Hiện giái 1 kg thảo quả khô trên thị trường dao động từ vài chục nghìn đến hàng trăm nghìn đồng và chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc bằng con đường tiểu ngạch. Ông Lý A Lử - Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện cho biết: "Để có đất trồng thảo quả, người dân vào rừng phát hết thảm thực vật bên dưới chỉ chừa lại những cây có đường kính từ 40cm trở lên nhằm tạo bóng, nhiều cánh rừng đầu nguồn, rừng thuộc khu bảo tồn bị xâm hại nghiêm trọng. Nguy hại hơn để sấy khô thảo quả, người dân xây dựng các lò đốt bằng củi, 1 ha thảo quả cần 12 Ste củi tương đương 8,4m3, nhân với 805,72 ha/năm thì số lượng củi là rất lớn.

Trước thực trạng đó, Hạt kiểm lâm đã tham mưu trực tiếp với huyện ra quyết định chỉ đạo nghiêm cấm việc mở rộng diện tích, đồng thời quản lý chặt chẽ các diện tích thảo quả hiện có". Xét về cái lợi trước mắt thì không thể phủ nhận giá trị kinh tế của cây thảo quả, nhưng về lâu dài thị trường thảo quả rất bấp bênh, do phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc. Nếu thị trường này ngừng nhập khẩu thì người nông dân thiệt đơn thiệt kép, vì vốn đầu tư mua giống khá đắt, mà thảo quả là loại cây lâu năm (khoảng 5 năm mới cho thu hoạch lứa đầu và để có thu hoạch ổn định phải mất từ 8-10 năm).

Quá trình trồng cây thảo quả muốn đảm bảo chất lượng tốt, người dân phải chặt phá cây rừng tự nhiên và mỗi năm 2 lần phát bỏ các loại cây chồi. Như vậy, chỉ sau vài chục năm số cây che bóng sẽ chết, rừng bị kiệt quệ. Đồng thời, do không có thảm thực vật bên dưới nên đất đai bị rửa trôi bạc mầu và thường xuyên xảy ra lũ quét, sạt lở đất mỗi khi mùa mưa đến. Vào mùa khô, đất không giữ được nước dẫn đến các nguồn nước bị cạn kiệt, nguy cơ cháy rừng sẽ rất lớn.Thiết nghĩ, để ngăn chặn hiệu quả tác hại của việc phát triển cây thảo quả, trước hết phải nâng cao ý thức trong nhân dân, thông qua tuyên truyền, vận động tổ chức ký cam kết tới từng bản, từng hộ gia đình, nghiêm cấm việc mở rộng diện tích trồng thảo quả; kiên quyết xử lý những đối tượng vi phạm…

Bên cạnh đó, thực hiện tốt các chương trình xóa đói giảm nghèo; khuyến khích nhân dân khai hoang mở rộng diện tích ruộng nước; cử cán bộ trực tiếp xuống các thôn bản hướng dẫn nhân dân kỹ thuật thâm canh tăng vụ; chuyển các chân ruộng thiếu nước, năng suất thấp sang trồng cây rau màu có giá trị kinh tế cao như lạc, đậu tương, ngô lai; xây dựng các mô hình chăn nuôi theo hướng bán công nghiệp, kết hợp trồng cỏ tạo nguồn thức ăn ổn định cho đàn gia súc. Đẩy mạnh công tác quy hoạch đất, công tác giao đất giao rừng tới từng hộ nông dân; tích cực triển khai trồng rừng kinh tế tăng thu nhập cho người dân từ rừng…

Nếu làm được như vậy, thì mới hy vọng một tương lai không xa cây thảo quả sẽ dần được thay thế bằng các loại cây có giá trị kinh tế cao, giúp nhân dân xóa được đói, giảm được nghèo và sự nghiệp bảo vệ, phát triển rừng mới nâng cao được hiệu quả.

Hoàng Hải Lăng