Xưởng gỗ bóc, ván ép Công Hằng, tại tổ 4 thị trấn Thác Bà là một trong những cơ sở sản xuất bị ảnh hưởng do lưu lượng điều tiết nước của hồ thủy điện Thác Bà tăng nhanh.
Chỉ trong vòng 2 tiếng đồng hồ, mực nước sông Chảy tăng từ 23m lên gần 25m, khiến cho cơ sở này không kịp trở tay. Một bộ phận máy móc sản xuất và ván thành phẩm bị ngập chìm. Ngay sau khi nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã huy động lực lượng cơ sở hỗ trợ khắc phục hậu quả.
Chị Trần Thị Hằng – chủ xưởng gỗ bóc, ván ép Công Hằng cho biết: "Buổi sáng gia đình tôi có biết được thông tin điều tiết nước xả lũ tại hồ thủy điện Thác Bà, song không biết cụ thể mức nước sẽ lên cao đến mức nào nên không chủ động di dời tài sản, phương tiện. Sau khi nhận được thông tin nhà xưởng của tôi bị ngập, chính quyền địa phương và bà con đã đến hỗ trợ gia đình khắc phục hậu quả. Tôi xin cảm ơn chính quyền địa phương và bà con đã tận tình giúp đỡ gia đình. Hiện tại, gia đình cũng chưa có thống kê cụ thể về thiệt hại song sẽ sớm có biện pháp khắc phục để xưởng sớm đi vào sản xuất trở lại".
Ngôi nhà của ông Phạm Thế Nguyên, thôn Tiên Phong, xã Hán Đà nằm ngay ven sông Chảy. Đã hơn 40 năm sinh sống ở đây, đây là lần thứ 2 ông được chứng kiến nước sông Chảy lên cao đến mức như vậy. Mặc dù đã được Nhà máy Thủy điện Thác Bà thông tin về việc điều tiết nước xả lũ để bảo vệ an toàn hồ, song ông cũng không nghĩ nước sông có thể dâng nhanh đến vậy.
Điều này khiến tầng âm của gia đình bị ngập khoảng 0,5m. Gia đình kinh doanh sửa chữa các thiết bị về điện tử, điện lạnh, do đó nước đã dâng ngập ướt rất nhiều đồ đạc, trang thiết bị điện. Ngay sau khi nhận được thông tin, chính quyền địa phương đã kịp thời huy động lực lượng đến giúp đỡ di chuyển tài sản, hỗ trợ gia đình khắc phục hậu quả. Hiện tại, chính quyền địa phương chưa đánh giá được mức độ thiệt tại cụ thể.
Nhận định về nguyên nhân gây ngập úng tại khu vực gia đình, ông Nguyên cho rằng: "Theo quan điểm cá nhân tôi, việc xây dựng Nhà máy Thủy điện Thác Bà 2 là một phần nguyên nhân gây ra ngập úng cục bộ, bởi theo quy luật nhiều năm, người dân ở khu vực này đã năm khá chắc lưu lượng nước và thời gian xả lũ. Việc nhà máy mới hoàn thành 2/9 cửa xả khiến nước thoát chậm, còn đâu vẫn còn đê quai. Sau khi đê quai bị vỡ, lưu lượng nước thoát nhanh nên chỉ sau 30 phút nước đã rút ngay. Tôi mong muốn phía đơn vị chủ đầu tư xây dựng nhà máy nên có trách nhiệm hỗ trợ cùng người dân khắc phục hậu quả".
Huyện Yên Bình đã có những phương án cụ thể, huy động lực lượng tại chỗ giúp đỡ người dân khắc phục hậu quả.
Ngay sau khi có thông báo điều tiết lũ của thủy điện Thác Bà, để đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân, Ban Chỉ huy phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn các xã, thị trấn và huyện Yên Bình đã khẩn trương triển khai lực lượng giúp người dân di dời người và tài sản. Theo đó, huyện đã huy động gần 200 người tham gia hỗ trợ di chuyển tài sản cho các gia đình.
Tuy nhiên theo Báo cáo của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Yên Bái, tính đến sáng nay 6/8, đã có 49 nhà dân, 30 xưởng gỗ bóc, 47 ha hoa màu ở thị trấn Thác Bà, xã Vĩnh Kiên, xã Yên Bình, xã Hán Đà của huyện Yên Bình bị ngập úng, ảnh hưởng cùng 400 con gia cầm bị chết. Thiệt hại ước tính khoảng 470 triệu đồng.
