Theo Đại tá Đặng Trần Chiêu, Giám đốc Công an tỉnh Yên Bái, kinh tế Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng nhưng tình hình tội phạm về kinh tế cũng rất phức tạp. Trong đó, tội phạm về thuế ngày càng có chiều hướng gia tăng và thủ đoạn tinh vi hơn, gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế, xã hội và làm thất thu cho ngân sách Nhà nước (NSNN). Trong nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng này có việc do cơ chế, chính sách thuế thay đổi nhiều, các văn bản hướng dẫn chưa ban hành kịp thời, cán bộ không cập nhật kịp thông tin. Bên cạnh đó, việc phối hợp giữa chính quyền địa phương và các ngành chức năng còn thiếu chặt chẽ…

Qua 5 năm phối hợp đấu tranh phòng, chống các hành vi tội phạm trong lĩnh vực thuế cho thấy các thủ đoạn vi phạm pháp luật thuế ở Yên Bái chủ yếu là gian lận về sử dụng hóa đơn, chứng từ, hạch toán kế toán và vận chuyển hàng hóa trên khâu lưu thông như: vận chuyển hàng hóa không có giấy tờ, trốn thuế nhập khẩu; sử dụng các thủ tục nhập khẩu, hóa đơn quay vòng vận chuyển hàng hóa; sử dụng hóa đơn giá trị gia tăng khống toàn bộ hoặc khống một phần về giá hoặc khống một phần về lượng; giá trị và số lượng hàng hóa ghi trên hóa đơn lớn hơn giá trị và số lượng hàng hóa bán thực tế; khi vận chuyển hàng hóa sản xuất trong nước đi tiêu thụ thiếu thủ tục, chứng từ hợp lệ theo quy định; các đối tượng kinh doanh vận tải, san tạo mặt bằng, bao thầu xây dựng, khai thác tài nguyên không kê khai đăng ký nộp thuế, phí, lệ phí hoặc không chấp hành chính sách thuế...

Tính từ năm 2008 đến nay, trên địa bàn tỉnh Yên Bái, cơ quan công an và cơ quan thuế đã phối hợp giải quyết 728 vụ việc, trong đó, cơ quan thuế đã chuyển 127 hồ sơ cho cơ quan công an và cung cấp tài liệu theo đề nghị của cơ quan công an 5 vụ; cơ quan công an đã chuyển hồ sơ cho cơ quan thuế 596 vụ. Tổng số tiền thuế trốn, tiền phạt vi phạm hành chính về thuế hơn 17 tỷ đồng.

Một số địa phương có số lượng vụ vi phạm lớn như: huyện Lục Yên có số vụ vi phạm lớn nhất 457 vụ, số tiền thuế truy thu và xử phạt vi phạm hành chính là 631 triệu đồng; thành phố Yên Bái có 191 vụ, số tiền truy thu và xử phạt là 7.541 triệu đồng; huyện Văn Yên 54 vụ với số tiền 841 triệu; Phòng Thanh tra thuế (Cục Thuế tỉnh) xử lý 9 vụ với số tiền vi phạm 2.786 triệu đồng; huyện Trấn Yên có số vụ vi phạm không nhiều, chỉ với 3 vụ, nhưng số tiền thuế truy thu và xử phạt nộp NSNN lên tới 4.429 triệu đồng; huyện Mù Cang Chải có số lượng vụ vi phạm ít nhất: 1 vụ.

Ông Hoàng Văn Diểm - Cục trưởng Cục Thuế cho biết, trong những năm qua, cơ chế quản lý thuế ngày càng được hoàn thiện. Ngành thuế đang thực hiện lộ trình cải cách, hiện đại hóa ngành thuế và đang dần đi vào nề nếp. Công tác thu ngân sách đã được các cấp, các ngành quan tâm chỉ đạo và phối hợp thực hiện. Ý thức chấp hành chính sách, pháp luật thuế của người nộp thuế cũng đã được nâng lên nhiều.

Tuy nhiên, do chính sách thuế liên tục sửa đổi, bổ sung, trong khi đó nguồn nhân lực thực hiện chưa thay đổi kịp. Việc thực hiện cơ chế tự tính, tự khai, tự nộp và tự chịu trách nhiệm về số liệu kê khai vẫn còn nhiều người nộp thuế thiếu ý thức tự giác. Bên cạnh đó, đội ngũ kế toán doanh nghiệp còn chắp vá, không chuyên nghiệp, chủ yếu là đào tạo tại chỗ, ít kinh nghiệm và không ổn định. Do đó, nhiều đối tượng lợi dụng để khai man trốn thuế và gây khó khăn cho việc sử dụng các ứng dụng quản lý thuế.

Cục trưởng Cục Thuế tỉnh Hoàng Văn Diểm trao giấy khen cho các chiến sỹ công an có nhiều thành tích trong công tác phối hợp đấu tranh phòng, chống tội phạm về thuế.

Đại tá Đặng Trần Chiêu thì cho rằng, hiện nay công tác phối hợp giữa 2 ngành mới chỉ bó hẹp trong phạm vi chống tội phạm về thuế trong lĩnh vực khai thác khoáng sản và trên khâu lưu thông, còn các lĩnh vực khác chưa được chú trọng thực hiện. Việc phối hợp còn theo vụ việc, chưa thường xuyên, liên tục và mới triển khai phối hợp tốt ở cấp tỉnh. Do đó, trong thời gian tới, 2 ngành phải quan tâm khắc phục sự chồng chéo, thiếu trọng tâm, trọng điểm trong việc xử lý các hành vi vi phạm. Đồng thời, phải nghiên cứu, đề xuất các biện pháp và xây dựng kế hoạch thật chi tiết, đi vào từng chuyên đề cụ thể để khắc phục tình trạng thiếu hỗ trợ, hợp tác với nhau, nhằm tăng cường hiệu quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm và tội phạm về thuế.

Trong thời gian tới, ngành thuế sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc in và sử dụng hóa đơn, chứng từ, hồ sơ khai thuế, hoàn thuế…; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật thuế, nhằm hạn chế thấp nhất các hành vi vi phạm. Cơ quan công an cũng sẽ tăng cường phối hợp với ngành thuế để tiến hành điều tra các vụ vi phạm có tính chất điển hình, nghiêm trọng, nhằm phòng ngừa, răn đe các đối tượng lợi dụng để trốn thuế; phát hiện những phương thức, thủ đoạn mới về trốn lậu thuế và sử dụng hóa đơn trái phép để có biện pháp xử lý kịp thời và hiệu quả, nhằm chống thất thu cho NSNN và đảm bảo cho môi truờng sản xuất kinh doanh phát triển bền vững, lành mạnh.

 Linh Nhung