Đường lên đến bản Giàng Cài chỉ một lối mòn dốc dừng ngang mặt, địa hình rộng, thôn bản lại định cư ở nhiều khu nên việc quản lý an ninh vô cùng phức tạp. Đã từng có một thời, Giàng Cài là điểm nóng về tình hình an ninh trật tự, nhiều đối tượng nghiện hút, cờ bạc rượu chè thường xuyên gây mất an ninh trật tự thôn bản. 

Năm 2000, Giàng Cài mạnh dạn đăng kí xây dựng làng văn hoá cấp huyện. Cả bản đã xác định, không phải cứ đăng kí xây dựng làng văn hoá là sẽ được công nhận, mà bắt buộc mọi người, mọi nhà trong bản đều phải đồng lòng cùng nhau chung sức xây dựng mới thành. Qua nhiều lần tổ chức họp dân lập lấy ý kiến tập thể, đề ra hương ước cho thôn bản và lấy đó làm quy định cho cả bản cùng thực hiện từ chính cuộc sống và phong tục cũ. Công tác tuyên truyền pháp luật cũng được trưởng bản thường xuyên triển khai. Các tổ chức xã hội cũng được kiện toàn từ đó: một chi bộ với 31 đảng viên, chi hội nông dân có 210 hội viên, hội người cao tuổi 67 hội viên. Đặc biệt có một câu lạc bộ gia đình hạnh phúc với 30 gia đình, từ việc sinh hoạt câu lạc bộ thường xuyên đã giúp thôn bản rất nhiều trong việc vận động sinh đẻ có kế hoạch.

Đến Giàng Cài hôm nay là cảm nhận về một sự đổi thay. Giàng Cài  khi mùa gặt đến, khung cảnh không khác gì một bức tranh thêu đầy màu sắc: rừng quế xanh mướt được tô điểm bởi màu trắng của  những mái nhà mới lợp, viền quanh là màu vàng của những thửa ruộng bậc thang. Đám cưới trên bản hôm nay được tổ chức văn minh, tiết kiệm, đặc biệt là không còn tình trạng tảo hôn hay ép duyên mà đôi lứa đã tìm đến với nhau từ tình yêu đích thực. Dân bản hòa thuận, khi có hoạn nạn, khó khăn cả bản tập trung vào giúp đỡ, tối lửa tắt đèn có nhau… Đường sá được bà con mở rộng và đỡ dốc hơn từ đầu bản đến cuối bản, giờ thì xe máy có thể lên bản, phương tiện chính để bà con chở hàng mỗi khi xuống  chợ. Chuồng trâu, chuồng lợn đã được bà con làm ra xa nhà ở để đảm bảo vệ sinh. Được Nhà nước đầu tư cùng nhân dân xây dựng Cầu Giàng Ngâu nối hai bờ con suối đã thay thế cho chiếc cầu hết niên hạn sử dụng năm xưa. Tối tối điện quốc gia lên bản thay ánh đèn leo lắt xưa kia. Nước sạch được dẫn đến từng hộ gia đình…

Với chính sách hỗ trợ kinh tế của Nhà nước: như cho vay vốn xóa đói nghèo, giúp bà con kỹ thuật chăn nuôi, canh tác, ruộng một vụ giờ đã được bà con chuyển sang cấy hai vụ,  hơn 24 ha chè xanh tốt đang kỳ thu hái. Nghe theo Đảng, bà con cùng nhau trồng rừng phủ xanh đồi núi trọc. Rừng Nậm Lành hôm nay đã được dân bản trả lại cho màu xanh vốn có của nó bằng chính 682 ha rừng tự nhiên, 144,1 ha rừng 661, 43 ha keo lai và gần 90 ha quế gần đến kỳ khai thác. Người Dao Giàng Cài giờ cấy và thu hoạch lúa trên gần 30 héc ta ruộng bậc thang và 15 ha cây mầu các loại, họ đã biết ứng dụng công nghệ khoa học vào sản xuất lúa…. Cuộc sống của người dân trong bản giờ khấm khá hơn nhiều.

 Những mái nhà tranh lụp xụp xưa nay đã được thay bằng những ngôi nhà gỗ khang trang to đẹp. Điều đáng ghi nhận là trong năm 2010 Giàng Cài đã xóa được 17 hộ nghèo, đó cũng chỉ là một phần trong kế hoạch xóa đói giảm nghèo của thôn bản vì theo thống kê năm 2000 Giàng Cài có đến 90% hộ nghèo đói thì nay đã có 11 hộ giàu, 35 hộ khá và 56 hộ trung bình theo tiêu chí mới.

Ông Phùng Phúc Sương trưởng thôn Giàng Cài cho biết: Năm 2000 bản đăng ký xây dựng làng văn hóa, đến nay cơ bản đã xóa được hộ đói, hộ nghèo giảm nhiều, số gia đình đạt tiêu chuẩn văn hóa nay đã lên tới 95 hộ trong đó gia đình văn hóa xuất sắc là 6 hộ, có 10 hộ sản xuất giỏi có thu nhập hàng năm từ 20 đến trên 30 triệu đồng. Nhân dân tin tưởng tuyệt đối vào Đảng và chính quyền, mấy năm gần đây các chỉ tiêu về kinh tế, văn hóa do xã đề ra thôn bản đều hoàn thành vượt mức và trước thời hạn…”

Đồng chí Lý Kim Kinh, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nậm Lành không giấu nổi vui mừng về sự đổi thay của bản: “An ninh của Giàng Cài bây giờ tốt rồi, không còn hiện tượng gây mất đoàn kết xóm làng, hiện tượng mất trộm, mất cắp đã được chấm dứt. Tình làng nghĩa xóm được thiết lập… Mọi người yên tâm làm ăn sinh sống. Việc học hành của con trẻ được cha mẹ coi trọng, bà con đã biết đầu tư cho con em học hành. Giàng Cài chính là bản đi đầu trong công tác xã hội hóa giáo dục, hội khuyến học của thôn là một trong những hội khuyến học đầu tiên của xã Nậm Lành và phát triển ngày càng lớn mạnh. Học xong cấp THCS, nhiều học sinh và cả các trưởng thôn, bản cũng học lên THPT mà huyện vừa tổ chức tại xã. Nhiều cháu đi học chuyên nghiệp đã thành đạt hiện đang công tác tại xã và cả ở dưới huyện…”.

Nguyễn Xuân Tình