Ông Nguyễn Xuân Tùng – Chủ tịch UBND thị trấn Thác Bà cho biết: Sau khi nhận được thông tin về việc điều tiết nước xả lũ để đảm bảo an toàn cho hồ đập, Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà đã phối hợp tốt với chính quyền địa phương thông báo cho nhân dân về tình hình điều tiết nước do nước trên thượng nguồn đổ về hồ thủy điện ngày càng lớn; làm tốt công tác cảnh báo đến bà con nhân dân về việc xả lũ nước có thể dâng cao có thể gây ảnh hưởng đến tài sản và cũng như đời sống của bà con.
UBND thị trấn Thác Bà kịp thời huy động toàn bộ cán bộ, công chức và dân quân trên địa bàn, kịp thời là hỗ trợ cho bà con bị ảnh hưởng thu dọn tài sản, hoa màu và di chuyển những người già yếu nằm trong khu vực có thể bị ngập đến nơi an toàn. Đến nay, trên địa bàn thị trấn không có thiệt hại về người.
Do tình hình mưa lũ trên diện rộng, khu vực các tỉnh phía Bắc những ngày qua có mưa rất to, lưu lượng về hồ Thác Bà lớn, mực nước hồ đạt mức 56m vào 24h ngày 30/7/2024. Thực hiện Công điện số 5631 ngày 4/8/2024 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà cùng với các thủy điện trên thượng nguồn tham gia điều tiết hồ qua đập tràn công trình thủy điện Thác Bà vào hồi 19h00 phút ngày 04/8/2024 với lưu lượng xả qua đập tràn là 455 m3/s và duy trì phát tối đa 2 tổ máy với lưu lượng xả máy 279 m3/s.
Tổng lưu lượng xả qua công trình là 734 m3/s theo quy trình vận hành liên hồ để đảm bảo an toàn cho công trình và duy trì mức nước hồ ở mức 57m để chống lụt phía hạ du. Tuy nhiên, nước lũ về qua trạm thủy văn Bảo Yên – Lào Cai trên Sông Chảy có lưu lượng rất lớn. Các hồ thủy điện trên thượng nguồn hồ Thác Bà như thủy điện Bắc Hà, thủy điện Vĩnh Hà, thủy điện Phúc Long cùng xả lũ với lưu lượng lớn.
Do lũ trên thượng nguồn về lớn, đỉnh lũ xấp xỉ 3.000 m3/s trong thời gian rất ngắn nên để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho công trình và cho hạ du, thực hiện Công điện số 5654, ngày 05/8/2024 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà điều tiết lũ qua đập tràn với lưu lượng 1.540 m3/s và duy trì phát tối đa 2 tổ máy với lưu lượng xả máy 280 m3/s, tổng lưu lượng xả ra là 1.820 m3/s.
Đây là mức xả cao nhất của hồ thủy điện Thác Bà tính từ năm 1996 đến nay. Đến thời điểm 9 giờ ngày 6/8, mực nước hồ hiện tại ở mức 57,41, giảm hơn so với lúc 3 giờ ngày 5/8 là 0,14 m.
"Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà đang tham gia điều tiết lũ hồ chứa tuân thủ theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng của Thủ tướng chính phủ, Quy trình vận hành hồ chứa Thác Bà được Bộ Công thương phê duyệt, lệnh điều tiết mở cửa xả theo Công điện của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Trong thời gian tiếp theo, Công ty tiếp tục chủ động theo dõi diễn biến lưu lượng nước về hồ và phối hợp với các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương để thông báo thường xuyên tình hình lũ và thông tin xả lũ để nhân dân hạ du có phương án phòng chống hạn chế thấp nhất thiệt hại về tài sản”, ông Nguyễn Mạnh Cường - Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà cho biết.
Do mưa kéo dài dẫn đến lượng nước đổ về các hồ thủy điện rất lớn, Công ty cổ phần Thủy điện Thác Bà vẫn đang tiến hành xả lũ, điều tiết nước để đảm bảo an toàn hồ đập và an toàn cho các khu vực dân. Việc điều tiết nước cần có sự tính toán hợp lý để đảm bảo an toàn cho hồ chứa. Mặt khác, chính quyền địa phương cần sát sao hơn nữa, bản thân các hộ nằm trong vùng ảnh hưởng cần chủ động di dời tài sản nhằm giảm thiểu thiệt hại do việc xả lũ gây ra.
Mạnh Cường – Hoài Văn
