Cách đây gần hai thập kỷ, nhiều hộ dân ở các xã vùng thấp của huyện Văn Chấn chỉ mong có những loại giống lúa năng suất cao gieo cấy hai vụ để có đủ gạo ăn gối từ vụ này sang vụ khác. Cán bộ nông nghiệp huyện đến các thôn, bản vận động làm vụ 3 không ai muốn làm hoặc cũng chỉ làm theo kế hoạch giao.

Nhưng với quyết tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp và sự vào cuộc hết mình của những kỹ sư “chân lấm tay bùn” của huyện, nhiều hộ dân làm nông nghiệp ở Văn Chấn không chỉ xóa đói nhanh mà còn tự nghĩ cách làm giàu bền vững trên mỗi tấc đất của mình.

Từ thất bại…

Dẫn chúng tôi đi thăm những ruộng màu vụ 3 ở xã Sơn Thịnh, Phù Nham và thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ, anh Nguyễn Văn Toản - Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Văn Chấn chia sẻ: “Thấy bà con các xã trong huyện thu hoạch cây màu vụ 3 năm nay “thắng lớn” mình còn vui hơn bà con, vì làm nông nghiệp rủi ro rất cao, được mùa thì giá xuống thấp bà con cũng khổ, mà mất mùa thì còn khổ hơn nhiều! Khoảng hơn một tuần trước, những cánh đồng này toàn là màu xanh của hành, đậu đỗ, cà chua chín đỏ rực, thế mà nay lúa xuân đã phủ xanh kín. Trước đây, nói đến chuyện làm vụ 3 nhiều hộ dân không muốn làm đâu, chúng tôi phải cử cán bộ xuống cơ sở cùng với cán bộ xã, thôn, bản đến tận nhà vận động, ra tận đồng cầm tay chỉ việc, hướng dẫn bà con trồng ngô, cà chua, hành… Nay thì đã khác, đa số người dân ở các xã vùng thấp đã làm thêm vụ 3, nhiều hộ còn không dám cho đất nghỉ đến 3 ngày…”.

- Những lúc khó khăn, bà con không muốn làm, hay do sản phẩm vụ 3 giá thấp, tiêu thụ chậm các anh có thấy nản lòng không? Tôi hỏi.

Anh Nguyễn Văn Toản trầm tư: “Cũng buồn chứ, vì mình vận động bà con làm ra sản phẩm mà không tiêu thụ được, chúng tôi lại động viên, hướng dẫn bà con đưa vào chăn nuôi để có thu nhập cao hơn. Rồi cũng phải suy nghĩ, tính toán để tham mưu cho UBND huyện giảm chỉ tiêu giao trồng cây ngô đông trên đất 2 lúa và tăng thêm diện tích cây màu vụ 3 có giá trị kinh tế cao hơn”. 

Câu chuyện đồng ruộng, rau màu của anh Toản kể cuốn hút chúng tôi từ cánh đồng thôn Bản Chanh, xã Phù Nham sang cánh đồng tổ dân phố 3b, thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ (huyện Văn Chấn).

Dừng chân trên cánh đồng ở tổ dân phố 3b, lúa đã được phủ xanh, chỉ còn một vài thửa ruộng cà chua chín muộn người dân đang thu hoạch nốt để cấy lúa xuân. Tôi nhớ lại cách đây gần hai thập kỷ, khi huyện Văn Chấn mới tách được một thời gian, ông Vũ Đăng Lư - Tổ trưởng tổ dân phố 3b, thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ (Văn Chấn) đã từng bị kỷ luật Đảng vì tội “bật đèn xanh” cho các hộ dân phá bỏ gần 30 ha nhãn đã trồng được 5 - 7 năm tuổi và cây màu trên đất soi bãi đi để làm ruộng cấy lúa nước…

... Đến thành công

Ông Nhữ Văn Nghĩa - một triệu phú đi lên từ làm nông nghiệp cùng xóm với ông Lư kể lại: “Khi ông Lư vận động bà con trong tổ phá bỏ nhãn đi để làm ruộng, thời điểm đó tổ chúng tôi có trên 60% số hộ làm nông nghiệp đói quanh năm, nhưng chưa ai dám làm ngay, chỉ khi ông ấy chặt nhãn đắp bờ ruộng, đào mương dẫn nước về, thì chúng tôi mới làm theo. Trong vòng chưa đầy 1 tháng trên 34 ha đất trồng nhãn và đậu tương ở đây đã trở thành cánh đồng lúa. Việc làm của ông Lư đã bị kỷ luật Đảng. Nhưng vụ mùa năm đó nhân dân thu hoạch thắng lợi, năng suất lúa đạt trên 5 tấn/ha/vụ.

