Chia sẻ với số phận...

Ngồi đối diện chúng tôi là cụ Sa Thị Nít ở bản Loọng, xã Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn năm nay đã gần 80 tuổi, cái tuổi đáng lẽ đã được nghỉ ngơi, hưởng thụ. Vậy mà nỗi vất vả lại đang bám riết lấy cụ từ hơn 3 năm nay. Tuổi cao, sức yếu nhưng hàng ngày cụ Nít vẫn phải lao động cật lực để kiếm miếng cơm manh áo nuôi 3 cháu nội ăn học khi mà bố mẹ chúng đều lần lượt ra đi bởi căn bệnh AIDS.

Nhắm nghiền đôi mắt thâm quầng, sâu hoắm, cụ kể: “Niềm vui ngắn chẳng tày gang” khi mà cuối năm 2005 vợ chồng người con trai út là anh Lò Văn Hinh và chị Lò Thị Loan đi làm ăn ở Hải Phòng về đem theo một món tiền với bao dự định cho tương lai.

Tình cờ trong một lần đi khám bệnh, chị Loan phát hiện mình bị nhiễm HIV/AIDS, rồi anh Hinh cũng biết mình nhiễm bệnh. Sự mặc cảm, kỳ thị cùng với đời sống kinh tế eo hẹp, không có điều kiện chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe, bệnh của hai vợ chồng ngày một nặng rồi anh chị lần lượt ra đi để lại ba con thơ dại cho người mẹ già yếu. Thật trớ trêu, trong ba đứa cháu của cụ Nít thì hai cháu gái là cháu Lò Thị Tuyết và Lò Thị Nhung, đứa lên 7, đứa lên 5 tuổi đều đã nhiễm HIV/AIDS.

“Trong hơn 100 người nhiễm HIV/AIDS của xã Sơn Thịnh, trường hợp như cụ Nít không phải hiếm. Hiện cụ Nít và nhiều gia đình có người mắc bệnh đang được cấp ủy, chính quyền và cộng đồng dân cư thường xuyên thăm hỏi động viên, quyên góp ủng hộ bằng tiền, gạo, quần áo, vật dụng gia đình... Đồng thời, cũng đưa ra nhiều giải pháp tuyên truyền, vận động mọi người không xa lánh, kỳ thị và cách phòng, chống lây nhiễm ra cộng đồng để những người có AIDS có thêm nghị lực vươn lên trong cuộc sống”, ông Hà Xuân Hải - Chủ tịch UBND xã Sơn Thịnh tâm sự.

Nỗ lực trong phòng, chống…

Là một trong những địa bàn tập trung nhiều người nhiễm HIV/AIDS của tỉnh, hiện 28/31 xã, thị trấn của Văn Chấn có người nhiễm HIV. Từ đầu năm đến nay phát hiện mới 27 trường hợp nhiễm HIV, luỹ tích số nhiễm HIV/AIDS toàn huyện là 821 người, 141 trường hợp chuyển sang giai đoạn AIDS, tử vong 193 trường hợp.

Từ một huyện nằm trong tốp đầu về số người nhiễm HIV, đến nay, Văn Chấn đã giảm đáng kể số người nhiễm trên số dân. Đặc biệt, năm 2012, công tác phòng chống HIV/AIDS của huyện đã đạt được "3 giảm" (số người nhiễm mới HIV giảm 52%, các trường hợp chuyển sang AIDS giảm 7% và tử vong do AIDS giảm 14%).

Để giảm thiểu sự lây lan của căn bệnh HIV/AIDS và từng bước xã hội hoá công tác phòng, chống HIV/AIDS trên địa bàn, huyện đã chỉ đạo các ngành, đoàn thể triển khai tốt Chỉ thị 54 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về đẩy mạnh các biện pháp phòng, chống HIV/AIDS trong tình hình mới.

Hàng năm, Ban chỉ đạo phòng, chống HIV/AIDS các cấp được củng cố và kiện toàn từng bước quy chế hoạt động. Song song với việc đẩy mạnh công tác phòng, chống tới 100% cán bộ, đảng viên, đội ngũ cán bộ y tế thôn bản được tập huấn, trang bị kiến thức về tổ chức các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở. Văn Chấn xác định việc nâng cao kiến thức, chống phân biệt kỳ thị với người nhiễm HIV, lồng ghép kỹ năng phòng, chống HIV/AIDS vào hoạt động của các hội, đoàn thể địa phương là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Nhiều xã, thị trấn nhờ có đổi mới về nhận thức và cách làm từ cấp ủy, chính quyền tới đoàn thể trong công tác chỉ đạo tuyên truyền phòng, chống HIV/AIDS đã vận động được nhiều người dân tự giác đến khám và lấy mẫu xét nghiệm HIV/AIDS. 11 tháng năm 2012, Trung tâm Y tế huyện đã tổ chức truyền thông trực tiếp, truyền thông nhóm nhỏ tới gần 11.000 lượt người; 27 trường hợp phát hiện nhiễm HIV nằm trong số 186 lượt người tham gia xét nghiệm tự nguyện.

