Trong năm đầu thực hiện, dự án được triển khai tại 9 xã thuộc huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải và Lục Yên. Với tổng nguồn vốn 900 triệu đồng, dự án đã hỗ trợ 159 hộ nghèo theo cơ chế mỗi hộ được nhận 1 con trâu hoặc 1 con bò sinh sản. Sau ba năm, số bê, nghé được sinh ra là 72 con, nâng tổng đàn gia súc của dự án lên 231 con. Bước sang năm thứ hai, cũng vẫn với số vốn 900 triệu đồng, dự án hỗ trợ mua 149 con trâu, bò sinh sản cho 149 hộ gia đình ở 10 xã thuộc huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải và Văn Yên. Sau hai năm, số trâu bò này sinh thêm 47 con. Đến năm 2006, dự án đã mở rộng ra 13 xã thuộc 4 huyện, nguồn kinh phí nâng lên 1,3 tỉ đồng; 228 con trâu, bò giống giao cho 183 hộ nghèo được hưởng lợi. Trạm Tấu và Mù Cang Chải, mỗi huyện giao 48 con bò giống cho 48 hộ nghèo; huyện Lục Yên giao 40 con trâu cái cho 40 hộ nghèo; riêng Văn Chấn giao 92 cặp bò cho 47 hộ. Đến nay, đàn bò đã sinh thêm 2 con.

Qua kết quả ban đầu cho thấy, đây là một dự án có hiệu quả thiết thực, có ý nghĩa cả về mặt kinh tế và xã hội; vốn đầu tư không lớn, phù hợp với điều kiện của hộ nghèo; kỹ thuật chăm sóc giản đơn, mức độ rủi ro thấp. Đồng thời cũng tận dụng được lao động phụ, tạo sức kéo, cung cấp nguồn phân bón cho cây trồng và tăng thu nhập cho nông dân, từ đó có thể giúp họ xóa đói giảm nghèo bền vững. Mặt khác, dự án hoạt động dưới hình thức cho vay bằng hiện vật nên đã tránh được tình trạng sử dụng vốn vay sai mục đích. Do có sự ràng buộc về trách nhiệm giữa những hộ nghèo được vay bò trước và những hộ nghèo được vay bò sau theo quy chế nên dự án ngày càng mở rộng, đem lại hiệu quả trong công tác xóa đói giảm nghèo.

Tuy nhiên, dự án cũng không tránh khỏi những rủi ro nhất định. Quá trình triển khai dự án từ năm 2004, 31 con gia súc đã bị chết (15,6% tổng đàn), trong đó có 27 con trâu, bò ban đầu của dự án (16,9%). Trong năm thứ hai, 17 con bị chết, trong đó có 14 con của dự án đầu tư mua về. Và năm thứ ba, 1 con bò ban đầu của dự án bị chết. Đây là những rủi ro khách quan do khí hậu khắc nghiệt, địa hình tại Trạm Tấu và Mù Cang Chải có độ dốc cao, nhiều khe núi hiểm trở nên trong quá trình chăn thả, trâu, bò bị rơi, ngã từ trên cao xuống. Bên cạnh đó là dịch lở mồm long móng xảy ra trong năm 2005 và 2006. Và thực tế cũng cho thấy, trình độ dân trí thấp, sự trông chờ ỷ lại của một bộ phận không nhỏ người dân cũng là nguyên nhân làm mất hoặc chết gia súc.

Đến nay, với 11 con gia súc được luân chuyển và tốc độ tăng trưởng của đàn bò trung bình là 16% vẫn chưa phải là những kết quả như mong muốn. Nhưng dự án mô hình xóa đói giảm nghèo "Phát triển đàn bò sinh sản" đã ít nhiều chứng minh hiệu quả giảm nghèo và tính bền vững của nó. Song, cùng sự nỗ lực của Nhà nước, người dân nhất thiết phải có sự thay đổi tư duy, nhận thức cũng như thực sự quý trọng đồng vốn được đầu tư, có ý thức vươn lên thoát nghèo mạnh mẽ thì những dự án xóa đói giảm nghèo như thế này mới thực sự đem lại hiệu quả cao nhất.

P.V