Thông tin về huyện, một số đồng chí lãnh đạo huyện đã biết và ủng hộ việc làm của ông Lư đồng thời đã đề nghị Chi bộ tổ dân phố 3b xóa án kỷ luật Đảng cho ông Lư. Nhận được tin này, ông Lư đang điều trị bệnh ở bệnh viện người khỏe trở lại, còn bà con trong tổ dân phố thì ai cũng rất vui…

Vỗ vai ông Lư bên ruộng hành ông Nghĩa kể tiếp: “Từ khi nghe theo ông này chặt nhãn đi trồng lúa, cà chua, hành và các loại rau, không chỉ riêng gia đình tôi mà cả gần trăm hộ dân ở đây đã thoát khỏi cảnh thiếu đói, nhiều hộ đã giàu có lên từ làm 2 vụ lúa chất lượng cao và trồng cây màu vụ 3 đấy”.

- Gia đình anh Nghĩa có bao nhiêu ruộng, mỗi năm thu nhập được nhiều tiền không? Tôi hỏi.

- Mình có trên 5.000 m2 ruộng và đất màu, cấy lúa Séng cù, mỗi năm được 6 tấn thóc. Vụ xuân vừa mới cấy xong, còn vụ đông trồng ngô, cà chua, hành, xu hào kín hết. Ông Lư thử tính hộ xem được bao nhiêu? Anh Nghĩa tiếp lời.

- Ông này đúng là nông dân thực thụ, ban ngày thì ở ngoài đồng, tối về mở máy vi tính vào mạng tự mày mò xem thị trường giá cả các loại rau, củ, quả nào đang giá rẻ không bán được là ông ấy mua giống về trồng ngay, khi người ta không có bán một mình ông ý lại bán được giá, còn tiền thì chỉ vợ tính cho thôi. 6 tấn thóc séng cù của ông bán được 70 triệu, còn cà chua, su hào, hành thì năm nay “thắng to”.

Giá su hào 25.000 đồng/kg; cà chua đầu vụ 17.000/kg; hành 25.000đồng/kg… tính khiêm tốn, riêng vụ 3 ông cũng phải thu được trên 100 triệu tiền lãi. Ông này giờ còn giàu hơn Chủ tịch UBND thị trấn, mua ô tô 600 - 700 triệu ông ý cũng thừa sức mua nhưng không mua đâu, tính toán ghê lắm! Chở cà chua ra chợ bán khi về còn kết hợp chở vài bao phân bón cho lúa, tiết kiệm cả từng chuyến đi không để lãng phí một cái gì hết...”.

Ông Vũ Đăng Lư - Tổ trưởng tổ dân phố 3b (bên phải) cùng anh Nhữ Văn Nghĩa trao đổi kinh nghiệm trồng cây vụ 3.

Ông Lư thông tin đầy đủ mà rất hóm khiến tất cả cười vui. Như vậy là bằng sự quyết tâm dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm của ông Vũ Đăng Lư - Tổ trưởng tổ dân phố 3b đã giúp cho những hộ dân làm nông nghiệp ở đây không chỉ thoát khỏi cảnh đói nghèo mà còn có điều kiện nuôi con ăn học đại học, cao đẳng, mua xe, xin việc…

Trên 70% số hộ trong tổ đã xây được nhà ở khang trang đều nhờ vào nguồn thu từ trồng lúa chất lượng cao, trồng cà chua, hành, rau màu vụ 3, mỗi năm thu lãi từ 80 đến trên 100 triệu đồng như ông: Vũ Đăng Lư, Nhữ Văn Nghĩa, Nguyễn Văn Nhớ, Nguyễn Văn Tý, Nhữ Văn Tình…

Không chỉ tổ dân phố 3b có triệu phú vụ 3 mà ở Văn Chấn còn có rất nhiều triệu phú vụ 3 đã phải trải qua nhiều gian nan, vất vả “bán mặt cho đất bán lưng cho trời” như: gia đình ông Lường Văn Chài ở thôn Bản Chanh, xã Phù Nham; gia đình chị Trần Thị Hường ở thôn Hà Thịnh, xã Sơn Thịnh… và nhiều hộ dân nữa trong phạm vi bài viết chưa thể kể hết được. Họ trở thành triệu phú nhờ vào sản xuất nông nghiệp, nhất là làm vụ 3 để có điều kiện nuôi con ăn học, xin việc, mua sắm phương tiện đi lại, xây được nhà ở khang trang…

Những thành quả của họ hôm nay không thể không nhắc đến những kỹ sư “chân lấm tay bùn” của huyện Văn Chấn và nhất là những cán bộ ở cơ sở trực tiếp cùng ăn, cùng ở, cùng làm với dân như ông tổ trưởng dân phố 3b.

Cao Chính - Thạch Phong