Những ngày cuối tháng 9, trời Mường Lò lúc nắng khi mưa. Khi nắng đồng bào Nghĩa Lộ lại hối hả ra đồng, người gặt lúa, người cắt rạ, người làm đất, tất cả chạy đua với thời gian để kịp thu lúa mùa, làm vụ đông.

Tưởng như ông trời thôi không "bắt tội" nông dân nữa, cho cái nắng để tập trung thu hoạch lúa, trồng ngô khoai nhưng thi thoảng trời lại đổ mưa, bà con tất tả đưa lúa về nhà, mấy bác nông dân ngán ngẩm nhìn đống rơm đang đốt tắt lịm vì ướt. Đã lâu lắm rồi, nông dân Nghĩa Lộ mới bị một mùa vụ thời tiết thất thường đến vậy.

Ông Hoàng Văn Khải ở phường Tân An bảo: "Nói trời bắt tội nông dân là không quá tí nào, vụ xuân lúa chết sạch vì rét, phải cấy lại toàn bộ diện tích, ngoài việc thiệt hại về công sức, phân bón, thóc giống lại cộng thêm thời vụ phải lui lại gần tháng trời. Lúa xuân làm chậm bao nhiêu ngày thì lúa mùa cũng phải lui lại bấy nhiêu. Hơn 20 ngày đâu có ít thế nên bây giờ đã hết tháng 9 rồi mà lúa vẫn nguyên ngoài đồng; nhiều thửa, lúa vẫn xanh". 

Những ai gắn bó với đồng đất Mường Lò đều hiểu, hàng năm thời điểm này bà con gần như kết thúc việc thu hoạch lúa, nhiều ruộng ngô đã thẳng hàng, khoai đã lên luống. Người Thái Mường Lò hay lam hay làm, chịu thương, chịu khó, tích cực ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật. Bằng chứng là bà con nơi đây đi đầu trong phong trào làm vụ đông, nhất là trồng ngô trên đất hai vụ lúa.

Trồng ngô đông, làm vụ ba đã trở thành tập quán canh tác của bà con nơi đây, nhưng vụ này thì khó khăn thật.

Nói như ông Bùi Xuân Đinh - Chủ tịch UBND thị xã thì: "Cấp uỷ, chính quyền chỉ đạo rất sát. Ngay từ 1/9 thị xã đã tổ chức hội nghị triển khai kế hoạch làm đông. Đến 15/9 các tổ nhân dân đã nắm được chủ trương làm vụ ba 2008 vì chúng tôi hiểu rằng vụ xuân đã khó khăn, lúa mùa không thắng lợi vì sâu bệnh, vì cấy ngoài khung thời vụ tốt nhất... phải làm vụ ba thật tốt để bù đắp".

Thị xã sẽ trồng 250 ha ngô

Được biết, để hoàn thành mục tiêu trồng 520 ha cây vụ đông, trong đó có 250 ha ngô, ngoài chính sách hỗ trợ về giống, với mỗi kg giống giá trên 50 nghìn đồng tỉnh hỗ trợ 25 nghìn, giá dưới 50 nghìn đồng tỉnh hỗ trợ 50%, thị xã đã trích ngân sách mua 10 tấn giống khoai lang năng suất, chất lượng cao từ Viện Cây lương thực về bán trợ giá cho nông dân.

Phòng Kinh tế thị xã cũng cử cán bộ xuống các phường, xã chỉ đạo bà con nhận ngô giống tới đâu về làm bầu ươm ngay tới đó, bầu năm nay làm to hơn mọi năm và ngô nếp cũng ươm sẵn trong bầu. Tất cả đều cố gắng để có được vụ đông thắng lợi, nhiều xã đã làm đất, nhận giống ngô vượt cả chỉ tiêu, kế hoạch giao như Nghĩa An, Nghĩa Lợi... cho dù giá phân bón đã tăng gấp đôi vụ trước, giá giống tăng hai lần.

Theo báo cáo của phòng Kinh tế thị xã, đến ngày 8 tháng 10 mới có khoảng 70% diện tích lúa được thu hoạch với năng suất ước đạt 50 tạ/ha, cá biệt một số diện tích lúa vẫn còn xanh; ngô mới chỉ ra ruộng được hơn 80 ha, 100% số ngô giống đã vào bầu.

Các cán bộ kỹ thuật của Phòng Kinh tế Nghĩa Lộ thì điều này có ý nghĩa rất lớn, ngô đã vào bầu thì ngô sẽ ra ruộng, thời gian có chậm lại mấy hôm cũng không ảnh hưởng gì lớn vì năm nay thị xã đã vận động bà con làm bầu lớn hơn mọi năm.

Thị xã Nghĩa Lộ đã có chủ trương tăng mạnh diện tích ngô nếp vì giống ngô này tuy năng suất không cao nhưng đổi lại nó có thời gian sinh trưởng ngắn, cộng với việc làm bầu sẽ giảm bớt được sức ép thời gian, bảo đảm diện tích và sản lượng.

Trên các tuyên đường bê tông thuộc các phường Tân An, Cầu Thia, Trung Tâm, các xã Nghĩa An, Nghĩa Lợi…, hối hả những chiếc xe, những đôi quang gánh đưa thóc, đưa rơm về bản, đưa ngô, đưa khoai ra đồng, nhưng tấp nập hơn cả là trên các thửa ruộng người gặt lúa, người cắt rạ, người lên luống, nhà ai đó còn nhổ cả gốc lúa lên thu lại một góc ruộng để trồng ngô.

Tiếng máy tuốt xình xịch, tiếng máy cắt rạ xoè xoè, tiếng nói, tiếng cười của nam thanh nữ tú trên đồng đất Mường Lò vàng óng ả. Phía dãy núi Túc Đán, Phình Hồ mây đen lại kéo về ùn ùn, chẳng biết mưa có to và kéo dài hay không, tiến độ thu mùa làm đông chắc sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng bởi thời tiết.

Dù khó khăn đến mấy cũng phấn đấu giành thắng lợi vụ đông là quyết tâm của cấp uỷ, chính quyền và người dân thị xã Nghĩa Lộ - ghi nhận của chúng tôi sau những ngày ở Mường Lò.

Hy vọng rằng trời sẽ tạnh, nắng sẽ lên, bà con lại hối hả ra đồng thu lúa, làm màu đảm bảo an ninh lương thực cho những ngày đông sắp tới.

Lê Phiên - Văn Thông