Bạn Nguyễn Minh ở huyện Lục Yên hỏi: Tôi tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc được 31 năm 10 tháng và nay nghỉ chờ tuổi nghỉ hưu. Vậy, tôi có nên tham gia BHXH tự nguyện nữa không? Nếu tham gia thì nộp mấy năm nữa và nộp theo mức nào?
BHXH tỉnh Yên Bái trả lời: Theo quy định của pháp luật BHXH hiện hành, kể từ năm 2021, tuổi nghỉ hưu của người lao động (NLĐ) được quy định như sau: Tuổi nghỉ hưu của NLĐ trong điều kiện lao động bình thường nghỉ hưu trong năm 2021 là đủ 60 tuổi 3 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 4 tháng đối với lao động nữ; sau đó cứ mỗi năm tăng thêm 3 tháng đối với lao động nam và 4 tháng đối với lao động nữ.
NLĐ có thể nghỉ hưu thấp hơn không quá 5 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của NLĐ làm việc trong điều kiện lao động bình thường nếu có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
Có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc độc hại, nguy hiểm (NNĐHNH) hoặc đặc biệt NNĐHNH thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành;
Có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021);
Có tổng thời gian làm nghề, công việc NNĐHNH hoặc đặc biệt NNĐHNH và thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 1/1/2021) từ đủ 15 năm trở lên; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.
NLĐ có thể nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu của NLĐ làm việc trong điều kiện lao động bình thường nếu có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và thêm một trong các điều kiện sau:
Có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò; bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. NLĐ không bị quy định giới hạn về tuổi đời khi đã có đủ 20 năm đóng BHXH và thuộc một trong các trường hợp sau đây: bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc đặc biệt NNĐHNH thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội và Bộ Y tế ban hành.
* Về tỷ lệ hưởng lương hưu: Đối với lao động nam nghỉ hưu từ năm 2021 trở đi được tính 45% tương ứng với 19 năm đóng BHXH; từ năm 2022 trở đi được tính 45% tương ứng với 20 năm đóng BHXH; sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.
Đối với lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm được tính bằng 45%; sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%. Trường hợp NLĐ về hưu trước tuổi quy định, thì mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định giảm 2%.
Do bạn chưa cung cấp đầy đủ thông tin về giới tính, nghề nghiệp, điều kiện làm việc… nên chúng tôi không đủ căn cứ để trả lời cụ thể. Chúng tôi cung cấp thông tin chung về quy định của chính sách đối với chế độ hưu trí (thời gian tham gia BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu là 20 năm và tuổi nghỉ hưu trong từng trường hợp cụ thể nêu trên) để bạn đối chiếu, nắm được điều kiện hưởng chế độ hưu trí của mình và cân nhắc việc tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện vì sẽ tác động đến việc tính tỷ lệ hưởng lương hưu và việc tính mức hưởng lương hưu đối với bạn.
■ Bạn thuthuy140789@gmail.com hỏi: Em đóng BHXH được hơn 2 năm ở cơ quan, đến tháng 12/2019 thì nghỉ việc. Nay em muốn đóng BHXH tiếp nối theo BHXH tự nguyện được không? Hiện tại, em muốn đóng tiếp và đóng bù vào phần 3 năm em chưa đóng được không?
BHXH tỉnh Yên Bái trả lời: Căn cứ quy định tại Khoản 1, Khoản 3, Điều 12 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP ngày 29/12/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện, người đăng ký tham gia BHXH tự nguyện, hoặc đóng tiếp BHXH tự nguyện, kể từ ngày đăng ký tham gia, hoặc ngày bắt đầu kỳ đóng tiếp theo, thì thời điểm đóng trong tháng đối với phương thức đóng hàng tháng, trong 3 tháng đối với phương thức đóng 3 tháng một lần; trong 4 tháng đầu đối với phương thức 6 tháng một lần và trong 7 tháng đầu đối với phương thức đóng 12 tháng một lần.
Quá thời điểm đóng BHXH tự nguyện theo quy định mà không đóng BHXH thì được coi là tạm dừng đóng BHXH tự nguyện. Người đang tạm dừng đóng BHXH tự nguyện, nếu tiếp tục đóng, thì phải đăng ký lại với cơ quan BHXH.
Trường hợp có nguyện vọng đóng bù cho số tháng chậm đóng trước đó, thì số tiền đóng bù được tính bằng tổng mức đóng của các tháng chậm đóng, áp dụng lãi gộp bằng lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do BHXH Việt Nam công bố của năm trước liền kề với năm đóng.
Trường hợp của bạn đã đóng BHXH bắt buộc được hơn 2 năm, tháng 12/2019 nghỉ việc mà không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc, thì được tham gia BHXH tự nguyện. Bạn đăng ký tham gia và đóng BHXH tự nguyện theo phương thức quy định. Thời gian 3 năm kể từ khi ngừng đóng BHXH bắt buộc đến khi tham gia BHXH tự nguyện không có quy định của pháp luật để thực hiện đóng bù.
Hồng Duyên
