Là một trong 10 xã đặc biệt khó khăn của huyện Văn Yên, hiện nay, Châu Quế Thượng còn 2 thôn với gần 200 hộ ở cách xa trung tâm xã từ 7 - 9 km chưa có điện lưới; 25/30 km đường giao thông nông thôn, chiếm tới trên 83% là đường đất; tỷ lệ hộ nghèo gần 20%; 3/7 nhà văn hóa thôn và trên 15% nhà ở dân cư chưa đảm bảo tiêu chí nông thôn mới (NTM)... Những khó khăn này đang đặt ra thách thức lớn cho địa phương trong lộ trình đạt xã NTM vào năm 2023.
Xuất phát điểm thấp, nên bước vào thực hiện xây dựng NTM năm 2011, qua rà soát, xã Châu Quế Thượng mới đạt 1/19 tiêu chí NTM; các công trình phúc lợi, cơ sở hạ tầng nông thôn như: đường, điện, trường, trạm… đều chưa đảm bảo; đời sống kinh tế của nhân dân còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo chiếm cao.
Trong khi đó, quy mô sản xuất nhỏ, tốc độ chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi chậm; các mô hình sản xuất hàng hóa tập trung, tổ chức liên kết theo chuỗi giá trị gắn với tiêu thụ sản phẩm chưa phát triển. Châu Quế Thượng còn là địa phương có phần lớn dân số là đồng bào dân tộc như: Tày, Xa Phó, Mông, Dao chiếm tỷ lệ trên 55% dân số; dân trí không đồng đều, tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước còn cao.
Về kinh tế, giai đoạn này, chủ lực vẫn là cây sắn nhưng giá cả bấp bênh; các mô hình sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, chế biến nông sản mới bước đầu phát triển và hoạt động cầm chừng. Kinh tế khó khăn, nguồn lực huy động từ nhân dân vào xây dựng NTM chủ yếu là đóng góp sức lao động và hiến đất. Nguồn lực đầu tư của Nhà nước cũng còn hạn chế, vệ sinh môi trường, cảnh quan... chưa được quan tâm nên tiến độ thực hiện các tiêu chí về xây dựng NTM ở địa phương chậm.
Xác định mục tiêu xây dựng NTM là thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội hướng tới cải thiện đời sống người dân nông thôn, nhân dân là chủ thể xây dựng NTM, do vậy, không chỉ dựa vào nguồn lực đầu tư của Nhà nước mà với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị trong tuyên truyền, phổ biến vai trò, tầm quan trọng của việc xây dựng NTM… nhân dân đã từng bước nâng cao nhận thức, hiểu đúng, đủ về mục đích, ý nghĩa của xây dựng NTM và chủ động hưởng ứng.
Ngoài nguồn lực đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước, những năm qua, có hàng chục hộ hiến đất, chặt cây, tháo dỡ bờ rào để mở rộng đường liên thôn, đường nội đồng, ngõ xóm; góp hàng nghìn công lao động cùng Nhà nước bê tông hơn 5 km đường giao thông; tích cực chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cây trồng, vật nuôi, xây dựng đời sống văn hóa...
Đến nay, kinh tế của xã đã có bước phát triển đáng khích lệ. Nhiều diện tích đất đồi hiệu quả kinh tế thấp được chuyển đổi sang trồng rừng kinh tế như: quế, bồ đề, trẩu; chăn nuôi từ nhỏ lẻ đã xuất hiện nhiều mô hình nuôi trâu, bò từ 10 con trở lên/hộ; nuôi lợn, dê từ 30 con trở lên; xã đã có 4 xưởng chế biến gỗ rừng trồng, sản xuất ván bóc; sản xuất nông nghiệp chủ yếu bằng các loại giống lai năng suất cao... Đời sống nhân dân được nâng lên rõ rệt, thu nhập bình quân năm 2019 đạt 30 triệu đồng/người, xã phấn đấu năm 2020 đạt 36 triệu đồng/người; tỷ lệ hộ nghèo giảm từ trên 50% xuống còn 19,6% năm 2020.
Ông Hoàng Văn Tương - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: "Nhờ làm tốt việc tuyên truyền, vận động nên được nhân dân hưởng ứng nhiệt tình và hiện xã đã đạt 10/19 tiêu chí NTM gồm các tiêu chí về quy hoạch, thu nhập, lao động có việc làm, giáo dục và đào tạo, y tế, văn hóa, hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật, quốc phòng và an ninh.
Các tiêu chí chưa đạt chủ yếu trong nhóm hạ tầng kinh tế - xã hội cần nguồn kinh phí đầu tư lớn như: giao thông, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, thông tin và truyền thông, nhà ở dân cư... Xã phấn đấu năm 2020 đạt thêm 3 tiêu chí; đồng thời, ra mắt thôn Đồng Tâm đạt thôn NTM; những năm tiếp theo, mỗi năm xã phấn đấu đạt từ 2 tiêu chí trở lên”.
Để đạt mục tiêu đó, thời gian tới, xã tập trung huy động sức mạnh tổng hợp của nhân dân cùng Nhà nước thực hiện các tiêu chí còn lại như: cứng hóa đường giao thông, cầu, ngầm tràn trên các trục đường đi thôn Ao Ếch, thôn Khe Sán và một số đường ngõ xóm ở các thôn Ngòi Lèn, Trạng Xô, Ngòi Lẫu; làm nhà văn hóa ở 3 thôn còn lại cũng như làm tốt công tác vệ sinh môi trường. Đồng thời, mong muốn các cấp, ngành quan tâm đầu tư nguồn lực đồng bộ để xã có điều kiện tốt nhất sớm hoàn thành các tiêu chí còn lại cũng như duy trì, nâng cao các tiêu chí đã đạt để về đích NTM theo đúng lộ trình.
Châu Á
