Đối với huyện Văn Yên, phần lớn sắn trồng trên đất đồi dốc, trong quá trình canh tác phải chịu tác động cơ giới mạnh, nếu chỉ canh tác đơn thuần mà không có biện pháp kỹ thuật sẽ làm cho đất bị rửa trôi, xói mòn gấp nhiều lần so với các loại cây trồng khác.

Theo tính toán của các nhà khoa học, 1 ha sắn có thể bị rửa trôi 50 tấn đất bề mặt, làm giảm năng suất từ 15 - 20%. Mặt khác, mỗi năm trồng sắn lấy đi của đất lượng chất dinh dưỡng rất lớn. Vì vậy, chống xói mòn và bổ sung các chất hữu cơ cải tạo đất là việc làm cần thiết nhằm duy trì ổn định năng suất.

 Huyện Văn Yên đã tiến hành Đề án canh tác sắn bền vững trên đất dốc tại 17 xã với mục tiêu đến năm 2015 sẽ có 5.220 ha sắn được canh tác bền vững.

Văn Yên chủ trương chỉ trồng sắn tại những nơi có độ dốc từ 30 độ trở xuống, tất cả các đỉnh đồi phải trồng cây lâm nghiệp để giữ độ ẩm cho đất và các sườn đồi bắt buộc phải thực hiện các biện pháp chống xói mòn phù hợp.

Với độ dốc từ 20 - 30 độ, tiến hành trồng băng cỏ Paspalum hoặc băng cây cốt khí có tác dụng hạn chế chống xói mòn, thời vụ trồng các đường băng được thực hiện đồng thời với việc trồng sắn. Với độ dốc 15 - 20 độ, san gạt thành các tiểu bậc thang rộng 1m theo đường đồng mức để trồng sắn.

Ngoài ra, các biện pháp tạm thời cũng được áp dụng trồng xen các cây họ đậu, nhằm chống xói mòn và tăng thu nhập cho người dân tại các sườn đồi dốc từ 15 độ trở xuống.

Đối với diện tích trồng sắn tạm thời và những diện tích chưa có điều kiện áp dụng canh tác bền vững lâu dài sẽ thực hiện chống xói mòn bằng cách xếp băng cành sắn theo đường đồng mức. Ngoài ra, người nông dân cần bổ sung đầy đủ phân bón, chất hữu cơ cho đất tránh tình trạng bóc màu làm đất đai suy kiệt.

Tại những diện tích đã trồng sắn nhiều năm hoặc năng suất thấp dưới 15 tấn/ha cần chuyển sang trồng các loại cây khác.

Trạm Khuyến nông huyện Văn Yên là đơn vị thực hiện Đề án đã mở 108 lớp tập huấn cho 3.742 lượt hộ, hướng dẫn nông dân các biện pháp canh tác sắn bền vững, tập huấn kỹ thuật đến từng thôn bản, xây dựng các mô hình giống mới, kỹ thuật mới, thâm canh phân bón cân đối để tăng sản lượng và hàm lượng tinh bột.

Năm 2011, tổng diện tích sắn đã thực hiện canh tác bền vững trên đất dốc tại Văn Yên đạt 1.009 ha, trong đó canh tác bền vững lâu dài 451 ha, canh tác tạm thời 558 ha. Năm 2012, huyện phấn đấu canh tác 1.045 ha sắn bền vững.

Ông Nguyễn Xuân Hòa - Phó chủ tịch UBND xã Tân Hợp cho biết: Năm nay, xã sẽ tiếp tục thâm canh thêm 50 ha sắn bền vững, hiệu quả từ những năm trước mang lại rất khả quan, khả năng giữ đất rất tốt.

 Với Tân Hợp, nếu trồng băng cỏ Paspalum sẽ tận dụng được cỏ cho chăn nuôi, tuy nhiên, vốn đầu tư lớn, khoảng 1,4 triệu đồng/ha, vì vậy, người dân ở đây chủ yếu chọn cách trồng băng cây cốt khí và xếp băng cành sắn, một số diện tích khác trồng luân canh, trồng cây lâm nghiệp xen sắn khi cây còn nhỏ - ông Hòa cho biết thêm.

Loại cây công nghiệp ngắn ngày này đã và đang đem lại lợi ích kinh tế cao cho Văn Yên, giải quyết công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động nông thôn nhưng để lợi ích đó lâu dài thì cần có chiến lược canh tác bền vững tại các vùng chuyên canh.

Hồng Khanh