Ông Mai Văn Long có tiếng nuôi lợn tại tổ 16, phường Đồng Tâm, thành phố Yên Bái. Diện tích chuồng nuôi trên 1.000 m2 với đều đặn gần 50 con trong chuồng nên suốt ngày ông chỉ loanh quanh với lợn. Tháng nào, gia đình cũng xuất bán từ 700 kg đến 1 tấn lợn nên ông thường xuyên cập nhật tình hình giá. Theo ông Long, giá lợn trên 50.000 đồng/kg, người chăn nuôi có lãi từ 700 – 1 triệu đồng/con. Giá lợn từ 45.000 đến dưới 50.000 đồng/kg thì người chăn nuôi vẫn cầm cự được, có thể lãi ít hoặc hòa vốn, còn dưới 45.000 đồng thì chắn chắn lỗ.
Là người chăn nuôi lâu năm, ông Long cho biết việc lên xuống của giá lợn hơi cũng không có quy luật nào mà hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường. Thời điểm giá cao, người dân thường không có lợn bán, giá cám cũng giảm, một đàn lợn được xuất bán thì thương lái tranh nhau mua. Giá lợn thấp, giá cám lại tăng, lợn lại khó bán dù nhiều gia đình muốn xuất nhanh cho khỏi tốn cám.
Về điều này, ông Long giải thích: "Giá lợn cao, nhiều hộ chỉ nuôi lợn đến tầm 80 kg là đã bán rồi vì sợ giá giảm, việc tiêu thụ thức ăn chăn nuôi cũng giảm theo, do đó, các đại lý cám thường hay giảm giá vào thời điểm này để khuyến khích người dân kéo dài thời gian nuôi. Khi giá lợn thấp, các hộ lại nuôi đến 100 - 130 kg/con mới xuất chuồng để đợi giá tăng. Thời điểm lợn nuôi trên 100 kg, lượng tiêu thụ cám mạnh thì các đại lý lại lợi dụng điều này để tăng giá. Đến thời điểm lợn to quá, bắt buộc phải bán để giảm các chi phí thì lại bị thương lái ép giá".
Ông Mai Văn Long - tổ 16, phường Đồng Tâm chia sẻ: "Giá lợn từ 45.000 đến dưới 50.000 đồng/kg thì người chăn nuôi vẫn cầm cự được, có thể lãi ít hoặc hòa vốn, còn dưới 45.000 đồng thì chắn chắn lỗ".
Theo ông Long tính toán, nuôi một con lợn từ bé đến 100 kg mất chi phí khoảng 4 – 4,5 triệu đồng, chưa tính công chăm sóc. Thời điểm giá lợn hơi cao, giá lợn giống cũng tăng, có thể lên đến 1,3 – 1,5 triệu đồng/con. "Nếu hộ chăn nuôi mua lợn giống vào thời điểm giá cao và bán lợn hơi vào thời điểm giá thấp, giá thức ăn chăn nuôi cao sẽ không thể bù đắp được các chi phí. Do đó, việc chăn nuôi theo mô hình khép kín, chủ động nguồn con giống và rải đều vào các thời điểm trong năm sẽ giúp những hộ chăn nuôi quy mô nhỏ tránh được nhiều rủi ro”, ông Long chia sẻ.
Lý giải về giá lợn hơi giảm, anh Nguyễn Văn Nam – một thương lái chuyên thu mua lợn trên địa bàn thành phố Yên Bái, cho biết: Giá lợn giảm do nguồn cung trên thị trường thời gian qua tăng.
"Có thể, thời gian qua là thời điểm đầu năm học mới, nhiều hộ gia đình ở nông thôn đã phải bán lợn trước để lo tiền nộp học cho con nên nguồn cung tăng. Hai là, các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ nghe thông tin lan truyền có dịch trên đàn lợn nên cũng bán vội để tránh rủi ro. Cùng với đó, do giá thức ăn liên tục tăng, giá bán sản phẩm thịt lợn tăng chậm nên khó khăn cho người chăn nuôi về nguồn vốn để đầu tư tái sản xuất, đến thời điểm nào đó thiếu nguồn cung, giá lợn sẽ lại đẩy lên cao”, anh Nam lý giải.
