Nhìn hơn 3 sào ruộng của mình trở nên nứt nẻ vì không có nước, ông Đinh Văn Sơn, thôn 5, xã Quy Mông ngao ngán: “Biết thế chuyển sang trồng ngô từ đầu vụ để bây giờ không phải khổ như thế này! Gia đình tôi có 5 sào ruộng thì có tới 3 sào từ khi cấy đến giờ chưa được một giọt nước nào”.

Cùng chung cảnh ngộ như gia đình ông Sơn, chị Đào Thị Diệu, thôn 8, vừa cặm cụi nhặt cỏ trên thửa ruộng, nẻ toác vừa nói: “Các anh xem, đất cứng nên chúng tôi phải dùng tay hoặc cuốc thì mới nhổ được cỏ. Nếu cứ khô hạn thế này thì có lẽ lúa sẽ chết hết mất. Ở thôn này, nhà nào cũng có ít nhất một thửa bị nứt nẻ như thế”.

Quy Mông là xã có diện tích lúa bị hạn, cần nước dưỡng lớn nhất, với 85 ha. Theo anh Trần Xuân Thảo, cán bộ địa chính - kinh tế xã: toàn xã có khoảng 85 ha lúa cần nước dưỡng thường xuyên thì mới có thể phát triển được, trong đó có tới 35 ha nằm tại thôn 4 và 5 do nằm ở cuối đường mương nên dù có bơm nước nhưng hiệu quả không cao. Không riêng gì xã Quy Mông, trên những cánh đồng huyện Trấn Yên, đều có thể dễ dàng nhìn thấy những thửa ruộng nứt nẻ, cỏ mọc xanh và xã ít thì vài ha, xã nhiều thì vài chục ha. Xã Minh Tiến cũng có tới 38 ha lúa không sinh trưởng và phát triển được do bị thiếu nước.

Chị Đào Thị Thơm, thôn 2 cho biết: “Nguồn nước bây giờ khan hiếm lắm! Có khi cả đêm phải ra ruộng ngồi để canh nước. Giờ chỉ mong ông trời cho trận mưa lớn thì dân mới hết lo”. Theo ông Nguyễn Thành Lê - Trưởng phòng Nông nghiệp huyện, những cơn mưa nhỏ trong mấy ngày qua cũng không làm tình hình sáng sửa hơn. Tất cả chỉ như “muối bỏ bể”, không thấm vào đâu so với những chân ruộng nứt nẻ. Tại nhiều nơi như xã Minh Quán, mặc dù đã dùng máy bơm dã chiến trong 10 ngày đêm bơm liên tục, nhưng chỉ sau một tuần nước đã ngấm hết. Số liệu thống kế của Phòng Nông nghiệp huyện cho thấy, toàn huyện có khoảng 569 ha hạn, phải bơm nước dưỡng thường xuyên để duy trì cho cây lúa sinh trưởng và phát triển.

Trước tình hình đã nhiều ngày trời không mưa, diện tích lúa bị hạn cần nước dưỡng không ngừng tăng, UBND huyện đã chỉ đạo sát sao các ban, ngành chức năng đẩy mạnh công tác chống hạn. Công ty TNHH Tân Phú đã huy động toàn bộ 12 tổ hợp máy, luân phiên bơm dã chiến tại 18 xã. Anh Trần Đức Huỳnh, tổ hợp máy bơm tại xã Quy Mông cho biết: “Ngay từ mùng 3 tết, chúng tôi đã đưa máy đến các xã để bơm nước phục vụ cho bà con gieo cấy và dưỡng nước. Mỗi thôn, chúng tôi thường bơm dã chiến cả ngày lẫn đêm trong một tuần liền, sau đó lại chuyển đến bơm cho những khu vực khác. Có nhiều nơi đường ống dài đến 200 mét, nên phải cần mấy người mới có thể mồi và bơm nước được”.

Bên cạnh đó, để tận dụng tối đa nguồn nước, Công ty thường xuyên cho cán bộ đi kiểm tra, tu sửa lại những đoạn kênh mương bị rò rỉ, tránh gây thất thoát nguồn nước. Tại nhiều nơi, do nguồn nước tại các ao, hồ và đầm đã cạn kiệt nên thường xuyên có một máy bơm nước từ dưới sông Hồng lên các ao, hồ và sau đó lại tiếp tục bơm vào các hệ thống kênh mương. Ngoài ra, 4 ban quản lý thủy nông của huyện cũng huy động các loại máy bơm hiện có, chuyển đến những khu vực bị hạn giúp dân dẫn nước về ruộng.

Tại xã Quy Mông, ngoài 2 tổ hợp máy bơm của Công ty TNHH Tân Phú, xã cũng huy động người dân dùng máy bơm của gia đình tận dụng bơm nước từ các ao, suối trên địa bàn. Đến thời điểm cuối tháng 3, trong số 85 ha bị hạn, đã bơm và khắc phục cơ bản được 45 ha. Những diện tích còn lại, đang được chính quyền xã cùng người dân huy động mọi nguồn lực có thể để khắc phục. Trong tổng số 569 ha bị hạn trên toàn huyện, hiện đã bơm và dưỡng nước được cho 323,8 ha. Ông Nguyễn Thành Lê cho biết thêm: “Trên 2.000 ha lúa xuân trên địa bàn huyện, vẫn đang đủ nước và sinh trưởng, phát triển tốt, còn lại những diện tích bị hạn sẽ dùng mọi biện pháp để giúp dân đưa nước về đồng. Về cơ bản 569 ha bị hạn có thể khắc phục được”.

Tuy nhiên tình trạng thiếu nước cho cây trồng vụ xuân vẫn đang còn là vấn đề khó khăn hiện nay của bà con nông dân, các cấp chính quyền cần có biện pháp kịp thời để cứu lúa vụ xuân.

Hùng Cường