Những cái chết thương tâm, những sự ra đi vội vã để lại sau lưng gánh nặng gia đình với mẹ già, con dại và bao chuyện đau lòng. Câu chuyện về những ngôi làng có người nhiễm “H” ở xã Nghĩa Lợi, thị xã Nghĩa Lộ là một ví dụ.

Khát khao đổi đời…

Cũng như bao thanh niên khác ở bản Chao Hạ 2, xã Nghĩa Lợi (thị xã Nghĩa Lộ) đang ở tuổi trai tráng, Hoàng Văn Tình đã cùng anh em trong bản, trong xã ra đi tìm vận may với ước mơ đổi đời. Hơn 3 năm trời nơi “rừng thiêng nước độc”, vận may, sự đổi đời đâu chẳng thấy, Tình trở về bản Chao Hạ với 2 bàn tay trắng, rồi lập gia đình an phận với cuộc sống “chồng cày, vợ cấy”. Lần lượt 2 đứa con ra đời, tưởng cuộc sống cứ thế yên vui, song chưa đầy một năm sau khi đứa con thứ 2 chào đời, tình trạng sức khoẻ của Tình giảm sút hẳn. Đầu tiên là những triệu chứng mệt mỏi, rồi lở loét toàn thân, kết quả là Tình đã nhiễm HIV. Sau nhiều lần gặng hỏi, cuối cùng Tình đã “khai” với vợ là những ngày nơi “rừng thiêng nước độc” buồn vì nhớ nhà, vì cuộc sống khó khăn, lại thêm bạn bè rủ rê nên nghiện thuốc phiện và không hay biết mình đã mắc HIV/AIDS từ khi nào.

Còn với Lò Văn Tọm, bản Chao Hạ 1 lại khác. Sau khi lập gia đình, cũng vì cuộc sống túng quẫn, Tọm đã theo chúng bạn và lớp đàn anh đi làm ăn xa những mong kiếm chút vốn liếng kha khá. Gần 2 năm long tong làm cửu vạn cho những đầu nậu, chủ gỗ, Tọm lại tay trắng trở về. Cuộc sống khó khăn, sức khoẻ Tọm giảm sút trông thấy. Tất cả mọi công to, việc nhỏ đều đổ lên vai người vợ trẻ. Kinh tế gia đình kiệt quệ, cả ngôi nhà cũ nát, tài sản duy nhất có giá trị vợ anh cũng đành phải bán đi để thuốc men cho chồng. Nhưng Tọm đã ra đi ở cái tuổi vừa tròn 30, để lại nỗi đau và gánh nặng gia đình cho người vợ trẻ và càng đau lòng hơn khi anh đã lây bệnh cho đứa con trai đầu lòng và cho cả người vợ thân yêu của mình. Cuộc đời đã không cho Tọm có cơ hội để sửa chữa và chuộc lại những lầm lỗi với vợ con. Người ra đi thì đã yên phận nhưng còn vợ, còn con Tọm vẫn đang phải vật lộn với cuộc sống đầy khốn khó. Cũng bởi không ruộng nương để trồng cấy nên hàng ngày chị Lò Thị Khía (vợ Lò Văn Tọm) vẫn phải đi làm thuê cuốc mướn để nuôi 3 con đang ở tuổi ăn, tuổi lớn.

Nhà đã bán để thuốc thang cho chồng, giờ đây 4 mẹ con chị Khía lại dắt díu nhau về ở nhờ bên nhà bố mẹ đẻ cùng người chị gái tật nguyền. Trước tình cảnh của chị, Hội Phụ nữ thị xã Nghĩa Lộ đã góp công, góp của dựng cho mẹ con chị một ngôi nhà tạm để ở.

May mắn hơn chị Khía, mặc dù cả 2 vợ chồng đều  nhiễm HIV song do được chữa trị kịp thời nên vợ chồng anh Tình vẫn còn giữ được sức khoẻ để làm lụng nuôi nhau.

Niềm tin cho người có “H”

Theo báo cáo của UBND xã Nghĩa Lợi, hiện toàn xã có 30 người nhiễm HIV (từ trường hợp phát hiện đầu tiên vào năm 2006), tập trung nhiều nhất ở 2 bản là Chao Hạ 1 và Chao Hạ 2. Số người nhiễm HIV chủ yếu là thanh niên đi làm ăn xa. Trong số 30 trường hợp nhiễm HIV thì đã có 12 trường hợp tử vong. Đa số những người nhiễm HIV đều rơi vào hoàn cảnh gia đình khó khăn, 60% số hộ gia đình nhiễm HIV đều không có ruộng nương, đất đai sản xuất.

Trước tình hình đó, nhằm hạn chế sự lây lan HIV/AIDS trong cộng đồng cũng như tạo niềm tin cho người có “H”, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với những người nhiễm HIV, được sự giúp đỡ của Trung tâm Y tế Dự phòng tỉnh, Trung tâm Y tế Dự phòng thị xã Nghĩa Lộ, xã Nghĩa Lợi đã thành lập câu lạc bộ (CLB) Người thân của những người nhiễm HIV, giao cho Hội Phụ nữ xã quản lý và tổ chức nội dung hoạt động. Với mục đích là tập hợp các đối tượng nhiễm HIV giúp họ lại gần nhau hơn. Bên cạnh đó, CLB tích cực tuyên truyền đến người dân bằng nhiều hình thức để xoá dần sự phân biệt, kỳ thị với những người nhiễm HIV. Đều đặn mỗi tháng, CLB tổ chức sinh hoạt 2 – 4 lần, luân phiên tại 2 bản Chao Hạ 1, Chao Hạ 2.

Đặc biệt, những đối tượng nhiễm HIV tham gia sinh hoạt CLB còn được phát thuốc điều trị miễn phí, được tư vấn cách phòng, chống lây nhiễm HIV cho mọi người. Thông qua CLB, các đối tượng còn được giải quyết vay vốn ưu đãi để phát triển kinh tế gia đình; hàng tháng được kiểm tra sức khoẻ định kỳ để có cơ chế điều trị bệnh kịp thời theo đúng phác đồ. Từ chỗ chưa đầy 10 người tham gia, đến nay CLB đã thu hút hơn 40 người sinh hoạt.

Được biết, trong số 18 người nhiễm HIV ở Nghĩa Lợi đã có 14 người tình nguyện xin tham gia CLB để được tư vấn cách điều trị và khám chữa bệnh. Nhiều người nhiễm HIV sau khi được tư vấn, chữa trị và hỗ trợ vốn vay đã có cuộc sống ổn định. Ví như gia đình anh Hoàng Văn Tình, bản Chao Hạ 2, từ khi tham gia sinh hoạt trong CLB, cả 2 vợ chồng anh đều được tư vấn cách phòng bệnh, được điều trị miễn phí nên sức khoẻ của cả hai đã hồi phục trở lại. Hiện nay, anh và chị là 2 trong số những đồng đẳng viên đắc lực của CLB. Gia đình chị Khía mỗi tháng cũng được trợ cấp gần 200 ngàn đồng, được tư vấn và điều trị miễn phí.

Qua 3 năm hoạt động, CLB Người thân của những người nhiễm HIV thực sự đã trở thành một địa chỉ tin cậy gửi gắm niềm tin, đồng thời là nơi chia sẻ, cứu cánh cho những người nhiễm HIV ở Nghĩa Lợi khi cơn “bão” AIDS tràn qua.

Lê Thanh