Trưởng thôn Mùa A Đua phấn khởi : "Năm nay là năm thứ 3 đồng bào đón tết chung, nên công tác tuyên truyền vận động không gặp khó khăn gì nữa, người dân đã quen rồi, nên thời điểm này mọi nhà đều tập trung sản xuất, vỗ béo gà lợn để chuẩn bị đón tết Nguyên đán tươm tất hơn. Tết chung đông vui và ấm áp như vậy, mọi người thích lắm!".

Già làng Mùa A Ly nhắc đến chuyện tết thì cười giòn như pháo. Năm đầu tiên thực hiện ăn tết chung, cái đầu thì đồng ý vì nhà có đến 5 đảng viên nhưng thực ra “cái bụng chưa ưng”, nhưng rồi tết đến, con cháu đi chơi khắp phố huyện, vui quá, được ăn tết nhà thầy giáo, biết phong tục đón tết của người Kinh, lại qua bản Thái xem thanh niên chơi đu dây, trèo cột mỡ, trai làng gái bản, khỏi phải nói, cười mỏi miệng. Hóa ra tết chung vui đến không ngờ, chả như trước đây tết đến chỉ quẩn quanh ở bản, vì chỉ mình có tết chứ người khác đã đến tết đâu.

Già Ly tâm sự: " Giờ lo trồng thêm lúa, ngô, đưa con trâu, con bò về chuồng tránh rét, nuôi con lợn cho béo để tết anh con út giờ là bộ đội, mấy đứa cháu đang học xa nhà về đón tết cho ấm cúng".

Trong câu chuyện, già Ly không quên nhắc đến sự quan tâm của Đảng với lòng biết ơn sâu sắc. " Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, đồng bào Mông thôn Cu Vai đã có cuộc sống khá hơn rất nhiều, từ ngày rời bản cũ về đây ở để tránh sạt lở, Đảng đầu tư nhiều lắm! Hệ thống nước này, trường học này, nhà ở cho dân này, đường về bản to đẹp hơn, ngày nắng chưa đầy một giờ là con cháu chở bằng xe máy xuống phố huyện chơi, thăm anh em bạn bè chiều lại về nhà. Dân bản phấn khởi yên tâm sản xuất, không có trường hợp nào di cư tự do, có nhiều hộ gia đình có đời sống khá" già Ly nói.

Rít một hơi thuốc lào, nhả làn khói trắng đục, đôi mắt dõi ra xa, già Ly kể cho chúng tôi nghe cuộc sống của đồng bào Mông thôn Cu Vai nhiều năm về trước. Lối sản xuất cũ cộng với tư duy lạc hậu khiến cuộc sống khó khăn, đói nghèo đeo đẳng, có thời điểm tỷ lệ hộ nghèo lên trên 80%, con trẻ thì tảo hôn, đẻ nhiều, đẻ mau, người ốm thì cúng ma, không chịu đi viện... Thế rồi huyện vào cuộc, xã vào cuộc, tranh thủ sự đầu tư của Đảng, Nhà nước, cho con em đồng bào đi học, bản làng có thêm nhiều đảng viên ưu tú, nay Chi bộ đã có 17 đảng viên, mỗi đảng viên phụ trách 4 - 5 hộ gia đình, tuyên truyền kịp thời, vận động thường xuyên, vì vậy nhận thức người dân từng bước được nâng cao.
Cất chiếc điếu cày vào góc nhà, ông dẫn chúng tôi đến thăm những triệu phú nông dân của bản. Nhà Mùa A Di trước đây là gia đình nghèo, lại đẻ đến 8 đứa con, ruộng nương ít, lại làm 1 vụ nên một năm thiếu đói đến 3 tháng. Càng nghèo lại càng nản, Di cứ lên rừng kiếm cái ăn nhênh nhang qua ngày, chả bao giờ có suy nghĩ cải thiện cuộc sống. Khi đảng viên Mùa A Ly đến nói chuyện làm giàu, nghe còn muốn đuổi về, vì ăn còn không đủ còn tính gì chuyện làm giàu, thế mà đêm ấy khi không ngủ được, vắt tay lên trán... nghĩ lại lời đảng viên Ly nói thì tự dưng cũng thấy có lý. Đường xe máy về bản, nhiều người đã đổi mới cách làm, lại mua được xe máy để đi lại, có ti vi để xem...

