Thực hiện chủ trương đó, huyện Yên Bình phát động phong trào xây dựng NTM tới tất cả các xã trên địa bàn và có ký cam kết thực hiện theo lộ trình. Huyện phấn  đấu đến năm 2015 có từ 15- 20% số xã và đến năm 2020 có 50% số xã đạt tiêu chí NTM.

Những mục tiêu đó không phải là quá nặng nề nhưng nếu không có sự nỗ lực của các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội và bà con nông dân thì cũng rất khó hoàn thành mặc dù trong những năm qua đời sống vật chất, văn hoá tinh thần của nhân dân các dân tộc trong huyện được nâng lên rõ rệt. Năm 2009 thu nhập bình quân đầu người 12 triệu đồng, năm 2010 đạt 15,5 triệu đồng. Quan hệ sản xuất giữa các ngành kinh tế ngày càng được mở rộng, cơ sở vật chất xã hội luôn được tăng cường và củng cố, quốc phòng an ninh được đảm bảo và giữ vững. Hạ tầng nông thôn không ngừng được đầu tư xây dựng mới, bộ mặt nông thôn của huyện ngày một thay đổi. Song Yên Bình vẫn là huyện nghèo vì xuất phát điểm nền kinh tế thấp.

Qua rà soát, đánh giá 24 xã trên địa bàn huyện theo 19 tiêu chí NTM có: 87,5% xã đáp ứng đạt được tiêu chí số 4 (hệ thống điện); 100% số xã đáp ứng đạt được tiêu chí số 19 (an ninh, trật tự xã hội được giữ vững); 91,66% xã đáp ứng đạt được tiêu chí số 15 (Y tế); có  50% số xã gần đạt các tiêu chí về hệ thống chính trị, giáo dục, chợ. Các tiêu chí còn lại, các xã trên địa bàn đều không đạt.

Trước thực trạng đó, huyện Yên Bình đã tìm cho mình một hướng đi là dựa trên các tiêu chí NTM và quy hoạch đã được duyệt, các xã tiến hành rà soát lại các công trình cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội trên địa bàn và lập kế hoạch xây dựng mới, cải tạo nâng cấp từng loại công trình hạ tầng; xây dựng quy chế về quyền sở hữu các công trình công cộng tại cộng đồng, quy chế về duy tu, bảo trì các công trình cộng đồng.

Trước mắt, xây dựng, cải tạo nâng cấp cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu ở nông thôn; cải tạo và xây dựng các công trình hạ tầng thiết yếu về môi trường; xây dựng hạ tầng các khu chăn nuôi tập trung và khu sản xuất tiểu thủ công nghiệp; phát triển tôn tạo nhà ở khang trang, đảm bảo ăn ở hiện đại và văn minh, phù hợp với văn hoá.

Bằng những nỗ lực đó, đến nay 100% số xã đã phê duyệt xong đề án quy hoạch và đang tích cực hoàn thành đề án trong tháng 2 này, trong đó các xã Vĩnh Kiên, Đại Minh, Bạch Hà, Vũ Linh, Mông Sơn đã được đăng ký các hạng mục đầu tư trong năm 2012. Trong xây dựng NTM ở các xã không làm theo một khuôn mẫu nào mà địa phương nào có thế mạnh gì, lợi thế gì thì làm trước.

Xã Vĩnh Kiên thì thực hiện giải pháp phát triển mạng lưới giao thông và chuyển dịch cơ cấu kinh tế, trong đó tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi theo hướng giảm dần các loại cây, con năng suất, chất lượng thấp, tăng các loại cây trồng, vật nuôi hiệu quả hướng dần tới nền nông nghiệp đô thị. Xã Vũ Linh thu hút sự tham gia của các doanh nghiệp vào phát triển giao thông nông thôn.

Cũng như trong quản lý nguồn vốn, bằng kinh nghiệm của mình xã Đại Minh giao vốn về cho các ban phát triển thôn tự quản lý giám sát trong quá trình đầu tư xây dựng đồng thời huy động phần đóng góp của nhân dân.

Xây dựng NTM là mục tiêu của Đảng và của Nhà nước và đã được kế tiếp qua nhiều thế hệ. Vấn đề xây dựng NTM nhằm tạo ra bước chuyển biến mạnh mẽ trong việc cải tạo, xây dựng nông thôn theo các tiêu chí mới hướng đến hiện đại, văn minh, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH và phát triển bền vững. Đây là nhiệm vụ to lớn và rất khó khăn, đòi hỏi phải có nguồn lực đầu tư thích đáng và kịp thời từ nguồn vốn ngân sách và huy động sự đóng góp công sức, tiền của từ cộng đồng mới đảm bảo thành công. Một vấn đề không thể không nói đến là việc huyện phát động phong trào xây dựng NTM ở tất cả các xã là một nét mới đáng được ghi nhận. Song, cũng phải tính toán kỹ lưỡng đối với sự phát triển của từng xã để có kế hoạch xây dựng phù hợp từ kinh phí đầu tư của Nhà nước cũng như sự đóng góp của cộng đồng và doanh nghiệp.

Xây dựng NTM là một vấn đề cấp bách nhưng chúng ta cũng cần phải có những hướng đi thích hợp phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện kinh tế, lợi thế của từng vùng, từng xã, tránh làm tràn lan, ào ào hiệu quả thấp , lãng phí tiền của  và lại gây mất lòng tin của nhân dân đối với một chương trình lớn của cả nước.

Ngọc Trúc