Với vai trò là cơ quan đại diện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) tỉnh đã phát huy tốt vai trò chủ trì, phối hợp trong triển khai QCDC. Trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của Trung ương và Tỉnh ủy, MTTQ các cấp đã chủ động tham mưu, hướng dẫn, tổ chức triển khai và giám sát việc thực hiện QCDC ở cơ sở trên toàn tỉnh. Hằng năm, hàng trăm hội nghị tuyên truyền pháp luật, các cuộc vận động và phong trào thi đua yêu nước được tổ chức với sự tham gia của đông đảo người dân.
Qua đó, hình thành phong trào thi đua sôi nổi từ thành thị đến nông thôn, từ vùng thấp đến vùng cao. Điển hình như trong xây dựng nông thôn mới, nhiều địa phương đã tổ chức lấy ý kiến nhân dân ngay từ bước lập kế hoạch, công khai nguồn lực và phương án triển khai, tạo được sự đồng thuận và tự nguyện tham gia của người dân.
Chị Nguyễn Thị Thắm, xã Tân Lập, huyện Lục Yên chia sẻ: "Được họp bàn, góp ý cụ thể nên ai cũng hiểu rõ và sẵn sàng đóng góp sức người, sức của để làm đường, xây dựng các công trình phúc lợi”.
Một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy quyền làm chủ là công tác tuyên truyền, phổ biến nội dung Chỉ thị số 30. Mặt trận và các tổ chức thành viên đã triển khai bằng nhiều hình thức linh hoạt như: hệ thống phát thanh, truyền hình, mạng xã hội, các buổi tập huấn, tọa đàm… Nhờ vậy, nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân về vai trò, trách nhiệm của mình trong giám sát, phản biện xã hội ngày càng rõ nét. Phương châm "Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” ngày càng được thấm nhuần trong thực tiễn.
Cùng với công tác tuyên truyền, hoạt động giám sát và phản biện xã hội của MTTQ các cấp cũng được đẩy mạnh. Từ năm 2015 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức trên 2.100 cuộc giám sát và hơn 300 hội nghị phản biện xã hội. Nội dung tập trung vào những vấn đề thiết thực, sát sườn với đời sống người dân như: xây dựng nông thôn mới, chính sách dân tộc, an sinh xã hội, đền bù giải phóng mặt bằng, phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số...
Hoạt động của ban thanh tra nhân dân, ban giám sát đầu tư cộng đồng ở xã, phường, thị trấn cũng ngày càng hiệu quả. Qua đó, phát hiện nhiều sai phạm trong đầu tư, sử dụng ngân sách, kịp thời kiến nghị xử lý, góp phần phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực ngay từ cơ sở.
Ông Phùng Quang Huy - Phó Chủ tịch Thường trực Ủy ban MTTQ tỉnh nhấn mạnh: "QCDC ở cơ sở không chỉ là công cụ để nhân dân tham gia quản lý xã hội mà còn là cơ chế quan trọng để củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước. Chúng tôi xác định rõ rằng, muốn người dân thật sự làm chủ, cần nâng cao dân trí, tạo điều kiện tiếp cận thông tin và để người dân có thể nói lên tiếng nói của mình trong mọi quyết sách liên quan đến cộng đồng”.
Đặc biệt, từ khi Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở được Quốc hội thông qua năm 2022 và có hiệu lực từ năm 2023, việc thực hiện dân chủ ngày càng đi vào nền nếp, bài bản. Luật quy định rõ vai trò, trách nhiệm của chính quyền, cộng đồng dân cư và các tổ chức chính trị - xã hội trong đảm bảo quyền dân chủ. Tỉnh đã nhanh chóng ban hành kế hoạch triển khai luật, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng ngành, địa phương, trong đó nhấn mạnh vai trò của người dân trong giám sát, kiểm tra và phản ánh các vấn đề từ thực tiễn thông qua các hình thức hội nghị dân cư, đối thoại trực tiếp, phiếu lấy ý kiến…
Tuy vậy, thực tế vẫn còn những khó khăn, hạn chế cần khắc phục. Một số địa phương chưa chú trọng công tác tuyên truyền; việc thực hiện QCDC còn hình thức; vai trò giám sát của MTTQ cơ sở chưa rõ nét; một bộ phận cán bộ còn biểu hiện quan liêu, thiếu gương mẫu. Tình trạng vi phạm dân chủ, gây bức xúc trong nhân dân vẫn còn xảy ra ở một số nơi, làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân.
Trước thực trạng đó, tỉnh đã đề ra nhiều giải pháp thiết thực nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện QCDC ở cơ sở. Trong đó, tập trung vào việc nâng cao trách nhiệm người đứng đầu trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; tăng cường bồi dưỡng kỹ năng dân vận, giám sát xã hội cho cán bộ cơ sở; phát huy vai trò các tổ tự quản, tổ hòa giải; tổ chức đối thoại định kỳ với nhân dân; nâng cao chất lượng phản biện xã hội của MTTQ và các tổ chức đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở.
Việc thực hiện nghiêm túc, đồng bộ và toàn diện Chỉ thị số 30 đã góp phần xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thúc đẩy các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh, giữ gìn an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Hồng Oanh
