Số người nhiễm HIV được phát hiện kể từ khi phát hiện người nhiễm HIV đầu tiên đến nay là 3.422 người, trong đó số người nhiễm có địa chỉ tại Yên Bái là 2.829 người. Trong ba tháng đầu năm 2009, đã phát hiện thêm 128 người nhiễm HIV có địa chỉ tại Yên Bái, tăng 28% so với cùng kỳ năm ngoái.

Số người nhiễm HIV còn sống, kể từ khi xuất hiện bệnh nhân đầu tiên đến nay là 3.079 người, trong đó 2.503 người có địa chỉ tại Yên Bái. Số bệnh nhân AIDS đến nay là 753 người, trong đó 651 người có địa chỉ tại Yên Bái, 343 bệnh nhân đã tử vong trong đó 326 người có địa chỉ tại Yên Bái. Tỷ lệ nhiễm của Yên Bái là 333 người/1.000 dân.

Như đánh giá của Cục Phòng chống HIV/AIDS, năm 2008 Yên Bái đứng thứ 9/10 tỉnh có tỷ lệ người nhiễm còn sống dân số cao nhất toàn quốc. Thành phố Yên Bái, huyện Yên Bình và huyện Trấn Yên là những địa bàn phát hiện số người nhiễm HIV nhiều nhất trong 3 tháng đầu năm 2009.

Trong số người nhiễm HIV mới phát hiện, tỷ lệ nữ chiếm 22%. Nhóm người có nguy cơ cao tỷ lệ phát hiện HIV tăng mạnh: những người có nguy cơ ma tuý chiếm 46,88%, tăng 22,8% so với cùng kỳ; mẹ truyền cho con chiếm 1,56%, tăng 0,56% so với cùng kỳ; tình dục khác giới chiếm 18,75%, tăng 13,75% so với cùng kỳ. Độ tuổi từ 13 – 49 nhiễm HIV chiếm 94,53% giảm 1,5% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, số nhiễm ở độ tuổi dưới 13 tăng 2,69%.

Hình thái và chiều hướng HIV phát triển chủ yếu ở nhóm đối tượng trẻ từ 19 – 39 tuổi, chiếm 89% tổng số người nhiễm HIV. Trong số người nhiễm HIV, nam giới chiếm 88%, nữ giới chiếm 12%; người tiêm chích ma tuý chiếm tỷ lệ cao nhất, 42%. Hiện tại, HIV vẫn đang tập trung ở nhóm người có nguy cơ cao: nhóm nghiện chích ma tuý, nhóm mại dâm, người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Đáng lưu ý là người nhiễm HIV là phụ nữ có xu hướng tăng: năm 2007 chỉ là 101 nữ/652 trường hợp nhiễm HIV mới, chiếm 15,5% thì năm 2008 là 112/563 chiếm 20% và 3 tháng đầu năm 2009 chiếm 22%/tổng số người nhiễm HIV mới phát hiện.

Bà Triệu Bích An – Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS tỉnh Yên Bái cho biết: “Năm 2009 này, Trung tâm tham mưu với tỉnh sớm phê duyệt Kế hoạch “Toàn dân tham gia phòng chống HIV/AIDS tại cộng đồng dân cư” và tổng kết công tác phòng chống HIV/AIDS xã, phường giai đoạn 2005 - 2008.

Đồng thời, Trung tâm chỉ đạo các đơn vị trong ngành tập trung truyền thông thay đổi hành vi; can thiệp giảm tác hại; giám sát HIV/AIDS; phòng lây truyền từ mẹ sang con; điều trị cho bệnh nhân AIDS”. Nhưng, để công tác phòng chống HIV/AIDS hiệu quả, cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể các cấp cần phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS và trung tâm y tế các huyện, thị tập trung tuyên truyền sâu rộng làm thay đổi hành vi, chống phân biệt đối xử với bệnh nhân HIV/AIDS. Trung tâm cần hướng các địa phương tập trung đa dạng hoá các loại hình truyền thông như trực tiếp, nhóm nhỏ, giáo dục về đồng đẳng, và đội ngũ cộng tác viên.

Đặc biệt, cần tăng cường hợp tác liên ngành trong phòng chống HIV/AIDS; huy động sự tham gia của phụ nữ, thanh niên…vào hoạt động tuyên truyền. Duy trì tốt các hoạt động can thiệp giảm tác hại của  ma tuý, mại dâm, mở rộng địa bàn tuyên truyền thực hiện tại các huyện Trạm Tấu, Mù Cang Chải; thành lập các đoàn giám sát phát hiện, quản lý người nhiễm, tử vong, chuyển giai đoạn AIDS tập trung tại thị xã Nghĩa Lộ, Trung tâm cũng đang tăng cường các hoạt động chăm sóc, hỗ trợ người nhiễm HIV tại cộng đồng; thành lập mới các câu lạc bộ người nhiễm HIV; tăng tỷ lệ người bệnh được điều trị ARV; triển khai hoạt động khám, xét nghiệm, quản lý sức khoẻ miễn phí cho người nhiễm HIV trên địa bàn toàn tỉnh. Trung tâm cũng đã và đang triển khai tập huấn về quản lý chương trình cho cán bộ y tế cơ sở, nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác xét nghiệm liên quan đến HIV/AIDS.

Tuy nhiên, vấn đề đặt ra hiện nay là, cùng với đẩy mạnh công tác truyền thông ở nhóm có nguy cơ cao, Trung tâm cần phối hợp với các tổ chức đoàn thể quần chúng tuyên truyền hướng mạnh vào các đối tượng trẻ tuổi từ 19 đến 39 (chiếm 89% tổng số người nhiễm HIV mới phát hiện), tuổi dưới 13 và phụ nữ đang có nguy cơ lây nhiễm cao, nhằm kiềm chế sự gia tăng của HIV/AIDS.

Mạnh Hưng