Phát biểu tại Hội nghị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Toà án nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình nêu rõ: Bộ luật Hình sự 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 đánh dấu một bước tiến quan trọng, tạo cơ sở vững chắc cho cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm có hiệu quả, góp phần bảo vệ chủ quyền, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ, bảo vệ quyền con người, quyền công dân và lợi ích của Nhà nước, tổ chức, thúc đẩy kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phát triển đúng hướng, tạo môi trường xã hội và môi trường sinh thái an toàn, lành mạnh cho mọi người, đồng thời đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Theo đó, Bộ luật Hình sự 2015 gồm 3 phần, 26 chương, 426 điều. So với Bộ luật Hình sự 1999 thì Bộ luật này bãi bỏ 3 điều, giữ nguyên 30 điều, sửa đổi và bổ sung đến 396 điều, với nhiều nội dung lớn được sửa đổi.

Cụ thể, Bộ luật Hình sự năm 2015 tiếp tục thể chế hoá chủ trương cải cách tư pháp của Đảng theo tinh thần đề cao hiệu quả phòng ngừa và tính hướng thiện trong việc xử lý người vi phạm, tôn trọng và bảo đảm thực thi các quyền con người, quyền công dân được ghi nhận trong Hiến pháp 2013.

Bộ luật này đã thể chế hoá chủ trương của Đảng về hạn chế áp dụng hình phạt tù, mở rộng áp dụng hình thức ngoài phạt tù với việc quy định hình phạt tiền là hình phạt chính được áp dụng đối với người phạm tội ít nghiêm trọng và tội nghiêm trọng. Bộ luật cũng đã mở rộng nội hàm của hình phạt cải tạo không giam giữ như trường hợp người bị phạt cải tạo không giam giữ không có việc làm hoặc bị mất việc làm trong thời gian chấp hành hình phạt này phải thực hiện một số công việc lao động phục vụ cộng đồng trong thời gian cải tạo không giam giữ với thời gian lao động không quá 4 giờ/ngày và không quá 5 ngày/tuần. Bộ luật cũng khẳng định nguyên tắc không áp dụng hình phạt tù đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng do vô ý.

Bộ luật này cũng thể chế hoá tinh thần của Hiến pháp 2013 về hạn chế áp dụng hình phạt tử hình. Đồng thời cũng bổ sung thêm các trường hợp không áp dụng hình phạt tử hình, không thi hành án tử hình với người đủ từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử. Đối với tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động nộp ít nhất 3/4 tài sản tham ô, nhận hối lộ và hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn thì không thi hành án tử hình.

Đồng thời, Bộ luật cũng bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh gồm: Cướp tài sản; sản xuất, buôn bán hàng cấm là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; tàng trữ trái phép chất ma tuý; chiếm đoạt chất ma túy; phá huỷ công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; chống mệnh lệnh; đầu hàng địch; hoạt động phỉ.

Như vậy, Bộ luật Hình sự năm 2015 vẫn còn duy trì quy định hình phạt tử hình đối với 18 tội danh trong tổng số 314 tội danh.

Vẫn theo Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao, Bộ luật đã bổ sung chế định tha tù trước thời hạn có điều kiện với những quy định hết sức chặt chẽ nhằm tạo cơ hội cho những phạm nhân cải tạo tốt.

Đáng lưu ý, Bộ luật đã sửa đổi, bổ sung nhóm các tội xâm phạm tính mạng, sức khoẻ, danh dự, nhân phẩm của con người và nhóm các tội xâm phạm quyền tự do của con người, quyền tự do công dân theo hướng tiếp tục tăng cường bảo vệ các quyền con người, quyền công dân.