Hôm đó, buổi chiều thứ hai ngày 16/8/2004, tôi hẹn chị Nguyễn Thị Dương là cộng tác viên dân số thôn 2 cùng đi đến nhà chị Bùi Thị Ngoan (gia đình đã có 2 cháu, một trai, một gái) vận động và động viên tư tưởng cho đối tượng sắp xếp công việc gia đình để lên huyện thực hiện đình sản. Đây đã là lần thứ 3 tôi cùng chị Dương đến nhà, song việc gặp được vợ chồng chị Ngoan là rất khó. Gặp được vợ thì chồng đi vắng, gặp chồng thì lại vắng vợ, mong sao lần này may mắn hơn!

Thôn 2 cách trung tâm xã khoảng 8 km. Tôi đạp chiếc xe cọc cạch đi từ lúc 2 giờ chiều, lên đến nhà chị Dương cũng bở hơi tai, vì đoạn đường từ thôn 3 vào thôn 2 rất khó đi, may là buổi chiều, trời không nắng nên chỉ hơn 3 giờ tôi đã có mặt tại nhà chị cộng tác viên của thôn. Đứng trước cổng đón tôi, chị Dương nói: “ Hưng ạ! Có khi chị Ngoan đợt này không đi triệt sản theo chiến dịch được mà để đợt sau mới đi. Hiện giờ gia đình chị ấy bận nhiều việc lắm, chồng thì không cáng đáng hết được, hơn nữa lại vào mùa giáp hạt, gia đình chị ấy phải đi làm ăn đong từng bữa rồi”. Tuy có mệt vì đường xa, nhưng tôi vẫn tiếp lời: “Chị ơi, để em nghỉ một lát, sau đó 2 chị em mình cùng đến lần nữa xem sao!”. Chị Dương gật đầu. Gần 15 giờ 30 phút chiều, tôi cùng với chị Dương đi bộ vào nhà đối tượng. Chị Ngoan nhà ở khá xa bên một sườn đồi nên phải đi qua nhiều bờ ruộng gập ghềnh, mất gần tiếng đồng hồ mới tới.

Thấy chúng tôi, chị Ngoan đon đả mời khách lên nhà uống nước, còn chồng thì như đoán được việc chúng tôi đến nên đã tìm cách lảng tránh ra đằng sau bếp nhặt củi. Thấy vậy, tuy có mệt song tôi đã đi thẳng vào vấn đề, khéo léo thuyết phục anh lên nhà xơi nước để tiện trò chuyện. Ban đầu, anh cứ khăng khăng, một mực nói: “Để đợt sau, tôi sẽ cho nhà tôi đi đình sản, còn bây giờ hết lương thực rồi, hơn nữa trong nhà còn rất nhiều việc mình tôi không lo xuể”. Biết tâm lý chị Ngoan là người không ưa các biện pháp tránh thai khác vì thỉnh thoảng chị vẫn bị nhỡ và phải đi nạo, hút vừa ảnh hưởng đến sức khỏe lại nguy hiểm và còn rất tốn kém, trong khi đó, cuộc sống gia đình lại đang gặp nhiều khó khăn, nên tôi đã chủ động phân tích cho cả 2 vợ chồng và cùng tìm các biện pháp tháo gỡ.

Tôi nói: “ Nếu gia đình anh chị hết lương thực thì tôi và chị Dương sẽ đứng ra vận động các gia đình hội viên phụ nữ trong thôn ủng hộ, ít ra cũng phải được 30 kg gạo, còn những việc vặt trong nhà chỉ cần anh cố gắng là được và còn ông bà giúp đỡ nữa chứ, anh lo gì!”. Thế rồi cũng phải mất một hồi, chúng tôi mới thuyết phục được gia đình anh chị. Khi ra về, trong chúng tôi ai cũng cảm thấy vui mừng, song cũng lại lo lắng vì sợ đối tượng có thể thay đổi mà đến chiến dịch còn những 2 ngày. Tôi dặn dò chị Dương là phải luôn động viên, quan tâm sát sao đến đối tượng này hơn.

Chào chị Dương để chuẩn bị ra về thì bất chợt một cơn mưa to như trút nước ập đến, kèm theo cả sấm sét đùng đùng. Tôi vừa sợ, lại vừa lo cho 2 đứa con nhỏ ở nhà, không biết bao giờ trời mới tạnh để về. Càng đợi, trời lại càng mưa to hơn, nước ở các nơi đổ về khiến cho các dòng suối càng dâng cao. Tôi nghĩ, nếu giờ không về, chút nữa mưa sẽ lại to hơn và lũ ở các dòng suối chảy càng mạnh, như vậy sẽ không về được. Chị Dương thấy vậy cứ khuyên tôi ở lại đợi trời tạnh hoặc ngày mai hẵng về. Lòng tôi lúc đó như lửa đốt, vì chồng thì đi làm xa ở nhà chỉ có mình 2 đứa con nhỏ, nên dù có thể nào thì cũng phải về. Mặc trời mưa to, sấm sét tôi phóng chiếc xe đạp lặn lội một mình trong mưa. Thỉnh thoảng lại có những tia sét sáng rực, chạy loằng ngoằng trên nền trời nhá nhem tối, rồi phát ra những tiếng nổ rợn người. Mặc cho sấm chớp, chân đạp xe liên hồi rồi ngôi nhà đã hiện ra, 2 con nhỏ vẫn đứng ngoài bậu cửa mắt đỏ hoe gọi mẹ:

- Mẹ đây, mẹ về rồi đây!”,

- Mẹ đi đâu mãi giờ mới về?

- À! mẹ đi vận động tuyên truyền!

- Vận động tuyên truyền có vui không mẹ?

- Vui lắm, sau này các con lớn khôn sẽ hiểu hơn!

Và đúng 2 ngày sau, tức ngày 18/8/2004, tuy mới 7 giờ 30 phút sáng mà không khí của chiến dịch đã từng bừng, lan tỏa khắp nơi. 5 ca đình sản có mặt đúng hẹn, trong đó vợ chồng chị Ngoan đến sớm nhất. Cũng trong chiến dịch đó chúng tôi còn vận động được 15 trường hợp sử dụng bao cao su, 39 ca đặt vòng tránh thai, 20 trường hợp dùng thuốc tránh thai…

          Trần Ngọc - (Ghi theo lời kể của chị Nguyễn Thị Hưng - cán bộ chuyên trách dân số - KHHGĐ xã Minh Xuân - Lục Yên)