Khi trời đất tỏ mặt người đã thấy mồ hôi lấm tấm trên trán người phụ hồ. Những ngày đổ mái nhà có khi vẫn bắt đầu sớm thế. Ngày công cao hơn chút ít nhưng phần việc cũng theo đó mà nặng nề, mệt nhọc hơn với những người thợ phụ, nhất khi họ là những nữ  phu hồ.

Công việc nặng nhọc đòi hỏi sức lực tưởng như chỉ dành cho cánh đàn ông này giờ đây cũng là cách mưu sinh của không ít những người phụ nữ ở thị xã Nghĩa Lộ. Sàng cát, xách xi, trộn hồ, chuyển vữa, khuân gạch..., luôn chân, luôn tay, chạy tới chạy lui, tính ra một ngày làm việc, khối lượng vật liệu mà những người phụ nữ này phải vận chuyển không ít chút nào. Theo công việc này đã khá lâu, chị Đồng Thị Văn, tổ 9, phường Tân An) cho biết: "Bây giờ, tính theo công nhật, một ngày công chúng tôi khoảng từ 40-70 ngàn đồng. Hôm nào đổ mái thì được thêm đôi, ba chục song cũng mệt hơn rất nhiều. Làm nghề phụ xây này thì vất vả lắm, sứt chân, sứt tay, trầy da, tím gối là chuyện thường tình. Những khi làm công trình cao, đứng ở trên nhìn xuống mà chóng mặt nhưng dần cũng quen rồi. Nhớ lại ngày xưa, hồi mới đi làm, tối về nhà đau lưng, mỏi tay, toàn thân rã rời..."

Chị Hoàng Thi Duyên (bên phải) vừa sinh con được ba tháng đã đi làm phu hồ.

Những gương mặt sạm nắng, những bàn tay chai sạn, thô ráp... nhọc nhằn của đời phụ hồ rõ ràng làm cho những người phụ nữ già đi nhiều trước tuổi. Vừa sinh con mới được ba tháng tuổi, chị Hoàng Thị Duyên, bản Chao Thượng, phường Cầu Thia đã mò mẫm đi làm trở lại. Nhìn chị Duyên không ai nghĩ chị chỉ ở cái tuổi gần 30. Nắng gió, bụi bặm và sức lao động đổ theo những xô vữa đã lấy đi sức trẻ tuổi thanh xuân. Gần 30 tuổi mà chị đã có gần 10 năm làm phụ hồ. “Biết là mới sinh, con nhỏ, đi làm vừa hại mình vừa không chăm được con, nhưng không đi làm thì bí quá. Đành bỏ con ở nhà bà trông để đi làm thôi. Ở đây mà lòng nóng như lửa đốt, nghĩ con khát sữa ở nhà sốt ruột lắm nhưng chả biết làm thế nào được, chỉ có mau mải về sớm được tí nào thì về..." - chị Duyên tâm sự.

Hầu hết những nữ phu hồ ở thị xã Nghĩa Lộ là những phụ nữ Thái, nhà ít ruộng, bán sức lao động để thêm thắt cho gia đình. Hơn 40 tuổi, chị Hà Thị Nìn, tổ 1, phường Tân An mới tham gia đội quân này. Trước, gia đình chị có hơn 2000m2 ruộng nhưng con trai lấy vợ, ra ở riêng, phải chia ruộng cho con cái. Chị kiếm thêm việc để làm tranh thủ những lúc nông nhàn. Chị bảo: "Chỉ nhìn vào ruộng thì khó quá. Buôn bán thì không có vốn vả lại cũng không sành sỏi để buôn đầu chợ, bán cuối chợ nên theo chị em làm phụ xây thêm thắt vào thu nhập của gia đình".

Cùng cảnh lao động nên các chị đoàn kết và chia sẻ công việc với nhau, dần hình thành nên các đội năm, bảy người, thường là cùng một bản. Nhiều việc thì cùng gọi nhau đi làm. Chị Đồng Thị Văn được chị em trong bản cùng làm coi là đội trưởng. Chị thường đứng ra nhận việc rồi gọi các chị em khác tham gia. Chị Văn cho biết: “Trong bản chúng tôi có khoảng chục chị em đi làm phụ hồ. Nhiều khi chúng tôi cũng phải theo công trình đi làm xa trên Tú Lệ hay Trạm Tấu... Cũng có khi không phụ hồ mà được nhận các công việc khác như đào, đắp đất chẳng hạn lại cùng nhau nhận làm. Làm gì có bạn có bè vẫn hơn”. Cánh đàn ông làm phụ hồ đã “bở hơi tai” huống hồ là phụ nữ. Vất vả làm vậy song các chị luôn mong có việc đều để làm. Bình quân trong tháng các chị cũng chỉ có việc làm trong độ mươi ngày và không phải tháng nào cũng có việc. “Mùa” xây dựng vẫn là bận rộn hơn cả.

Lao động, ai cũng mong nhất là lúc được hưởng thành quả từ công sức của mình. Song những nhọc nhằn cùng vôi, vữa, cát sỏi nhiều khi không khiến những nữ phu hồ “nản” bằng việc bị chủ thầu nợ tiền công. 

Thu Hạnh