Cũng đất ấy, ruộng ấy thì lý gì họ làm được mà mình không làm được! Không làm cứ trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước thì đúng là "con rận trên lưng trâu" thật, tức cái câu ấy của đảng viên nói mà nửa đêm gọi vợ dậy tính chuyện vay ngân hàng chính sách xã hội để làm giàu. Từ vốn vay ban đầu hơn 10 triệu đồng..., gia đình Di đầu tư mua lợn, gà về nuôi, một phần đầu tư cho sản xuất lúa ruộng.

Nghe lời  cán bộ Di làm ruộng 2 vụ, còn nương thì chuyển sang trồng ngô đồi… Đúng là trời không phụ công người, với sự cố gắng của bản thân và sự hỗ trợ của Nhà nước và sự động viên kịp thời của cán bộ, từ nghèo khó hiện nay ông Di đã tạo dựng được cơ ngơi khang trang, trong nhà có 8 con trâu, 3 bò, 5 con ngựa  và 1 đàn dê 20 con. Ông trở thành triệu phú nông dân đầu tiên của bản làng Cu Vai. Cười giòn như pháo ông Di bảo: "Đúng là cứ chăm chỉ lao động thì không lo nghèo đói, tết này ngoài giã hơn 10kg  gạo nếp làm bánh dày, gia đình còn mổ cả 1 con lợn 50 kg để thết đãi anh em bạn bè." Bắt tay chào về rồi mà ông Mùa A Di vẫn còn với theo, " Mình ăn tết chung cho vui, xuân này nhớ về nhà mình ăn tết nhé".

Bản làng Cu Vai ở cùng nhau trên một đỉnh núi bằng phẳng, nhà này cười nói rôm rả là nhà kia biết có khách tới chơi. Biết chúng tôi về thăm bản, Mùa Páo Khua vẫy vẫy lại gần: " Không ai đón tết riêng nữa đâu cán bộ nhé, không tin cán bộ ở lại mà xem”, nói rồi Mùa Páo Khua cười khoái chí. Khua khoe: " Trâu bò về chuồng cả rồi nên không lo nó chết rét nữa, chuẩn bị cấy cho xong lúa xuân thôi, đợi đón tết Nguyên đán cho vui, tết này nhà mổ lợn to 70kg, mời cán bộ lên bản ăn tết cùng nhau cho vui nhé". Rồi Páo Khua còn nói chắc nịch, tết này nhất định phải gặp nhau, đổi bánh dày lấy bánh chưng, đổi rượu táo mèo lấy rượu vang nhà cán bộ...".

Già Ly nhẩm tính, nhà Mùa A Vàng, Mùa A Vư… là những nhà có kinh tế khá thấy khoe, tết này nhà mổ lợn to khoảng 60kg - 70 kg, còn nhà ít hơn cũng mổ lợn 30kg - 50kg, nhà không có lợn to thì ăn chung với anh em, còn không cũng “tích" tiền xuống chợ huyện sắm tết, gia cầm thì đã có sẵn.

Trong không khí đón xuân và lao động sản xuất, có lẽ người vui nhất là Trưởng thôn Cu Vai Mùa A Đua, anh cho biết:  “Trước đây, người dân không biết phòng dịch, gần tết lợn, gà chết cả, tiếc của chỉ biết ngồi nhìn, tết thì đìu hiu bởi chả có thứ gì mà trông vào, mấy năm trở lại đây, người dân đã biết " cái tính của ông trời" vào lúc rét đậm, rét hại trâu đưa về chuồng, che chắn chuồng nuôi nhốt và gọi cán bộ thú y đến tiêm phòng… Thực hiện chủ trương của huyện về chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng, Cu Vai đã chuyển diện tích lúa nương năng suất thấp sang trồng ngô đồi đưa diện tích gieo trồng cây lương thực của thôn lên 37  ha ngô xuân và ngô hè thu, 1 năm gieo cấy 13,5ha lúa xuân, 10 ha lúa mùa, vì thế đời sống người dân đã có những đổi thay đáng kể, tỷ lệ hộ nghèo hàng năm giảm 7%. Tết đến, xuân ve, người dân đón tết tươm tất, đầm ấm hơn".

Còn 2 tháng nữa là đến tết Nguyên đán, đồng bào thôn Cu Vai nói riêng và đồng bào Mông huyện Trạm Tấu nói chung đang thi đua lao động sản xuất, chuẩn bị đón cái tết chung thứ 3 cùng toàn dân tộc trong niềm hân hoan.

Phương Thùy