Gia đình anh Hoàng Trung Thông ở thôn Khe Lếch, xã Hưng Khánh, huyện Trấn Yên hiện có 6 sào ruộng, một năm gia đình anh cấy đủ 2 vụ. Theo anh Thông, trung bình mỗi sào ruộng, gia đình đầu tư khoảng 10 kg phân viên nén, cũng như bổ sung thêm một số loại phân bón vô cơ khác đảm bảo cho cây trồng sinh trưởng phát triển tốt, đấy là chưa kể trong vụ nếu có sâu, bệnh hại thì phải mua thuốc về điều trị.
Anh Thông chia sẻ: "Khi mua phân bón, thuốc BVTV, hầu hết người dân chúng tôi đều không phân biệt được đâu là hàng thật, hàng giả, hàng kém chất lượng. Tất cả phụ thuộc vào tư vấn của người bán. Khi có nhu cầu, chỉ cần kể triệu chứng sâu, bệnh, chủ cửa hàng sẽ tư vấn dùng loại nào, nhưng có lần mua thuốc về phun cũng không trừ được sâu, bệnh”.
Bà Nguyễn Thị Hà ở thôn Tranh Yên, xã Vĩnh Kiên, huyện Yên Bình cho biết: "Gia đình tôi có 7 sào ruộng, mỗi vụ sử dụng vài chục cân phân bón các loại. Hiện nay, thị trường phân bón và thuốc BVTV rất phong phú về chủng loại và giá cả, tôi không biết chọn lựa sản phẩm nào đem lại hiệu quả cho cây trồng. Vì vậy, khi mua các sản phẩm, tôi thường đến cửa hàng quen và chọn mua những sản phẩm có thương hiệu".
Phân bón, thuốc BVTV là yếu tố hàng đầu ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng cây trồng và sức khỏe của người sử dụng. Thế nhưng, phần lớn nông dân khi mua các sản phẩm này đều chưa nhận biết được đâu là phân bón, thuốc BVTV kém chất lượng. Vì vậy, lựa chọn mua sản phẩm nào đều phụ thuộc vào cảm tính và lời giới thiệu của các cơ sở kinh doanh nên chứa đựng nhiều rủi ro.
Theo số liệu thống kê của Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh, trên địa bàn tỉnh hiện có 457 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV, 509 cơ sở kinh doanh phân bón. Theo ước tính của ngành nông nghiệp, mỗi năm, nhu cầu của nông dân trong tỉnh cần gần 200.000 tấn phân bón, trong đó phân vô cơ 105.000 tấn; hơn 68.000 tấn thuốc BVTV các loại.
Người dân xã Hưng Khánh, huyện Trấn Yên sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc "4 đúng” mang lại hiệu quả cho cây trồng.
Để ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ngoài tuyên truyền, khuyến cáo để người dân biết, các ngành chức năng trong tỉnh đã tăng cường kiểm tra, phát hiện xử lý kịp thời những cơ sở sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Hàng năm, Sở NN&PTNT tập trung đẩy mạnh công tác thanh, kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm, nhất là vào các thời điểm: giai đoạn đầu vụ, khi các tổ chức, cơ sở kinh doanh nhập thuốc BVTV để cung ứng phục vụ sản xuất các loại cây trồng; cao điểm dịch hại và thời điểm chăm bón chính cho cây trồng.
Bên cạnh đó, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan và chính quyền địa phương, nắm tình hình, phát hiện các dấu hiệu vi phạm pháp luật thuộc thẩm quyền quản lý để triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra đột xuất, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Năm 2023 và 5 tháng năm 2024, Thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã kiểm tra trên 200 cơ sở, phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 4 cơ sở với số tiền hơn 16 triệu đồng. Cùng với công tác thanh tra, kiểm tra, ngành nông nghiệp cũng tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn hướng dẫn sử dụng phân bón, thuốc BVTV đúng cách.
Ông Phạm Đình Vinh - Phó Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh cho biết: "Để người dân sử dụng phân bón, thuốc BVTV đúng cách, hàng năm, Chi cục Trồng trọt và BVTV tỉnh cung cấp thông tin, tập huấn hướng dẫn sử dụng thuốc BVTV cho người dân theo đúng nội dung nhãn mác; tổ chức các lớp tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật, tập huấn bổ sung kiến thức mới cho hộ kinh doanh thuốc BVTV; hướng dẫn nông dân sử dụng thuốc BVTV theo nguyên tắc "4 đúng” nhằm đạt hiệu quả phòng trừ cao, an toàn đối với người, vật nuôi và môi trường”.
Để thị trường phân bón, thuốc BVTV trong thời gian tới được kiểm soát chặt chẽ, siết chặt hàng giả, hàng kém chất lượng, các sở, ngành, lực lượng có liên quan của tỉnh và chính quyền các địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật và trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh.
Cùng với đó, đẩy mạnh việc thanh tra, kiểm tra đột xuất các cơ sở sản xuất, kinh doanh, kiên quyết xử lý các vi phạm theo quy định nếu phát hiện các cơ sở vi phạm. Ngành nông nghiệp cũng khuyến cáo đối với người dân, nếu nghi ngờ về chất lượng phân bón, bà con nên dùng thử cho những loại rau ngắn ngày bởi chỉ 5 - 7 ngày là có thể biết được kết quả. Khi bón phân nên để lại một ít cùng bao bì, nhãn mác, để khi xảy ra sự cố vẫn giữ được bằng chứng, vật chứng và liên hệ ngay với lực lượng chức năng nếu phát hiện, nghi ngờ cửa hàng kinh doanh phân bón giả, kém chất lượng. Đồng thời nông dân nên chuyển đổi dần phương thức canh tác, thay thế các hóa chất BVTV bằng chế phẩm sinh học an toàn, thân thiện với môi trường và con người.
Hồng Duyên
