Chợ bẩn cũng còn do trách nhiệm của ban quản lý chợ ở nhiều nơi chưa quan tâm đúng mức và ý thức của người mua kẻ bán cũng còn bộc lộ sự bất cập…Cũng chính vì chợ còn bẩn thỉu, nên các loại côn trùng, động vật trung gian dễ làm lây lan nguồn bệnh dịch như: ruồi, muỗi, nhặng, chuột thường kéo về đây sinh sống nhờ vào môi trường có nhiều chất bẩn.

Tuy nhiên, có một nghịch lý là ở trong điều kiện vệ sinh môi trường như thế thì người ta lại bầy bán rất nhiều loại thức ăn tươi đã được chế biến sẵn, nhất là các chợ ở thành phố Yên Bái và chợ các trung tâm huyện thị trong tỉnh. Những loại thức ăn được bán phổ biến gồm: lòng lợn, nem rán, đậu rán, thịt quay, thịt luộc, nộm, bún, cá kho, ruốc…Có điều là người bán những mặt hàng này, chẳng mấy ai có được dụng cụ để bảo quản cho thức ăn khỏi bị bụi bặm hoặc ruồi nhặng đậu vào. Có lần vào chợ nhìn thấy dãy hàng bún rất nhiều ruồi đậu vào. Mấy chị bán hàng chỉ cầm bó lạt tre huơ qua huơ lại đuổi ruồi. Có chị còn đập nát cả những con ruồi trên mặt thúng bún rồi gẩy xác ra ngoài. Tôi đánh bạo nói: Sao chị không đậy miếng vải vào cho ruồi khỏi đậu? Chị ta trả lời gọn lỏn: Bán hàng mà đậy vào thì còn ai trông thấy mà mua!

Trong một dịp khác, tôi đứng mua hàng gần một sạp bán rất nhiều loại thức ăn tươi chế biến sẵn. Nhìn cảnh người xe qua lại và ruồi nhặng đậu vào thức ăn, tôi hỏi: Bác ơi ! Sao bác không làm cái tủ kính để bỏ thức ăn vào đấy có tốt hơn không? Bác trả lời: Bỏ vào tủ kính mùa nóng thức ăn nhanh ôi thiu lắm cháu ạ! Tôi lại hỏi: Vậy thì mình làm chạn bọc lưới? Bác bảo: Làm chạn lưới thì tốt quá, nhưng bán cái loại hàng này lờ lãi chẳng được bao nhiêu mà đầu tư thì tốn kém lắm!

Những câu trả lời của người bán hàng, phần nào cho thấy, họ cũng thừa nhận là hàng ăn của họ không đảm bảo vệ sinh. Qua tìm hiểu được biết, hiện nay việc kiểm tra, kiểm soát kinh doanh hàng ăn uống mới chỉ được tiến hành chủ yếu ở các quán ăn đường phố. Chủ quán và nhân viên phục vụ được kiểm tra sức khoẻ định kỳ. Việc kiểm tra môi trường kinh doanh cũng được tiến hành theo quy định và nhiều nơi còn tổ chức tập huấn cho cả nhân viên phục vụ nhà hàng về công tác vệ sinh an toàn thực phẩm…Còn đối với việc kinh doanh hàng ăn uống chế biến sẵn tại các chợ thì chưa được quản lý tốt, cho nên nó mới được bày bán tuỳ tiện và mất vệ sinh như hiện nay.

Đủ loại thức ăn bày bán giữa chợ mà không hề có dụng cụ chống ruồi nhặng và bụi bặm.

Dẫu vậy, cũng lại phải nói đến một nghịch lý nữa là, biết kiểu thức ăn này không đảm bảo vệ sinh nhưng hiện nay vẫn có rất nhiều người sử dụng. Trong thời gian diễn ra dịch tiêu chảy vừa qua, công tác tuyên tuyền phòng chống dịch tập trung tuyên truyền mạnh các biện pháp phòng ngừa, trong đó khuyến cáo người dân nên ăn chín uống sôi; không ăn mắm tôm, gỏi cá; không ăn thức ăn có bụi bặm và ruồi nhặng đậu vào…Dịch tiêu chảy cũng đã xuất hiện ở tỉnh Yên Bái, nhưng rất may là công tác bao vây dập dịch được tiến hành kịp thời. Ngược lại, nếu dịch mà lây ra diện rộng thì rất có thể kiểu kinh doanh thức ăn chín như thế này sẽ trở thành một trong những nguyên nhân làm dịch lây lan rộng.

Thiển nghĩ, việc bán thức ăn tươi chế biến sẵn tại các chợ là xu hướng tất yếu sẽ còn phát triển hơn nữa. Dùng nguồn thức ăn này sẽ giúp cho nhiều người sử dụng tốt hơn quỹ thời gian trong nhịp độ xã hội công nghiệp. Tuy nhiên, đã đến lúc kiểu kinh doanh thức ăn tươi chế biến sẵn tại các chợ phải được các ngành chức năng quản lý chặt chẽ hơn để tránh những nguy hại cho người tiêu dùng. Bởi vì loại thức ăn này không những không đảm vệ sinh do môi trường kinh doanh, do bảo quản để bán qua nhiều ngày. Loại thức ăn này cũng còn tiềm ẩn cả những nguy cơ tồn dư nhiều chất bảo vệ thực vật, thuốc kháng sinh…Quản lý được những vấn đề tồn tại nêu trên chắc chắn là một việc làm không hề đơn giản! Nhưng trước mắt cần làm tốt công tác tuyên truyền về vệ sinh an toàn thực phẩm cho cả người bán và người tiêu dùng mặt hàng này. Đồng thời, phải có quy định cụ thể về phương tiện bảo quản khi bày bán thức ăn chín chế biến sẵn; xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm quy định khi kinh doanh thức ăn tươi chế biến sẵn tại các chợ…

Sơn Nam