Lợn hơi giá cao, người bán được lợi và người mua cũng lời. Khi giá xuống thấp, việc tiêu thụ lợn tại các chợ cũng chậm lại. Chị Nguyễn Thị Lan – một tiểu thương bán thịt lợn tại chợ Yên Ninh, thành phố Yên Bái cho biết: "Giá lợi hơi giảm nên giá thịt cũng giảm theo, so với thời điểm cách đây 10 ngày, giá một cân thịt lợn giảm từ 10 – 15.000/kg tùy loại. Thịt lợn mông sấn trước có giá 100.000 đồng giờ còn 85.000 đồng; thịt ba chỉ có giá từ 90.000 đến 100.000 đồng.
"Từ ngày chuyển sang khu chợ mới, chưa bao giờ ngày Chủ nhật thịt lợn ế như hôm nay. Nhiều tiểu thương đã giảm giá xuống hơn so với ngay thời điểm buổi sáng để đẩy nhanh sức mua song cũng không biết thế nào”, chị Lan bày tỏ lo lắng.
Đem những băn khoăn, lo lắng và cả những dự đoán của người dân về tình hình giá lợn hơi "nhảy múa” trong thời gian qua trao đổi với ngành chuyên môn, ông Ninh Trần Phương – Phó Chi cục trưởng Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh cho biết: Yên Bái là một trong những địa phương có số đầu đàn lợn cao trong cả nước nên nguồn cung vượt quá nhu cầu sử dụng thịt lợn trong tỉnh. Các trang trại chăn nuôi lớn của tỉnh chủ yếu phục vụ nhu cầu xuất sang thị trường các tỉnh bạn nên giá lợn hơi phụ thuộc vào chính thị trường đó.
Giải thích ý kiến của anh Nguyễn Văn Nam – thương lái chuyên thu mua lợn ở thành phố Yên Bái, ông Phương cho biết: Ý kiến này không sai song không phản ánh được tổng thể thị trường tiêu thụ lợn ở Yên Bái. Đối với thị trường trong tỉnh, chủ yếu tiêu thụ lợn nuôi trong các nông hộ, các trang trại có quy mô vừa và nhỏ.
Những năm qua, thực hiện các chính sách hỗ trợ của tỉnh, nhất là Nghị quyết 69 của HĐND tỉnh (Nghị quyết quy định về chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tỉnh Yên Bái giai đoạn 2021-2025) khiến số lượng trang trại và số đầu đàn lợn trên địa bàn tỉnh tăng nhanh nên cung đã vượt quá cầu.
Bên cạnh đó, Nhà nước cũng có chính sách cho nhập khẩu thịt lợn về bán tại các siêu thị cũng gây áp lực lên thị trường nội địa. Hầu hết, người chăn nuôi khi lợn đến thời điểm xuất chuồng đều muốn bán ngay để giảm chi phí về giá cám, thuốc chăn nuôi thú y và hạn chế rủi ro, dẫn đến một số thương lái đã lợi dụng điều này để ép giá.
Theo số liệu của Chi cục Chăn nuôi và Thú y tỉnh, 9 tháng năm 2023, tổng đàn lợn toàn tỉnh gần 660.000 con, sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt 4.645 tấn, trong đó thịt hơi xuất chuồng đàn gia súc chính đạt 4.167 tấn. Toàn tỉnh hiện có 33 trang trại chăn nuôi lợn quy mô lớn và vừa, trong đó có 12 trang trại quy mô lớn và 21 trang trại quy mô vừa với tổng số gần 162 nghìn con. Số còn lại chủ yếu được nuôi với quy mô nhỏ và nằm rải rác trong dân. Điều này tiềm ẩn nhiều nguy cơ xảy ra dịch bệnh trên đàn lợn.
Ông Phương cho biết: Cuối năm và thời điểm gần Tết, nhu cầu sử dụng thực phẩm, nhất là thịt lợn sẽ tăng cao nên nhiều hộ nông dân sẽ đẩy mạnh tái đàn, tăng quy mô số lượng nuôi. Chúng tôi khuyến cáo người dân cần chú ý phát triển chăn nuôi theo hướng an toàn sinh học để tránh dịch bệnh phát sinh và tránh những rủi ro có thể xảy ra trên đàn lợn. Nếu không có yếu tố bất thường xảy ra, Yên Bái vẫn đảm bảo đủ nguồn cung phục vụ thị trường trong dịp tết.
Mạnh Cường
