Trong thời gian qua, Chi cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình (DS/KHHGĐ) tỉnh đã và đang triển khai một số mô hình, hoạt động tuyên truyền về SKSS đến lứa tuổi VTN/TN như: mô hình kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân; hoạt động ngoại khóa trong nhà trường về SKSS...

Hiện nay do nhiều yếu tố tác động nên tuổi VTN dài hơn trước đây, tuổi dậy thì sớm mà tuổi xây dựng gia đình muộn hơn, bởi vậy, lứa tuổi VTN/TN có nhu cầu tình dục nhưng chưa kết hôn, tình trạng quan hệ tình dục trước hôn nhân ngày càng phổ biến, vì thế công tác tuyên truyền về SKSS đến đối tượng VTN khi đang còn ngồi trên ghế nhà trường có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Với nhiều hình thức tuyên truyền phong phú như: truyền thông nhóm lớn cho toàn bộ học sinh trong nhà trường hay tổ chức cuộc thi tìm hiểu những kiến thức về SKSS giữa các khối lớp đã thiết thực nâng cao nhận thức của lứa tuổi VTN. Qua đó, các em hiểu rõ hơn về những thay đổi trong cơ thể, sự phát triển tâm, sinh lý, tình bạn, tình yêu, về giới và cách phòng tránh các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục HIV/AIDS...

Cũng thông qua hoạt động ngoại khóa, các em được chuyên gia tư vấn giải đáp thắc mắc về những biến đổi tâm, sinh lý ở tuổi VTN, những điều xảy ra hàng ngày mà bình thường do ngại ngùng các em không tâm sự, để trên cơ sở đó các chuyên gia tư vấn đưa ra những lời khuyên bổ ích, nhằm trang bị kiến thức, tạo cho các em một hành trang vững chắc để bước vào tương lai.

Theo thống kê, sau 5 năm triển khai toàn tỉnh đã tổ chức được 75 buổi tuyên truyền, trên địa bàn 9 huyện, thị thành phố trong tỉnh, thu hút được hơn 20.000 lượt học sinh tham dự, trong đó có gần 16.000 học sinh là con em đồng bào các dân tộc thiểu số. Với việc lựa chọn triển khai hoạt động ngoại khóa tại các nhà trường có nhiều học sinh dân tộc thiểu số theo học có ý nghĩa vô cùng quan trọng, khi địa bàn các em sinh sống vẫn còn nhiều những hủ tục lạc hậu về kết hôn và sinh con sớm. Và chính công tác tuyên truyền SKSS đến lứa tuổi VTN ở đây thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khóa đã làm giảm tình trạng học sinh bỏ học giữa chừng do kết hôn và mang thai sớm.

Bên cạnh công tác tuyên truyền thì hoạt động của mô hình kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân cũng đã đáp ứng được đầy đủ nhu cầu cần được thông tin tư vấn về SKSS và kiểm tra sức khỏe đối với lứa tuổi VTN/TN. Việc triển khai điểm mô hình kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân tại 18 xã, phường thuộc 7 huyện, thị, thành phố trong tỉnh đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tuyên truyền các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, đặc biệt là các nội dung về CSSKSS cho tuổi VTN/TN góp phần nâng cao nhận thức về lối sống cho các bạn trẻ.

Cùng với đó, các hoạt động tư vấn và khám sức khỏe cho lứa tuổi VTN/TN đặc biệt là các đối tượng nam, nữ chuẩn bị kết hôn để phát hiện, phòng ngừa và hướng dẫn điều trị các bệnh lý có nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe khi kết hôn như: mang thai, sinh đẻ, nuôi con bằng sữa mẹ, các nguy cơ sinh con bị bệnh, dị tật bẩm sinh... thiết thực góp phần bảo đảm hôn nhân bền vững.

Khi tham gia các hoạt động của mô hình, các em được cung cấp thông tin, tư vấn khi có nhu cầu, ngoài ra được cung cấp 1 số dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ như bao cao su, viên uống tránh thai, tets thử thai, các tets phát hiện sớm viêm gan B, HIV... theo hình thức miễn phí hoặc giảm phí theo qui định.

Việc triển khai mô hình kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân là một trong những hoạt động hữu ích nhằm nâng cao kiến thức của các em ở tuổi VTN/TN về SKSS/KHHGĐ góp phần nâng cao chất lượng dân số.

Theo thống kê, trong giai đoạn từ 2011 - 2015, mô hình đã tổ chức tuyên truyền được cho hơn 12.000 lượt đối tượng VTN/TN, khám cho hơn 8.000 đối tượng, trong đó khám cận lâm sàng cho gần 800 trường hợp. Ngoài ra, mô hình cũng tập trung tuyên truyền tới đối tượng là cha mẹ có con trong độ tuổi VTN về những thay đổi trong tâm sinh lý của con trong độ tuổi trưởng thành; những kiến thức về CSSKSS - VTN, Luật Hôn nhân gia đình... giúp các bậc phụ huynh có thể đưa ra những lời khuyên kịp thời và hợp lý đối với con em mình.

Việc triển khai các hoạt động CSSKSS cho lứa tuổi VTN/TN trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2011 - 2015 đã đạt được những kết quả quan trọng trong việc nâng cao nhận thức của các em đặc biệt là trẻ em gái về CSSKSS, làm giảm tình trạng bỏ học do kết hôn và mang thai sớm, góp phần nâng cao chất lượng dân số. Để các hoạt động CSSKSS lứa tuổi VTN/TN phát huy hiệu quả hơn nữa rất cần sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, các ngành cũng như các bậc phụ huynh về vấn đề này.

Ngọc Hưng (Chi cục Dân số KHHGĐ tỉnh)