Nhiều năm qua, tỉnh Yên Bái xác định đây là vấn đề cơ bản không chỉ khắc phục sự hẫng hụt về việc thiếu cán bộ là người địa phương mà còn là yêu cầu của phát triển kinh tế - xã hội lâu dài, bền vững, vừa là tình cảm, trách nhiệm đối với đồng bào các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn. Cùng với hàng loạt các chính sách của Nhà nước mang đến cho giáo dục dân tộc nhiều cơ hội, tỉnh Yên Bái đặc biệt quan tâm đầu tư, chăm lo, nâng cao chất lượng giáo dục trên địa bàn tỉnh nói chung, chất lượng giáo dục đối với học sinh DTTS nói riêng và đã có những chuyển biến tích cực: tỷ lệ huy động trẻ DTTS trong độ tuổi mẫu giáo, tiểu học ra lớp tăng và ở mức cao; tỷ lệ trẻ mẫu giáo DTTS suy dinh dưỡng giảm đáng kể; tỷ lệ học sinh DTTS cấp THCS, THPT được xếp loại hạnh kiểm khá tốt, học lực khá giỏi, học sinh DTTS tốt nghiệp THPT, thi đỗ vào cao đẳng, đại học tăng qua các năm học.

Tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như: tăng cường công tác quản lý giáo dục dân tộc, đầu tư về cơ sở vật chất cho các trường dân tộc nội trú, trường vùng sâu, xa, đồng bào DTTS, quan tâm xây dựng chất lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên toàn ngành nói chung và đội ngũ nhà giáo người DTTS nói riêng, thực hiện chế độ, chính sách đối với giáo dục dân tộc...

Năm học 2015 - 2016, toàn tỉnh có 588 cơ sở giáo dục với quy mô 6.722 lớp, trên 193.000 học sinh (học sinh DTTS chiếm 60,4%). Trong đó, ở bậc học giáo dục mầm non đã đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi và tiếp tục được củng cố, duy trì, nâng cao chất lượng bền vững; giáo dục phổ thông có nhiều chuyển biến, tỷ lệ huy động trẻ vào lớp 1 đúng độ tuổi đạt 99,7%, 98,5% học sinh DTTS hoàn thành chương trình học; bậc THCS, học sinh DTTS xếp loại học lực khá, giỏi chiếm gần 31%, bậc THPT chiếm gần 40%. Đặc biệt, trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp, học sinh giỏi cấp quốc gia có nhiều học sinh người DTTS đạt giải.

Bên cạnh đó, trường lớp học được quan tâm đầu tư xây dựng ngày càng khang trang, bảo đảm đủ điều kiện để từng bước nâng cao chất lượng dạy và học. Quy mô, mạng lưới trường lớp ở vùng cao, vùng DTTS trong tỉnh được củng cố, phát triển ở tất cả các bậc học.

Yên Bái đã xóa được xã trắng về giáo dục mầm non; các thôn, bản vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới đã có lớp mầm non (chủ yếu là mẫu giáo). Lớp mẫu giáo 5 tuổi ở vùng DTTS được phát triển dưới nhiều hình thức: lớp độc lập và lớp gắn với trường tiểu học.

Phát triển mạnh quy mô, mạng lưới các trường chuyên biệt, với 9 trường phổ thông dân tộc nội trú, 47 trường phổ thông dân tộc bán trú, 52 trường có học sinh bán trú. 100% các trường phổ thông dân tộc nội trú tổ chức dạy 2 buổi/ ngày.

Các trường phổ thông dân tộc bán trú đã quan tâm đến công tác rèn kỹ năng sống cho học sinh; tổ chức hướng dẫn các em cách tự học, tự rèn luyện; tổ chức các hoạt động thể dục, thể thao, các trò chơi dân gian, các hoạt động tập thể... cho học sinh.

Triển khai hoạt động lao động sản xuất đối với học sinh (lao động vệ sinh trường lớp, khu nội trú, nhà ăn, khu vệ sinh, trồng và chăm sóc cây, trồng rau xanh, chăn nuôi gia súc, gia cầm...) nhằm góp phần cải thiện, nâng cao chất lượng bữa ăn hàng ngày và rèn kỹ năng lao động cho học sinh. Chất lượng giáo dục năm sau luôn cao hơn năm trước.

Tuy nhiên, chất lượng giáo dục đối với học sinh DTTS trên địa bàn tỉnh vẫn còn những hạn chế, như: chất lượng giáo dục chưa đồng đều giữa các vùng miền do một số đơn vị chưa có giải pháp nâng cao chất lượng phù hợp với tình hình địa phương.

Mặt khác, do phụ huynh học sinh thiếu quan tâm đến việc học tập của con em mình. Điều kiện cơ sở vật chất chưa đáp ứng được nhu cầu học tập, sinh hoạt của học sinh các trường phổ thông dân tộc bán trú; nơi ở của học sinh chật chội, thiếu thốn.

Mặc dù còn không ít những khó khăn, nhưng với những kết quả đã đạt được trong thời gian qua cho thấy sự quan tâm của các cấp, các ngành và toàn xã hội tới công tác giáo dục dân tộc trong tỉnh nhằm nỗ lực nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục dân tộc, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Minh Tư