Một số xã có tỷ lệ hộ đói giáp hạt cao là: xã Pá Hu 191 hộ, 1.023 nhân khẩu, số gạo cần hỗ trợ là 12,3 tấn; xã Túc Đán 197 hộ, 1.071 nhân khẩu, số gạo cần hỗ trợ là 15,3 tấn; xã Phình Hồ 174 hộ, 1.050 nhân khẩu, số gạo cần hỗ trợ là 15,7 tấn; xã Làng Nhì 139 hộ, 792 nhân khẩu, số gạo cần hỗ trợ là 11,8 tấn; xã Xà Hồ 185 hộ, 1226 nhân khẩu, số gạo cần hỗ trợ là 18,3 tấn. Các xã, thị trấn khác, bình quân từ 40 đến trên 100 hộ cần cứu đói.

Vì sao lo đói?

Trong những ngày đầu năm 2008, do thời tiết rét đậm, rét hại kéo dài và nhiều yếu tố tác động đã gây thiệt hại lớn về kinh tế, xã hội của huyện vùng cao Trạm Tấu. Toàn huyện đã có 1294 con trâu bò và 97 con gia súc khác bị chết rét, 20% diện tích mạ đã cấy và trên 60% diện tích mạ đang trong giai đoạn chuẩn bị cấy đã bị chết rét do đó đã ảnh hưởng đến khung thời vụ mà ngành nông nghiệp chỉ đạo. Toàn huyện chỉ gieo cấy được khoảng 400 ha/550 ha so với kế hoạch và đang bị ảnh hưởng của rầy nâu trên diện rộng.

Ông Lầu A Páo - Chủ tịch UBND huyện Trạm Tấu cho biết: "Đối với những hộ dân trên địa bàn huyện bị đói "lưu niên" thì đến nay vẫn là những hộ đói do thiếu ruộng nước; thiếu đói giáp hạt là do gia đình đông con; gia đình mới tách hộ nên hoàn cảnh gia đình khó khăn". Theo báo cáo tình hình sử dụng đất nông nghiệp của UBND huyện Trạm Tấu năm 2006 thì số hộ có diện tích ruộng từ 1 ha trở lên chiếm khoảng 15%; số hộ có ít ruộng có khoảng 20 đến 25%; số hộ không có ruộng là 8 đến 10%.

Bên cạnh đó, một bộ phận nhân dân còn lười lao động, vẫn còn tư tưởng trông chờ ỷ lại vào Nhà nước thông qua các chính sách ưu tiên hỗ trợ cho vùng cao. Bà con chưa quen với tập quán canh tác, chăm sóc lúa, bón phân mà vẫn làm nương theo kiểu luân canh, không áp dụng các tiến bộ KHKT mới vào sản xuất dẫn đến năng suất thấp gây ra tình trạng đói giáp hạt.

Huyện đã chỉ đạo các ngành chức năng thống kê, rà soát các hộ có nguy cơ bị đói giáp hạt, nhưng thực tế số hộ đói chưa lớn đến mức như các xã đã kê khai. Chẳng hạn, xã Phình Hồ có 184 hộ thì theo thống kê của xã đã có 174 hộ đói, chỉ còn 10 hộ không đói, như vậy là không chính xác. Huyện chỉ đạo tiếp tục rà soát lại đảm bảo tính chính xác để báo cáo tỉnh xin hỗ trợ cứu đói giáp hạt cho nhân dân một cách kịp thời.

Trăn trở bài toán cứu đói cho nhân dân

Từ nhiều năm nay, Đảng bộ, chính quyền huyện Trạm Tấu luôn trăn trở trước bài toán cứu đói giáp hạt cho nhân dân về trước mắt cũng như lâu dài. UBND huyện đã xây dựng phương án hỗ trợ cứu đói cho nhân dân theo định mức 15kg gạo/nhân khẩu. Như vậy, số gạo cần cứu đói là gần 150 tấn, tăng hơn so với năm 2007 là 6,8 tấn. Trong đó, UBND huyện đã trình tỉnh cấp hỗ trợ cứu đói cho 819 hộ với 4.471 nhân khẩu với số gạo là trên 67 tấn, còn lại huyện dự kiến tự cân đối hỗ trợ khoảng trên 81 tấn. Huyện đã chỉ đạo đưa các giống cây ngắn ngày vào gieo trồng như lạc, đậu tương, ngô trồng vụ xuân để cứu đói cho nhân dân. Ngoài ra, huyện sẽ dành một phần nguồn kinh phí trong nguồn ngân sách cho vay để cứu đói. Huyện cũng đã thông báo xuống tất cả các xã và thông báo tới nhân dân để ai có nhu cầu thì huyện sẽ cho vay để giải quyết tình trạng trước mắt.

Số gạo cho vay sẽ được thu hồi khi nhân dân thu hoạch lúa mùa mà không phải trả lãi. Huyện cũng đã chỉ đạo các phòng chuyên môn tổ chức thực hiện ngay việc hỗ trợ các gia đình có trâu bò bị chết với mức hỗ trợ là 1.000.000 đồng/con theo quyết định 538/QĐ-UBND của UBND tỉnh ngày 7/4/2008 khi được cấp kinh phí. Khôi phục lại chăn nuôi gia súc được huyện coi là một yếu tố quan trọng để giúp nhân dân xóa đói giảm nghèo. Cấp hỗ trợ phân bón và thuốc bảo vệ thực vật kịp thời để nhân dân chăm sóc lúa và cây màu vụ xuân để đảm bảo năng suất.

Về lâu dài, UBND huyện Trạm Tấu tiếp tục chỉ đạo chính quyền các xã, thị trấn và các ban ngành đoàn thể trong huyện xây dựng kế hoạch cụ thể về công tác tuyên truyền để cán bộ đảng viên và nhân dân nhận thức sâu sắc công tác xóa đói giảm nghèo là nhiệm vụ chung của tất cả mọi người.

Trên cơ sở các nguồn lực hỗ trợ của nhà nước cho các chương trình mục tiêu quốc gia về xóa đói giảm nghèo, huyện tiếp tục xây dựng các chương trình dự án về phát triển kinh tế - xã hội để đầu tư cho các xã có tỷ lệ đói nghèo cao, không có điều kiện sản xuất, phát triển kinh tế; giúp các hộ nghèo có định hướng phát triển kinh tế như hỗ trợ vốn, giống, kỹ thuật và phương pháp để họ biết cách làm ăn, tự vươn lên thoát nghèo.

Bên cạnh đó, huyện sẽ chỉ đạo các ngành chức năng thực hiện tốt công tác quy hoạch dân cư kết hợp với điều chỉnh quỹ đất sản xuất phù hợp cho người dân, góp phần giải quyết tình trạng thiếu đất sản xuất của một bộ phận nhân dân; hỗ trợ một phần kinh phí để giúp người dân khai hoang ruộng cạn, áp dụng các biện pháp canh tác trên đất dốc để nâng cao hiệu quả sử dụng đất và tăng hiệu quả kinh tế trên một đơn vị diện tích...

Mạnh Cường