Là huyện miền núi, địa bàn rộng, giáp ranh với 5 huyện trong tỉnh và 2 huyện Văn Bàn, Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, những năm trước, việc sử dụng súng tự chế đã gắn liền với tập quán lâu đời và trở thành thói quen của người dân tộc thiểu số. Tuy nhiên, việc sử dụng súng tự chế và vật liệu nổ tại rất nhiều địa phương ở Văn Yên đã từng gây ra không ít vụ việc phức tạp về ANTT nhất là địa bàn các xã vùng cao, vùng dân tộc.

Nhiều vụ việc nghiêm trọng, đáng tiếc đã từng xảy ra như: bắn nhầm vào người trong lúc đi săn gây chết người, gây tai nạn cho bản thân và người xung quanh, đe dọa người khác khi xảy ra mâu thuẫn… Thực hiện Nghị định 47/CP của Chính phủ về quản lý, thu hồi VK-VLN-CCHT, ngay từ những ngày đầu thực hiện cuộc vận động, Công an huyện đã chủ động tham mưu cho UBND huyện xây dựng kế hoạch, phối hợp với các ngành chức năng, chính quyền các địa phương thực hiện nghiêm túc các nội dung của Nghị định.

Đại tá Nguyễn Đăng Thành - Trưởng Công an huyện cho biết: Trước năm 2005, tình hình sử dụng VK-VLN-CCHT trong nhân dân diễn biến rất phức tạp. Trung bình mỗi năm trên địa bàn huyện xảy ra từ 10 đến 15 vụ việc nghiêm trọng liên quan đến sử dụng vũ khí, đặc biệt là súng săn tự chế trong săn bắn thú rừng, tranh chấp đất đai, mâu thuẫn gia đình… gây thiệt hại không nhỏ đến tính mạng, tài sản của nhân dân. Mặt khác, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.

Trước thực trạng đó, chúng tôi đã đẩy mạnh tuyên truyền tới 100% hộ dân về tác hại của việc sử dụng súng và vật liệu nổ; thành lập nhiều đoàn kiểm tra từ huyện đến cơ sở và từng hộ dân. Sau 18 năm triển khai, toàn huyện đã thu hồi 5.349 khẩu súng các loại, 285 nòng súng kíp, 0,4 kg thuốc súng tự chế, 5,5 kg đạn ghém, 2 m dây cháy chậm, 12 kíp nổ, 5 viên đạn, 7 quả lựu đạn, 1 đầu đạn cối 82 ly… Việc sử dụng VK-VLN-CCHT đã gây ra 50 vụ tai nạn làm chết 12 người và bị thương 32 người. Do siết chặt quản lý và thu hồi, nên những năm gần đây đã giảm đáng kể vụ việc đáng tiếc từ VK-VLN-CCHT gây ra… đại tá Thành cho biết thêm.

Để tăng cường công tác quản lý thu hồi VK-VLN-CCHT, tháng 7/2013, tại địa bàn một số xã vùng cao của huyện Văn Yên xuất hiện một số thanh niên dân tộc Tày, Dao, độ tuổi từ 15 đến 35, có hành vi làm súng hơi tự chế từ bơm xe đạp, vòi bơm của bình thuốc trừ sâu, một số đoạn nhựa bằng ống dẫn nước và dùng bi xe đạp làm đạn.

Vụ việc đặc biệt nghiêm trọng xảy ra vào khoảng 15 giờ 30 phút, ngày 23/11/2013, đối tượng Đặng Nho San sinh năm 1996, trú tại thôn Đồng Lụa, xã Viễn Sơn đã dùng súng hơi tự chế bắn vào đầu cháu Đặng Quý Lâm sinh năm 2008, người cùng thôn, khiến cháu Lâm phải đi cấp cứu.

Ngay sau vụ việc xảy ra, lực lượng chức năng Công an huyện đã bắt giữ đối tượng, xử lý theo quy định của pháp luật. Hiện, Công an huyện đã thu hồi 75 khẩu tự chế theo dạng này, chủ yếu ở các xã: Quang Minh 19 khẩu, Ngòi A 19 khẩu, Đại Sơn 18 khẩu và Viễn Sơn 17 khẩu. Đồng thời lập tức ban hành văn bản yêu cầu công an các xã, thị trấn tăng cường kiểm tra, rà soát trên địa bàn và ngăn chặn, thu hồi và xử lý nghiêm các đối tượng vi phạm.

Để tiếp tục triển khai thực hiện tốt Nghị định 47/ CP đặc biệt là các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, yêu cầu đặt ra là các cấp, các ngành, các địa phương cần đẩy mạnh tuyên truyền, vận động đến với nhân dân, thông qua phát động phong trào “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc”, vận động các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng gương mẫu tham gia thực hiện, tố giác người có hành vi vi phạm và biểu dương những cá nhân, tập thể điển hình, góp phần giảm thiểu các vụ việc đáng tiếc do sử dụng VK-VLN-CCHT gây ra.

Thạch Phong