Cửa Ba Lạt nằm ở phía nam huyện Tiền Hải (Thái Bình) được mệnh danh là: "Mỏ rươi". Môi trường sống của loài rươi là vùng bãi triều nước lợ.

Dân ở đây thường ra bờ sông để vớt rươi. Muốn vớt được nhiều phải dùng thuyền và chuẩn bị xăm.

Trước mùa vớt rươi, người ta đã cắm những chiếc nạnh (cọc) và được chằng néo sẵn sàng. Trên ngòi, ngánh thì có xăm (giống như đáy) buộc vào nạnh để vớt rươi. Hầu hết các hộ gia đình ở vùng cửa Ba Lạt này đều có mấy loại xăm: xăm bờ, xăm bụi để lấy rươi bãi. Chỗ nào trũng là quai xăm, vì con rươi đi theo nước chảy đến mọi ngóc ngách.

"Tháng chín đôi mươi tháng mười mồng năm". Rươi chỉ ra khi nào có gió đông. Còn gió bấc rươi chỉ lên sát mặt đất đợi trở gió đông (gió mùa đông bắc).

Ở vùng biển này khi nước cường vào dịp cuối năm thường kèm gió mùa đông bắc, biển động rươi mới ra rộ nên phải sẵn sàng túc trực ngày đêm. Người ở nhà cũng thao thức chờ tin.

Theo quy ước chung hễ khi nào có rươi ở đâu là ở đấy khua mõ cho cả vùng biết. Tiếng mõ nổi lên là tiếng gọi nhau í ới lan truyền khắp vùng bãi biển, bờ sông.

Những đêm rươi, cả bãi biển sông, ngòi, nhánh dăng dăng tưởng như chỗ nào cũng có đèn. Người ta thường gọi là vớt rươi, nhưng thật ra không phải vớt rươi mà người ta vớt những thứ rác rưởi nhất là những đoạn gỗ hoặc mảnh gỗ trôi vào xăm. Xăm thường bằng vải màn (còn loại bằng tơ, gai thì gọi là đáy). Vải màn cũ bị các vật cứng trôi vào thủng xăm như bỡn.

Từ rươi người ta có thể chế biến thành nhiều món ăn rất ngon. Nhưng rươi nướng mới là món ngon nhất.

Rươi nướng đơn giản, dễ làm: Bẹ chuối tươi khoanh tròn, to nhỏ tùy ý, nhưng phải ướm sao cho vung đậy chờm ra ngoài. Vung đậy nướng rươi ngon nhất là vung đất, cùng lắm là vung gang (không được dùng vung đồng vì không để rươi được lâu). Chiều cao của bẹ chuối chừng 5 - 7 cm. Tùy theo độ dày mỏng của bánh rươi nướng.

Rươi được đánh nhuyễn không pha thêm bất cứ thứ gì kể cả vỏ quýt. Rươi không có vỏ quýt giống như tiết canh không có lá húng - thịt chó không lá mơ. Nhưng với rươi nướng cả đến muối cũng không (con rươi đã nhiễm mặn) nếu cho muối vào rươi quánh lại khó làm.

Nướng rươi phải ở chỗ tránh gió để trấu dễ cháy. Mỗi quầng rươi nướng có tới vài chục bánh. Trước hết là chỗ đất bằng, lộng gió.

Dùng một số rơm hom trải đều (rơm hom rất khó cháy). Ðặt các khoanh bẹ chuối thẳng hàng nhau, cách đều lót lá chuối đã hơ lửa cho mềm ở đáy các bẹ chuối xong đâu đấy đổ rươi vào, đậy vung đốt lửa và đổ trấu dày chừng gang tay. Sau bốn tiếng đồng hồ, trấu cháy đã tàn, tiến hành trở rươi. Trở xong lại đốt lửa đổ trấu cho cháy đều khoảng ba tiếng sau nữa (nướng rươi phải bảy tám tiếng hai mặt bánh rươi đã sém vàng mới coi là được).

Tết đến, nhà nào chưa có rươi nướng đều được chia phần để mâm cỗ cúng tất niên cũng có món đặc sản rươi nướng chấm với mắm rươi. Ngày Tết cho thêm vỏ quýt khô gừng, tỏi rau thơm còn hành tươi thái lát mỏng cặp với miếng rươi nướng (được gọi là chả rươi vì đã được rán qua cho dậy mùi thơm).

Nhiều người từ vùng quê biển này (mỏ rươi) đã đi tới những phương trời xa xôi vẫn nhớ tình làng nghĩa xóm sau đêm lấy rươi.

(Theo NDĐT)