Y, bác sỹ Trạm Y tế Sơn Thịnh thường xuyên thăm, khám bệnh tại nhà cho người có AIDS.

Bên cạnh hoạt động tư vấn, xét nghiệm triển khai thường xuyên tại Trung tâm Y tế, Bệnh viện Đa khoa huyện, Văn Chấn đã triển khai tốt các chương trình can thiệp giảm tác hại, dự phòng lây nhiễm HIV. Đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên đồng đẳng đã cấp phát được 32.900 chiếc bơm kim tiêm và trên 4.000 ngàn bao cao su miễn phí cho các đối tượng nhiễm HIV/AIDS, nhóm nghiện chích ma tuý, tiếp viên nhà hàng, người mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục góp phần giảm thiểu sự lây lan trong cộng đồng.

Đổi mới hình thức, nội dung tuyên truyền, tư vấn phòng, chống HIV/AIDS đến tận thôn, bản thu hút người dân tham gia hưởng ứng tích cực. Thông qua các hoạt động tư vấn, tiếp cận những trường hợp nhiễm HIV/AIDS, hiện nay, cơ quan y tế huyện đã hướng dẫn 141 trường hợp chuyển sang giai đoạn AIDS sử dụng thuốc điều trị ARV, 190 trường hợp điều trị dự phòng nhiễm trùng cơ hội bằng Cotrimoxazol hiệu quả tốt, 628 bệnh nhân HIV/ AIDS được quản lý chăm sóc hỗ trợ tại cộng đồng.

Còn đó nhiều thách thức…

Bác sỹ Nguyễn Đình Liên - Phó giám đốc Trung tâm Y tế huyện Văn Chấn cho biết: “Cũng như nhiều huyện khác trong tỉnh, Văn Chấn đang gặp những khó khăn trong công tác phòng, chống HIV/AIDS như: đội ngũ cán bộ y tế phòng, chống HIV/AIDS mỏng; sự phối hợp liên ngành chưa thực hiện thường xuyên; một số nơi, nhất là cấp xã, cấp uỷ, chính quyền chưa coi công tác phòng, chống HIV là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Công tác truyền thông, giáo dục chưa rộng khắp, chưa tiếp cận được hết các đối tượng thuộc nhóm nguy cơ cao. Tỷ lệ phát hiện các ca nhiễm HIV/AIDS hàng năm vẫn cao, điều đó chứng tỏ con số nhiễm bệnh chưa được phát hiện vẫn còn nhiều, tiềm ẩn lớn nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. Thêm vào đó, một bộ phận không nhỏ dân cư còn phân biệt, kỳ thị đối xử với người nhiễm HIV/AIDS ….”. 

Thực tế đó đòi hỏi  Văn Chấn cần sự chung tay phối hợp giữa các cấp, các ngành, các tổ chức xã hội và nâng cao hơn nữa ý thức, trách nhiệm của mỗi gia đình và cộng đồng trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Ban chỉ đạo huyện xác định điều cần thiết nhất là tăng cường các hoạt động tuyên truyền nhằm giảm tác hại lây lan của bệnh cho các đối tượng có nguy cơ cao và trong cộng đồng.

Trước mắt tuyên truyền để người dân hiểu hơn, có ý thức tự bảo vệ mình cũng như không có thái độ kỳ thị đối với những người nhiễm HIV/AIDS; tăng cường các hoạt động quản lý, tư vấn, chăm sóc người nhiễm HIV/AIDS và các đối tượng có nguy cơ cao; phát huy hiệu quả mô hình tự chăm sóc người nhiễm HIV có sự tham gia của nhóm đồng đẳng và gia đình…. , từ đó mới khống chế được sự lây nhiễm mới HIV/AIDS”. Điều này đòi hỏi hơn nữa sự tham gia nhiệt tình, hiệu quả của các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong hoạt động phòng, chống căn bệnh thế kỷ.

Văn Trường