Ngay sau khi Hội Chữ thập đỏ (CTĐ) tỉnh Yên Bái phát động "Tháng hành động vì nạn nhân chất độc da cam" từ ngày 10/8 đến 10/9 năm 2011, chúng tôi may mắn được nhập đoàn của Hội CTĐ thành phố Yên Bái đi thăm và tiếp xúc trực tiếp với "những người nghèo nhất trong những người nghèo, đau khổ nhất trong những người đau khổ" - các nạn nhân chất độc da cam của tỉnh nhà.

Chiếc xe Misubishi đưa đoàn tới thôn 6, xã Hợp Minh, rồi từ đây cuốc bộ gần một cây số nữa chúng tôi mới tới được gia đình ông Nguyễn Thanh Bình. Ông Bình là người từng tham gia chiến đấu chống Mỹ tại Thừa Thiên - Huế năm 1971. Hai trong số ba người con của ông bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam. Con gái ông, chị Nguyễn Thị Huyền năm nay 34 tuổi do bị ảnh hưởng chất độc da cam dẫn đến thiểu năng não, người thường xuyên đau yếu, không thể tự chăm sóc cho bản thân.

Trong suốt cuộc nói chuyện với gia đình, Huyền không nói nhiều ngoài hai câu duy nhất: “Cảm ơn cô, cảm ơn chú!” khi nhận quà tặng. Nghe con nói ngọng nghịu, ông Bình cười buồn giải thích: "Cháu nó chậm phát triển, vốn ngôn từ còn kém, lúc lên cơn động kinh nhìn thương lắm. Hôm nay, may sao các cô chú đến lại nó tỉnh thế. Gia đình tôi cảm tạ tấm lòng của đoàn nhiều lắm!".

Tiếp tục cuộc hành trình, chúng tôi tới thăm gia đình ông Nguyễn Việt Tuyên ở thôn Nước Mát, ông Lê Thế Mẫn ở thôn Cống Đá và gia đình ông Vũ Hồng Quang ở thôn Châu Giang 1, xã Âu Lâu. Cả 3 gia đình này đều có từ 2 đến 3 người con bị nhiễm chất độc da cam.

Đến thăm gia đình Lê Thế Anh, nạn nhân bị ảnh hưởng chất độc da cam ở thôn Cống Đá. Từ khi còn nhỏ Thế Anh đã phải chịu di chứng của chất độc da cam, khắp cơ thể nổi đầy mụn bọc, mụn cơm. So với nhiều nạn nhân khác, Thế Anh có thể là người may mắn khi vẫn có sự phát triển bình thường về trí lực và sức khỏe, đã lập gia đình và có một người con trai chừng 6 tuổi.

Thế Anh tâm sự: "Cháu vừa mới xây xong ngôi nhà cấp IV này, tuy nó không lớn lắm nhưng thế là đủ cho tổ ấm của chúng cháu rồi. Con trai cháu khi ra đời và phát triển đến ngày hôm nay chưa thấy biểu hiện gì của di chứng chất độc da cam nên chúng cháu mừng lắm. Chúng cháu đặt hy vọng vào con mình nhiều lắm!".

Qua những gì mắt thấy tai nghe, chúng tôi cảm nhận nỗi đau của những người bị nhiễm chất độc da cam. Đó là sự chua xót trong đôi mắt của người cha, người mẹ hàng ngày chứng kiến chất độc tác động lên cơ thể những đứa con của mình. Họ luôn là những người cha, người mẹ cao cả nhất, bao dung, chất chứa niềm thương yêu nhất.

Kỷ niệm 50 năm ngày thảm họa da cam Việt Nam, trong sự lạc quan của người Việt Nam, thắng lợi ngày 16 tháng 5 năm 2009, khi tòa án lương tâm nhân dân quốc tế ra phán quyết và khẳng định: nước Mỹ và các công ty sản xuất hóa chất của nước này phải chịu trách nhiệm và phải bồi thường cho những tổn thất mà gia đình các nạn nhân phải hứng chịu... Chúng ta luôn tin rằng, cuộc chiến với nỗi đau da cam vẫn còn dài và niềm tin "Thế hệ thứ ba sẽ không còn ai bị ảnh hưởng của chất độc da cam" sẽ được nhân lên nữa.

Hoài Văn