Chương trình cho vay tín dụng học sinh, sinh viên (HSSV) theo Quyết định 157/2007/QĐ - TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 27/9/2007 là động lực giúp nhiều HSSV có điều kiện tiếp tục được học tập ở những bậc học cao hơn. Những học sinh mồ côi, học sinh thuộc gia đình nghèo, cận nghèo và có hoàn cảnh khó khăn đột xuất được tạo mọi điều kiện thuận lợi để vay vốn học tập.

Nhưng theo Công văn số 2287/NHCS - TDSV của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) có một số điểm thay đổi trong chính sách tín dụng này khiến nhiều hộ thuộc diện gia đình có hoàn cảnh khó khăn đột xuất không khỏi lo lắng.

Ngược xuôi lo tiền nuôi con đi học

Mấy ngày nay, bà Nguyễn Thị Yên (thôn Ninh Phúc, xã Nga Quán, huyện Trấn Yên) ngược xuôi vay tiền khắp nơi để gửi cho hai đứa con đang theo học đại học và cao đẳng. Bà Yên lo lắng nói: "Nhà tôi được vay vốn HSSV theo diện khó khăn. Nhờ có vốn này mà ba năm nay các con tôi được đi học. Nhưng vừa rồi nhận được thông báo không được vay nữa gia đình tôi rất bất ngờ. Thông báo này đột ngột quá tôi không biết làm thế nào xoay xở kịp".

Nhà bà Yên không thuộc diện hộ nghèo hay cận nghèo bởi hai ông bà còn trong độ tuổi lao động. Nhưng cuộc sống cũng không lấy gì làm dư dả khi tất cả chỉ trông vào 4 sào ruộng. Số tiền được vay từ vốn tín dụng HSSV cộng với số tiền đi làm thuê của ông bà cũng tạm đủ để cho hai cậu con trai theo nghiệp đèn sách. 10 bao thóc vừa thu hoạch xong của vụ mùa sẽ là khoản học phí của hai con bà trong kỳ này nhưng xem ra đó mới chỉ là giải pháp trước mắt.

Cũng như bà Yên, ông Triệu Đức Khuê cùng thôn cũng đang đứng ngồi không yên vì lo tiền cho cậu con trai đang học cao đẳng. Ông bảo: "Có vốn vay ưu đãi của Nhà nước nên tôi mới cho con tôi đi học. Nếu không, ngay sau khi cháu tốt nghiệp phổ thông tôi đã có định hướng khác cho cháu. Thật sự, làm nông nghiệp như chúng tôi thật khó nuôi con ăn học nên rất mong Nhà nước tạo điều kiện cho những hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn như chúng tôi được tiếp tục vay vốn để con tôi hoàn thành khoá học. Tôi cũng chỉ mong con tôi có được cái nghề để không phải vất vả như bố mẹ". Vì ước mơ đó mà những bậc phụ huynh như bà Yên, ông Khuê nay lại càng phải còng lưng bởi chặng đường để con họ thành những cô cử, cậu cử vẫn còn lắm gian nan.

Diện khó khăn sẽ ngừng giải ngân

Ngày 16/9, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân tại cuộc họp về chương trình tín dụng đối với HSSV, NHCSXH đã có Công văn số 2287/NHCS - TDSV yêu cầu chi nhánh NHCSXH các tỉnh, thành phố điều chỉnh việc cho vay đối với HSSV mà gia đình gặp hoàn cảnh khó khăn về tài chính do tai nạn, bệnh tật, hoả hoạn, thiên tai.

Theo công văn này, những HSSV thuộc diện trên sẽ chỉ thực hiện cho vay một lần với thời gian học được vay vốn tối đa không quá 12 tháng (mức vay không quá 860.000 đồng/người/tháng). Đối với những HSSV đã được vay bằng hoặc lớn hơn 12 tháng thì chấm dứt việc giải ngân và tiến hành thoả thuận định kỳ hạn trả nợ.

Đến hết tháng 9/2010, dư nợ cho vay theo chương trình tín dụng HSSV của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) Chi nhánh tỉnh Yên Bái đã đạt 177,806 tỷ đồng. Số tiền trên được giải ngân cho 14.367 HSSV đang theo học tại các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp.

Trong đó, có 5.334 HSSV thuộc hộ nghèo, 3.869 HSSV thuộc hộ cận nghèo và 5.163 HSSV thuộc hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Như vậy, theo Công văn số 2287/NHCS - TDSV của NHCSXH, trong số 5.163 HSSV mà gia đình có hoàn cảnh khó khăn đang vay vốn hiện nay sẽ có nhiều em không tiếp tục được giải ngân. Những hộ có hoàn cảnh khó khăn sẽ càng thêm nhiều khó khăn để nuôi con ăn học.

Ông Nguyễn Trung Thành - Trưởng phòng Kế hoạch và Nghiệp vụ tín dụng NHCSXH tỉnh Yên Bái cho biết: "Nhiều chính quyền địa phương chưa làm tốt trách nhiệm của mình trong việc xác nhận đối tượng được vay vốn, xác nhận chung chung và phần lớn đều xác nhận là HSSV thuộc hộ cận nghèo và hộ khó khăn. Nếu xác nhận đúng, những hộ khó khăn đột xuất sẽ chỉ chiếm khoảng 10% cơ cấu cho vay nhưng hiện tại, số này lại chiếm tới 36%.

Thời gian tới, NHCSXH tỉnh sẽ chỉ đạo từ huyện đến xã phối hợp cùng các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội làm công tác cho vay ủy thác, tiến hành rà soát lại những hộ thuộc diện gia đình khó khăn để tiếp tục cho vay hoặc ngừng cho vay vốn HSSV".

Trong tháng 11 và tháng 12, NHCSXH tỉnh sẽ tiến hành giải ngân vốn tín dụng HSSV năm học 2010 - 2011 cho đúng đối tượng được vay vốn. Để tất cả các HSSV có hoàn cảnh khó khăn đều có cơ hội học tập, thời gian tới, chính quyền địa phương cần xác nhận chính xác diện được hưởng chính sách vay vốn ưu đãi, tăng cường giám sát nguồn vốn này đúng mục đích và đúng hiệu quả. Đồng thời, các ngân hàng thương mại nên xem xét phương án cho HSSV vay với lãi suất hợp lý cao hơn mức lãi suất huy động nhưng thấp hơn mức lãi suất cho vay sản xuất kinh doanh.

Hồng Khanh