Từ ngày 1.1.2008, tất cả xe máy lắp ráp mới phải đạt tiêu chuẩn khí thải, xe do nước ngoài sản xuất và lắp ráp phải có giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn khí thải Euro II mới được nhập khẩu. Tới đây, chủ trương này sẽ được “nhấn” thêm một bước là kiểm tra khí thải đối với xe máy đang lưu hành.

Trao đổi với báo chí, ông Trịnh Ngọc Giao (ảnh), Cục trưởng Cục Đăng kiểm, cho biết:

Tháng 10.2009, Bộ Giao thông vận tải sẽ trình Thủ tướng Chính phủ đề án kiểm tra khí thải đối với xe máy đang lưu hành. Nếu Thủ tướng Chính phủ đồng ý với phương án mà Bộ trình thì tháng 6.2010 sẽ thực hiện thí điểm tại TP Hà Nội và TP.HCM.

Ở hai thành phố này sẽ lắp đặt trạm kiểm tra tại các trung tâm đăng kiểm, cửa hàng sửa chữa, bảo hành xe gắn máy để người dân tự nguyện vào kiểm tra. Giai đoạn đầu sẽ chưa thu phí các trường hợp đến kiểm tra. Sau 6 tháng thực hiện, sẽ rút kinh nghiệm, đào tạo nhân lực, đầu tư trang thiết bị để mở rộng việc kiểm tra trên phạm vi rộng. Khi kiểm tra, xe đạt tiêu chuẩn khí thải sẽ được dán tem và cấp giấy chứng nhận.

Mua xe mới, 3 năm phải đi kiểm tra khí thải

* Nhiều người lo ngại về tính khả thi của việc kiểm tra khí thải đối với xe máy, vì hiện tại lượng xe lưu hành quá nhiều lại là phương tiện kiếm sống của nhiều người?

- Kiểm tra khí thải đối với xe máy sẽ gặp khó khăn hơn rất nhiều so với ô tô, vì lượng xe máy rất lớn, xe cũ nhiều. Tuy nhiên, tôi cho rằng tính khả thi của việc thực hiện chủ trương này rất cao. Trong vòng 3 - 5 năm, chúng ta sẽ kiểm tra được hết số xe của 5 thành phố lớn, sau đó sẽ nhân rộng ra cả nước.

Ông Trịnh Ngọc Giao cho biết, trong thời gian đầu khi triển khai tại Hà Nội và TP.HCM, Cục Đăng kiểm sẽ mở tại Hà Nội khoảng 40 – 50 điểm kiểm tra khí thải, còn tại TP.HCM thì con số này phải lên tới cả trăm điểm. Theo ông Giao, đến năm 2010, TP.HCM sẽ có khoảng 4,2 - 5,4 triệu xe gắn máy, Hà Nội có khoảng trên 2 triệu xe. Với lượng xe như vậy, dự tính phải sau 4 năm thực hiện mới kiểm tra được hết số xe này.

Năm đầu tiên khi thực hiện, chúng ta sẽ kiểm tra khí thải đối với những xe đã lưu hành từ 10 năm trở lên, năm thứ hai sẽ kiểm tra đối với những xe đã lưu hành từ 7 năm trở lên, năm thứ ba sẽ kiểm tra đối với những xe đã lưu hành 5 năm trở lên, và năm thứ tư sẽ kiểm tra mới thực hiện việc kiểm tra khí thải cho những xe đã lưu hành từ 3 năm trở lên. Như vậy, nếu mua xe mới thì sau 3 năm sử dụng, người dân mới phải đi kiểm tra khí thải. Việc kiểm tra cũng rất thuận tiện và không tốn kém nhiều, chúng tôi dự kiến khoảng 50.000 đồng/lần kiểm tra mà một năm mới kiểm tra một lần. Vì thế, tôi nghĩ việc kiểm tra cũng không gây khó khăn cho người dân.

* Trường hợp nếu đến hạn kiểm tra nhưng người dân không thực hiện thì sao, thưa ông?

- Mỗi lần kiểm tra chỉ mất 50.000 đồng nhưng nếu không kiểm tra sẽ bị phạt rất nặng. Khi bị kiểm tra giấy tờ liên quan đến phương tiện và giấy phép lái xe, chủ xe phải xuất trình cả giấy chứng nhận về tiêu chuẩn khí thải cho lực lượng kiểm tra. Chúng tôi đề xuất mức phạt cho các trường hợp đến hạn kiểm tra nhưng không kiểm tra là 300.000 đồng/xe/lần phạt.

* Lúc đầu chỉ thực hiện đối với những xe đăng ký tại Hà Nội và TP.HCM; nhưng tại 2 thành phố này có một lượng lớn xe của các tỉnh khác lưu hành thường xuyên, các trường hợp này có phải kiểm tra?

Theo Ban An toàn giao thông TP.HCM, toàn thành phố có trên 3,7 triệu xe  gắn máy và con số này tiếp tục tăng, với bình quân gần 1.000 xe đăng ký mới mỗi ngày. Theo thạc sĩ Lê Trung Tính (Sở Giao thông vận tải TP.HCM), tính riêng xe gắn máy thì TP.HCM có tỷ lệ hơn 500 xe/1.000 dân. Nếu tính cả số lượng xe máy của các tỉnh đang lưu hành tại TP.HCM thì bình quân chưa tới 2 người dân/xe, có thể nói là cao nhất thế giới.

