"Cách đây 9 năm, do điều kiện kinh tế khó khăn, hai vợ chồng cô con gái lớn của tôi mới xây dựng gia đình thường hay đánh cãi chửi nhau. Có lần, chúng to tiếng, tôi góp ý, can ngăn nhưng con rể đã lấy dao chém vào đầu tôi nhiều nhát, tôi lấy tay đỡ, mạnh tay nó chém đứt luôn cẳng tay trái làm tôi tàn tật suốt đời...". Đó là tâm sự của bà Trần Thị H, năm nay 58 tuổi, cư trú ở tổ 40, phường Yên Thịnh (thành phố Yên Bái).

Cùng ở tổ 40, bà Phạm Thị T có 3 con trai thì 2 con nghiện ma túy, con trai út nhiễm HIV, tất cả phần lớn chỉ trông vào suất lương hưu 800 ngàn đồng/tháng của bà. Bà T vẫn phải đi làm kiếm thêm tiền nuôi những đứa con nghiện, nhiều lúc không có tiền chu cấp cho chúng để hút chích thì chúng chửi bới, lăng mạ. Bà rất khổ tâm nhưng cũng chẳng biết tâm sự với ai.

Trường hợp chị Phạm Thị T khi mới 19 tuổi đã có con ngoài giá thú. Chị không lo làm để nuôi con ăn học nên người mà gửi con tại Trung tâm Nuôi dưỡng, giáo dục trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Rồi chị lại có thêm một đứa con không bố. Chị mới xây dựng gia đình với anh H nhưng anh đã nhiễm HIV.

Tổ 40 của phường Yên Thịnh có dân cư thưa thớt, 80% số hộ làm nông nghiệp và theo đạo Thiên chúa, điều kiện kinh tế khó khăn, nhận thức về pháp luật còn hạn chế. Từ năm 2007 trở về trước, tình hình bạo lực gia đình thường xuyên xảy ra, có thời điểm khá nghiêm trọng như các trường hợp: chồng đánh vợ, đánh con, phân biệt đối xử, con cái bạo lực bố mẹ về tinh thần, thể xác và vật chất.

Đặc biệt, số người nhiễm HIV/AIDS ngày một gia tăng. Số đối tượng này bất chấp pháp luật, thường gây ra tình hình an ninh trật tự bất ổn như: trộm cắp, đánh cãi chửi nhau. Thêm vào đó, nhận thức của một bộ phận dân cư về vấn đề bạo lực gia đình, HIV/AIDS còn mơ hồ, bàng quan.

Năm 2008, tổ 40 là 1 trong 3 tổ nhân dân được hưởng lợi từ dự án "Hỗ trợ nâng cao kiến thức phòng chống bạo lực gia đình, HIV/AIDS và chăm sóc phụ nữ là nạn nhân của bạo lực gia đình” do Tổ chức Bánh mỳ cho thế giới tài trợ. Sau 1 năm thực hiện dự án với việc tổ chức các lớp tập huấn nâng cao kiến thức pháp luật về phòng chống bạo lực gia đình, HIV/AIDS tới cộng đồng cấp thôn, tổ đã giúp cho các nạn nhân bạo lực gia đình biết cách phòng tránh. Đội ngũ cán bộ của tổ có kiến thức, kỹ năng làm việc với nạn nhân của bạo lực gia đình và người gây ra bạo lực; vận dụng tốt vào công tác truyên truyền phòng ngừa, phòng chống bạo lực gia đình có hiệu quả, do vậy tình trạng bạo lực gia đình ở đây đã giảm từ 50% - 70%.

Bên cạnh việc nâng cao kiến thức pháp luật, một số nạn nhân bạo lực gia đình cũng được tư vấn, chăm sóc sức khỏe, chia xẻ và hỗ trợ về tinh thần nên đã xoa dịu những tổn thương do bị bạo lực, đồng thời đã biết cách ứng xử, điều hòa mối quan hệ trong gia đình, xây dựng gia đình hạnh phúc.

Cùng với các hoạt động truyền thông tư vấn, một số nạn nhân bạo lực gia đình ở tổ 40 được hướng dẫn kỹ thuật chăn nuôi, phòng trừ dịch bệnh cho gia súc, gia cầm; đã có 3 hộ là gia đình bà Đỗ Thị Hoa, Phạm Thị Thanh, Trần Thị Chi là những nạn nhân bạo lực gia đình có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ mỗi mô hình 2 triệu đồng bằng hiện vật là gà giống nhập nội, thức ăn, thuốc phòng bệnh để phát triển chăn nuôi.

Các hộ đã áp dụng kiến thức khoa học kỹ thuật để chăn nuôi đạt hiệu quả. Việc hỗ trợ mô hình chăn nuôi gà thả vườn đã giúp cho phụ nữ nghèo biết áp dụng khoa học kỹ thuật trong chăn nuôi, mặt khác có thêm thu nhập, chăm lo cho con cái học tập và cải thiện điều kiện sống, giảm nguy cơ bạo lực do nguyên nhân về kinh tế. Hiện nay, gia đình bà Đỗ Thị Hoa vẫn duy trì mô hình nuôi gà đẻ trứng của dự án nhằm cải thiện đời sống gia đình.

Ông Nguyễn Trường Giang - Tổ trưởng tổ nhân dân 40 cho rằng: "Triển khai dự án ở địa bàn tổ đã mang lại lợi ích thiết thực về nhiều mặt, nhất là chuyển biến tích cực về nhận thức. Trước đây, một số người suy nghĩ đơn giản rằng, chồng đánh vợ là quyền của chồng để dạy bảo vợ, bố đánh con là quyền của người sinh ra hoặc người vợ luôn cam chịu, bị chồng đánh đập, lăng mạ nhưng ngại nói ra.

Song đến nay, thông qua công tác truyền thông, tư vấn bằng nhiều hình thức và hoạt động tích cực của các tuyên truyền viên, tình nguyện viên, nhân dân trong tổ đều hiểu rằng, các hành vi trên đều được pháp luật quy định rõ ràng, nếu vi phạm sẽ bị nghiêm trị. Lợi ích thiết thực nhất của dự án là đã tư vấn, hòa giải cho nhiều gia đình trở lại đoàn tụ, chung sức xây dựng gia đình no ấm, hạnh phúc".

Kim Tiến