Ông Thào A Lầu ở thôn Pá Khoang, xã Túc Đán (Trạm Tấu) cho biết: "Trước đây, gia đình tôi chỉ canh tác lúa nương, hiệu quả kinh tế thấp, năm nào cũng thiếu ăn. Nhờ có cán bộ tuyên truyền cùng với hỗ trợ của Nhà nước, mấy năm nay, gia đình đã huy động nhân công khai hoang ruộng nước. Năm 2012, nhà đã khai hoang hơn 1.000m2,  nâng tổng diện tích ruộng nước lên hơn 5.000m2,  mỗi vụ thu trên 2 tấn thóc, không còn phải nhận gạo cứu đói của Nhà nước nữa”.

Không chỉ riêng gia đình ông Lầu, nhiều hộ dân ở xã Túc Đán đã thay đổi nếp nghĩ trong sản xuất. Năm 2011 và 2012, xã đã hoàn thành khai hoang 21ha ruộng nước. Chủ động nguồn nước tưới tiêu, có hỗ trợ của Nhà nước về giống lúa, các diện tích này khi đưa vào sản xuất đều sinh trưởng, phát triển tốt.

Túc Đán có tới 86,55% số hộ nghèo, hàng năm, Ban chỉ đạo sản xuất xã đã phân công nhiệm vụ cho các thành viên phụ trách thôn bản căn cứ diện tích có thể khai hoang ở đó để tuyên truyền, vận động nhân dân khai hoang đồng thời huy động hội viên, đoàn viên của Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn thanh niên hỗ trợ ngày công, giúp các gia đình có nhiều diện tích và ít nhân công khai hoang ruộng nước.

Anh Giàng A Say - Trưởng thôn Chống Tầu phấn khởi: "Toàn thôn Chống Tầu có hơn 40 hộ, 100% đồng bào dân tộc Mông. Trước đây, thời điểm giáp hạt, cả thôn thiếu gạo, phải chờ Nhà nước cấp gạo cứu đói do diện tích đất canh tác ít, chủ yếu trồng lúa nương cho hiệu quả kinh tế thấp. Năm 2010, Huyện đoàn triển khai chương trình tình nguyện giúp nhân dân khai hoang hơn 5ha ruộng cạn để trồng ngô nên kinh tế của các hộ cơ bản đã được nâng lên".

Đưa chúng tôi đến công trình khai hoang 5ha ruộng cạn, những diện tích hoang hóa giờ đã ngập trong màu xanh của ruộng bậc thang với những giống lúa ĐS1, Nhị ưu 838. Anh Say cho biết thêm, đây là thành quả thiết thực mà Đoàn thanh niên huyện dành tặng đồng bào Mông thôn Chống Tầu. Những năm trước, do không có nước, các diện tích này được nhân dân trồng ngô hai vụ.

Sau khi khai hoang  ruộng cạn, đất không bị bạc màu nên trồng ngô cho năng suất cao. Năm 2012, Nhà nước đầu tư hơn 6 tỷ đồng làm công trình thủy lợi dẫn nước về bản nên vụ xuân năm nay là lần đầu tiên, nhân dân trồng lúa nước. Tuy mới là vụ đầu tiên, bà con trong thôn canh tác 5ha lúa nước nhưng qua đánh giá, năng suất của diện tích này đạt 44 tạ/ha. Theo anh Say, sự thay đổi lớn không chỉ là vụ xuân vừa qua, nhân dân được vụ lúa đầu tiên mà là hiệu quả của việc khai hoang ruộng nước trên đất nương đồi.

Trạm Tấu có dân số trên 2,7 vạn người. Hàng năm, ngoài trồng lúa nước hai vụ, nhân dân chủ yếu trồng ngô đồi. Giúp nhân dân chủ động sản xuất lương thực theo hướng bền vững, những năm qua, huyện đã tăng cường nhiều giải pháp, đặc biệt chú trọng tuyên truyền, nâng cao nhận thức của đồng bào về chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, tập trung khai hoang ruộng nước. Diện tích lúa nước nhờ đó đã tăng đáng kể. Tính trong năm 2011 và 2012, huyện đã khai hoang 78ha lúa nước, các xã khai hoang được nhiều là: Túc Đán 21ha, Bản Công 14ha, Pá Hu 10ha. Các diện tích này khi được đưa vào sản xuất đã góp phần tăng sản lượng lương thực của các xã và của huyện.

Năm 2013, Trạm Tấu phấn đấu khai hoang 29,5ha ruộng nước ở 9 xã, thị trấn: Hát Lừu, Xà Hồ, Bản Mù, Pá Hu, Pá Lau, Phình Hồ, Làng Nhì, Tà Xi Láng, thị trấn Trạm Tấu. Ngay từ đầu năm, huyện đã chỉ đạo các tổ công tác phụ trách các xã cũng như các thôn bản gắn nội dung các cuộc họp với tuyên truyền, nâng cao nhận thức của nhân dân về chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, đặc biệt là tận dụng các diện tích đất thuận tiện về nguồn nước để khai hoang ruộng nước; chỉ đạo các ngành chuyên môn tăng cường cán bộ xuống cơ sở rà soát các diện tích đất khai hoang ruộng nước để bổ sung vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội trong năm của các xã.

Ông Giàng A Thào - Chủ tịch UBND huyện Trạm Tấu cho biết: "Hoàn thành khai hoang 29,5ha ruộng nước trong năm nay và những năm tiếp theo, huyện Trạm Tấu sẽ tăng cường chỉ đạo các xã, thị trấn đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân về chủ trương này và chú trọng chỉ đạo cán bộ, đảng viên làm gương đi trước; chỉ đạo các ngành chuyên môn kịp thời cung ứng lúa giống cho những hộ hoàn thành chủ trương chuyển đổi; phân công cán bộ xuống các xã tổ chức rà soát các diện tích khai hoang để bổ sung vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của xã cũng như của huyện. Ngoài ra, huyện cũng sẽ tận dụng các chương trình hỗ trợ của Nhà nước để ưu tiên xây dựng các công trình thủy lợi".

Chủ trương chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, vật nuôi, đặc biệt là khai hoang mở rộng diện tích lúa nước có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với một huyện vùng cao như Trạm Tấu trong phát triển kinh tế - xã hội, giúp nhân dân tăng nguồn lương thực tại chỗ, xóa đói giảm nghèo bền vững. Để các diện tích sau khi khai hoang thực sự phát huy hiệu quả, rất cần có sự đầu tư hỗ trợ của Đảng, Nhà nước trong việc phát triển và mở rộng hệ thống thủy lợi.

 Lộc Chầm