PV: Xin ông cho biết, nét mới của công tác thanh, kiểm tra của năm 2013, tình hình thực hiện công tác ATVSLĐ - PCCN tại các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay?

Ông Nguyễn Lâm Ngọc: So với những năm trước, công tác thanh, kiểm tra đã có nhiều đổi mới về phương pháp, vì vậy, chất lượng thanh tra, kiểm tra đã được nâng lên, thời gian được rút ngắn, các quyền lợi của người lao động được đảm bảo, số vụ tai nạn lao động đã giảm so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, nhằm giúp người sử dụng lao động, các tổ chức công đoàn cơ sở nâng cao ý thức chấp hành pháp luật về lao động, thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách, quyền lợi cho người lao động, trong năm 2013, Thanh tra Sở Lao động, Thương binh và Xã hội đã tiến hành 2 đợt phát phiếu tự kiểm tra cho 400 doanh nghiệp trên địa bàn toàn tỉnh.

Hiện nay, toàn tỉnh có 1.244 doanh nghiệp với trên 26 nghìn lao động làm việc có thời hạn từ 3 tháng trở lên. Trong năm qua, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật về lao động khá tốt, người lao động khi được tuyển dụng vào làm việc đều được doanh nghiệp giao kết hợp đồng lao động còn đạt 100%, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đạt tỷ lệ trên 90%.

Riêng với đối với các doanh nghiệp tư nhân, việc thực hiện chế độ hợp đồng lao động còn hạn chế, khoảng 60 - 70%. Nhìn chung, các doanh nghiệp đều nhận thức được trách nhiệm, nghĩa vụ trong chấp hành pháp luật về lao động. Người sử dụng lao động quan tâm nhiều hơn đến điều kiện làm việc, thực hiện các chính sách, chế độ đối với người lao động, người lao động an tâm làm việc, gắn bó với doanh nghiệp, mối quan hệ lao động ngày càng được cải thiện, hài hòa.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp đã nhận thức việc kinh doanh không chỉ đơn thuần là lợi nhuận mà cần nâng cao trách nhiệm với sức khoẻ người lao động, góp phần tích cực giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Các doanh nghiệp đã có ý thức và trách nhiệm trong xây dựng kế hoạch, phương án phòng cháy chữa cháy (PCCC), thành lập đội PCCC cơ sở và trang bị các phương tiện, dụng cụ như: bình bột, bình khí CO₂...

Qua thanh, kiểm tra đã phát hiện nhiều thiếu sót, sai phạm của doanh nghiệp trong lĩnh vực thực hiện pháp luật về lao động, Luật PCCC, trên cơ sở đó đưa ra 93 kiến nghị yêu cầu doanh nghiệp thực hiện trong thời gian nhất định, lập 2 biên bản vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động đối với 2 doanh nghiệp: Công ty cổ phần Khai thác sản xuất và Xây dựng huyện Văn Yên, Công ty cổ phần Đầu tư thương mại Thành Phát, ban hành 2 quyết định xử phạt vi phạm bằng hình thức cảnh cáo.

Công tác vệ sinh an toàn lao động được Công ty cổ phần Dược phẩm Yên Bái đặt lên hàng đầu.

PV: Theo ông, đâu là những sai phạm chủ yếu của các doanh nghiệp?

Ông Nguyễn Lâm Ngọc: Qua thanh, kiểm tra, nhiều doanh nghiệp đã thực hiện tốt công tác ATVSLĐ - PCCN, tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp không thành lập ban an toàn lao động, không xây dựng văn bản kế hoạch về ATVSLĐ, hoặc có xây dựng nhưng thiếu nhiều nội dung, trong đó, phổ biến nhất là thiếu phần kế hoạch kinh phí, thời gian thực hiện, chưa xây dựng đầy đủ nội quy ATVSLĐ, quy trình làm việc an toàn cho từng nghề, không lập báo cáo khả thi các biện pháp đảm bảo ATVSLĐ khi xây dựng mới hay mở rộng, cải tạo cơ sở để bảo quản, sử dụng các máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, chưa thực hiện đầy đủ các quy định về kiểm định các loại máy móc, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động, khám sức khỏe định kỳ cho người lao động, doanh nghiệp không triển khai các văn bản của Nhà nước về bảo hộ lao động cần thiết, ký kết và thực hiện các nội dung trong hợp đồng lao động còn nhiều sai sót…

PV: Vậy nguyên nhân dẫn đến sai phạm và hướng xử lý, kinh nghiệm rút ra sau những đợt thanh, kiểm tra là gì, thưa ông?

Ông Nguyễn Lâm Ngọc: Do suy giảm kinh tế, Nhà nước đang áp dụng các biện pháp chống lạm phát, đồng thời tình hình giá cả nguyên, vật liệu đầu vào tăng cao là những nguyên nhân ảnh hưởng trực tiếp tới quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm cũng như khả năng tích luỹ vốn của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Một số doanh nghiệp bị nợ đọng vốn nhiều và bị ngân hàng từ chối cho vay vì chưa trả hết số nợ cũ, do đó, không tạo đủ việc làm cho người lao động dẫn đến tình trạng người lao động nghỉ việc không lương, doanh nghiệp nợ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của người lao động, nhận thức của người sử dụng lao động còn hạn chế, tập trung vào sản xuất, kinh doanh nên chưa thực quan tâm và đầu tư cho công tác ATVSLĐ.

Mặt khác, các doanh nghiệp chưa nắm bắt và quan tâm thực hiện đầy đủ các chính sách pháp luật lao động, những nội dung đã thoả ước; trong đó, đặc biệt quan tâm đến chính sách tiền lương, bảo hiểm các loại...

Để giảm thiểu nguy cơ mất ATVSLĐ - PCCN trong doanh nghiệp phải có giải pháp cụ thể như: kiện toàn hội đồng bảo hộ lao động, chủ doanh nghiệp chủ động nắm bắt và thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về lao động, thường xuyên thực hiện tuyên truyền, phổ biến pháp luật về ATVSLĐ, tổ chức huấn luyện an toàn lao động cho người lao động, tăng cường xây dựng hệ thống xử lý chất thải đảm bảo theo qui định của Nhà nước, xử lý tốt vệ sinh môi trường, nâng cao chất lượng phong trào quần chúng làm tốt công tác bảo hộ lao động do công đoàn phát động, các cơ quan chức năng thường xuyên thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của Nhà nước về ATVSLĐ - PCCN, kiên quyết xử lý nghiêm minh, tăng cường năng lực quản lý Nhà nước cho cán bộ, người làm công tác ATVSLĐ… hướng tới xây dựng “Văn hóa ATVSLĐ” trong mỗi doanh nghiệp.

PV: Xin trân trọng cảm ơn ông!

Minh Tuấn