- Đây cũng là một vấn đề khó khăn, chúng tôi sẽ có biện pháp để xử lý. Đề án khuyến khích các tỉnh lân cận với các thành phố lớn tham gia thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe máy ngay từ thời gian đầu thực hiện chủ trương này. Quan điểm của chúng tôi là, xe đã tham gia lưu thông ở các thành phố lớn là phải kiểm tra khí thải. Chúng tôi sẽ lưu ý vấn đề này khi đề xuất thí điểm kiểm tra.

Xe đạt chuẩn sẽ được dán tem

* Việc kiểm tra khí thải được tiến hành ngay tại các cơ sở sửa chữa, bảo dưỡng xe. Tem dán cho xe đạt tiêu chuẩn được phát sẵn cho các cơ sở này, liệu việc này có dẫn đến tình trạng dán tem bừa bãi?

- Chắc chắn sẽ không có tình trạng này. Trước khi thực hiện chủ trương này, các cơ quan chức năng đã đi học tập, tham khảo ở các nước có nhiều xe máy như Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc. Cửa hàng sửa chữa, bảo dưỡng chỉ được phát phôi tem. Khi kiểm tra, nếu xe đạt kết quả thì máy tính mới cho phép in ra, không đạt tiêu chuẩn thì sẽ không in được. Tất cả những xe đạt tiêu chuẩn, đều được truyền kết quả về trung tâm lưu trữ của Cục.

* Được biết, mới đây Cục Đăng kiểm đã kiểm tra thí điểm khí thải đối với xe máy tại Hà Nội và TP.HCM. Kết quả như thế nào, thưa ông?

- Chúng tôi đã kiểm tra ngẫu nhiên khoảng 4.000 xe ở Hà Nội và TP.HCM, kết quả có tới 56–58% xe không đạt tiêu chuẩn khí thải. Sau khi sửa chữa, bảo dưỡng thì số xe không đạt tiêu chuẩn khí thải này giảm xuống còn khoảng 30 - 40%. Số còn lại không đạt là do xe quá cũ, xe sản xuất tại Trung Quốc.

* Sau một năm thực hiện kiểm tra khí thải đối với xe ô tô, người dân vẫn bức xúc vì chuyện nhiều xe nhả khói đen xì?

- Tôi cho rằng, sau một năm thực hiện thì kết quả tốt. Hiện tại, kết quả kiểm tra khí thải lần đầu đạt ngay khoảng 80 - 83%, trước đây tỷ lệ kết quả đạt ở ngay lần kiểm tra đầu rất thấp, nhiều nơi chỉ đạt 30 - 40%. 

Không khả thi nếu giám sát không tốt Theo ông Đàm Ngọc Hồng, đại diện hãng Asneth - nhà sản xuất và cung cấp thiết bị kiểm tra khí thải của Hà Lan, chủ trương kiểm tra khí thải đối với xe gắn máy là rất tốt, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Vì Hà Nội và TP.HCM là hai thành phố được xếp vào những đô thị có nhiều xe máy lưu thông nhất trong khu vực, trong đó có một số lượng lớn xe cũ. Về tính khả thi của đề án, ông Hồng cho rằng, điều này phụ thuộc vào quy định của pháp luật. “Quy định của pháp luật và việc giám sát thực hiện các quy định là yếu tố quyết định tới tính khả thi của đề án” - ông Hồng nhận xét. Ông Hồng cho biết, nếu tổ chức thực hiện mà không giám sát tốt thì sẽ dẫn đến tình trạng vừa tốn tiền vừa mất công. Với mức phí đề xuất 50.000 đồng cho một lần kiểm tra khí thải, ông Hồng nhận định: “Sẽ khiến nhiều trung tâm sửa chữa xe máy tham gia lắp đặt thiết bị kiểm tra, bởi vì thiết bị kiểm tra khí thải không tốn nhiều diện tích, đầu tư lại không lớn mà thu hồi vốn nhanh”.       Điều mà ông Hồng băn khoăn nhất là việc quản lý việc dán tem đạt tiêu chuẩn khí thải cho xe máy. “Nếu không cẩn thận sẽ nảy sinh tiêu cực. Hiện tại, tiêu cực đôi khi vẫn xảy ra ở các trung tâm đăng kiểm ô tô. Trong khi, các trung tâm đăng kiểm ô tô trên cả nước cũng không nhiều, đằng này nếu triển khai lắp đặt thiết bị kiểm tra tại các trung tâm sửa chữa, bảo dưỡng xe máy thì con số sẽ lên tới hàng nghìn điểm. Nhiều thế thì quản lý là cả một vấn đề hết sức khó khăn” - ông Hồng nói. Thêm vào đó, chúng ta có quá nhiều xe cũ, điều này sẽ dẫn đến tình trạng có nhiều xe, dù đã sửa chữa nhưng khi kiểm tra đi, kiểm tra lại vẫn không đạt. Theo ông Hồng, khi thực hiện chủ trương này, các cơ quan chức năng phải đưa ra được hướng xử lý với các trường hợp trên.

(Theo TNO)