Các chính sách kích cầu về tài chính tiền tệ của Chính phủ đã tạo điều kiện cho nền kinh tế phục hồi và tăng trưởng ở mức hai con số: khoảng 1.200 tỷ đồng vốn hỗ trợ lãi suất đã được “bơm” cho nền kinh tế, tổng dư nợ cho vay nền kinh tế của các ngân hàng đã vượt 4.560 tỷ đồng, doanh số cho vay 6 tháng ở mức kỷ lục: 2.600 tỷ, tăng 95,1% so với cùng kỳ. Ngành thuế giãn hoãn, miễn giảm  thuế trên 31 tỷ đồng cho các doanh nghiệp, hộ sản xuất kinh doanh, bức tranh kinh tế Yên Bái đã không còn ảm đạm như nửa cuối năm 2008.

Sự hồi phục của các doanh nghiệp đã tạo ra những tăng trưởng mới trong sản xuất công nghiệp. 31 dự án sản xuất công nghiệp đã và đang triển khai với tổng vốn trên 1.540 tỷ, giá trị sản xuất công nghiệp 6 tháng đạt trên 1.050 tỷ đồng, bằng 44,6% kế hoạch trong khi cùng kỳ là 37,5%. Các doanh nghiệp nỗ lực tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, riêng kim ngạch xuất khẩu đạt trên 7,6 triệu USD, tăng 15% so với cùng kỳ. Vốn đầu tư phát triển trong 6 tháng qua đạt trên 1.440 tỷ, tăng 47% so với cùng kỳ. Nhiều dự án đầu tư được triển khai, như: đường Km5-Yên Bình, Trạm Tấu-Bắc Yên; Chương trình 135; Trường trung cấp Nghề; nâng cấp Bệnh viện Đa khoa tỉnh; các chương trình mục tiêu quốc gia; Dự án Năng lượng nông thôn II; Dự án Giảm nghèo giai đoạn II...

Trong điều kiện giá vật tư, nguyên vật liệu bình ổn trở lại, UBND tỉnh đã áp dụng chỉ định thầu dự án tổng mức đầu tư dưới 5 tỷ đồng và các dự án cấp bách, khối lượng vốn kế hoạch năm 2008 chưa thanh toán hết chuyển sang thực hiện trong 6 tháng đầu năm làm tăng nhanh khả năng hấp thụ vốn và thu hút vốn đầu tư. Sản xuất nông lâm nghiệp, các chỉ tiêu chủ yếu như: sản lượng lương thực, trồng rừng, trồng chè, tỷ lệ che phủ rừng, tổng đàn gia súc chính tăng so với cùng kỳ, đạt từ 53 – 58% kế hoạch.

Riêng tổng sản lượng lương thực có hạt ước 118.662 tấn, đạt 53,45% kế hoạch, trong đó sản lượng thóc 87.431 tấn, đạt gần 50% kế hoạch, tăng 6,46% so với cùng kỳ. Tăng trưởng 4,2% tuy thấp so với mức 16,8% của sản xuất công nghiệp-xây dựng và 12,1% của thương mại - dịch vụ nhưng đó là tăng trưởng khá trong điều kiện chưa khắc phục hết những ảnh hưởng nặng nề của thiên tai và kinh tế sau lạm phát lâm vào suy thoái.

Các chính sách kích cầu đã nâng đỡ nền kinh tế, cân bằng sản xuất và kích thích tiêu dùng. Trong suy giảm chung, rất khó hình dung tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tăng gần 25% so với cùng kỳ với doanh thu gần 1.900 tỷ, xấp xỉ 54% kế hoạch đề ra; thu ngân sách trên địa bàn 225 tỷ, đạt 50% dự toán năm và tăng 31,3% so với cùng kỳ- đó là những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế đã được kiểm soát, điều hành khá hiệu quả. Ổn định và duy trì tăng trưởng cao, song hành là các chính sách kích cầu đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước - những điều kiện không thể tốt hơn, tuy nhiên thách thức cũng rất nặng nề trong 6 tháng cuối năm. 14% là mức tăng trưởng phải đạt để kinh tế cả năm tăng trưởng từ 12,5 - 13% như kế hoạch đề ra. Công nghiệp là ngành sản xuất chi phối tăng trưởng lớn của nền kinh tế, tăng trưởng 6 tháng cuối năm phải đạt 19% với giá trị sản xuất 1.350 tỷ đồng.

Thách thức lớn nhất là thị trường tiêu thụ một số sản phẩm chủ yếu như chè, sứ điện, giấy đế, felpast khó khăn, do vậy các doanh nghiệp sẽ sản xuất cầm chừng. Khơi thông thị trường, nâng cao hiệu suất hai nhà máy xi măng, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án công nghiệp như thủy điện nhỏ, luyện gang thép là giải pháp chủ yếu. Ngoài thị trường nội địa, các doanh nghiệp tăng cường xuất khẩu để kim ngạch xuất khẩu trực tiếp đạt kim ngạch 9,38 triệu USD trong những tháng còn lại.

Người dân vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Mù Cang Chải phát triển kinh tế gia đình.
(Ảnh: Quang Thiều)

Giải pháp quan trọng là tổ chức thực hiện hiệu quả các chính sách tài chính tín dụng hỗ trợ, tập trung vốn cho sản xuất kinh doanh, cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, các dự án trọng điểm, khu vực nông thôn... tạo sự tăng trưởng mới về lượng và chất trong sản xuất kinh doanh, tăng khả năng bù hụt thu do thực hiện các chính sách miễn giảm, thực hiện thu cân đối 224 tỷ để hoàn thành kế hoạch thu 450 tỷ đồng cả năm. Bảo đảm tăng trưởng GDP , tổng vốn đầu tư phát triển theo kế hoạch là trên 4.000 tỷ đồng, con số phải đạt trong 6 tháng cuối năm là 2.500 tỷ. Chỉ đạo của UBND tỉnh là tạo môi trường thuận lợi thu hút các dòng vốn đầu tư, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án và tiến độ giải ngân. Trong đó, quản lý thanh toán vốn đầu tư thuộc ngân sách, vốn trái phiếu Chính phủ kế hoạch 2009, vốn ứng trước kế hoạch năm sau và bổ sung 2009 theo hướng tập trung vốn cho các dự án có khả năng hoàn thành trong năm, không kéo dài thanh toán sang năm  2010.

Nền kinh tế trong 6 tháng đầu năm đã được kiểm soát, chỉ đạo và điều hành khá hiệu quả nhưng cần thấy rằng mức tăng trưởng có được là do sự tác động rất lớn của các chính sách kích cầu của Chính phủ. Thực tế sức cạnh tranh của nền kinh tế địa phương còn chưa cao, thiếu tính bền vững, gánh nặng kinh tế - xã hội (nhất là vùng cao) và thiệt hại do thiên tai trong những tháng cuối năm là những thách thức lớn. Các cấp, các ngành cần bám sát chỉ đạo của UBND tỉnh, thực hiện hiệu quả 5 nhóm giải pháp của Chính phủ về ngăn chặn suy giảm, duy trì tăng trưởng kinh tế, đưa nền kinh tế thoát ra khỏi suy thoái, tăng trưởng nhanh và bền vững.

Tuấn Anh