Theo các chuyên gia thì đây là sự thay đổi cần thiết. Bản chất của thông điệp là vận động để mỗi gia đình có 2 con, chứ không phải khuyến khích sinh con. Còn với người dân, mỗi người có một cách hiểu khác nhau về thông điệp mới nhưng bản chất của thông điệp thì chỉ có một.

Chị Nguyễn Thu Vân - phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái: "Tôi nghĩ thông điệp mới này khuyến khích các cặp vợ chồng nên sinh 2 con vì nhiều người sau khi sinh được con trai đầu rồi là sẽ không sinh nữa dẫn đến bây giờ bé trai nhiều hơn bé gái".

Ông Lê Quốc Việt - phường Nguyễn Phúc thì cho rằng: "Khẩu hiệu này có nghĩa là chỉ sinh 2 con, chỉ 2 mà thôi, không ít hơn và cũng không nhiều hơn. Như thế tránh được tình trạng già hóa dân số như ở Nhật Bản hiện nay, vẫn giảm được tỷ lệ sinh ở vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số mà vẫn tránh được mất cân bằng giới tính".

Hiện nay, ở thành phố để nuôi dạy một đứa con là vô cùng tốn kém, nhiều người quan niệm sinh 1 con để tập trung điều kiện kinh tế cho con nên tình trạng sinh 1 con khá phổ biến, điều này sẽ dẫn tới tình trạng già hóa dân số không xa.

Tuy nhiên, ở một tỉnh miền núi như Yên Bái, nhiều vùng cao vùng sâu, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tỷ lệ sinh tự nhiên còn khá cao thì việc thực hiện khẩu hiệu mới cũng là một thách thức. Vừa phải giảm tỷ lệ sinh ở vùng cao, vừa giữ mức sinh 2 con để đảm bảo cơ cấu dân số. Để người dân vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số hiểu đúng khẩu hiệu mới này thì cần tuyên truyền rộng khắp và kỹ lưỡng chủ trương của khẩu hiệu mới, tránh gia tăng tỷ lệ sinh.

"Nên sinh đủ 2 con" là không sinh 1 và cũng không sinh nhiều hơn 2 thì số lượng không tăng lên. Sinh 2 con là đảm bảo cơ cấu dân số trong tương lai là tốt nhất. Ngoài ra, sinh 2 con đảm bảo sự hài hòa cân đối giữa các lứa tuổi. Đó là cách hiểu đúng, đủ về khẩu hiệu mới.

Ông Lương Kim Đức - Phó giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh cho biết: "Với khẩu hiệu mới này thì ở tỉnh Yên Bái vẫn không có gì thay đổi. Bản chất của khẩu hiệu mới vẫn là tuyên truyền tới người dân không sinh con thứ 3, vẫn thực hiện mục tiêu giảm tỷ lệ sinh ở vùng cao. Do đó, cán bộ dân số cơ sở cần giải thích rõ cho người dân hiểu đúng ý nghĩa của thông điệp mới vẫn là không sinh con thứ 3 và tỉnh vẫn có chính sách khen thưởng với những xã không có người sinh con thứ 3".

Với thông điệp này nêu cao tinh thần tự giác của người dân, đó là sự đồng thuận trong xã hội thì sẽ thành công. Thông điệp được đưa ra để mọi người nhận thấy việc sinh đẻ như một quyền lợi và nghĩa vụ của gia đình, dòng họ và dân tộc, đảm bảo sự trường tồn của gia đình và xã hội thì phải sinh con đẻ cái. Bên cạnh đó, thông điệp mới khuyên các gia đình không sinh con thứ 3 nhưng những gia đình sinh 1 con hãy sinh thêm 1 con nữa.

Đây là khuyến nghị căn cứ trên cơ sở khoa học về kiểm soát quy mô dân số, cơ cấu dân số và quy luật phát triển nhân khẩu học của quốc gia.

Việc sinh đủ 2 con sẽ kéo dài thời kỳ “dân số vàng”, tránh được thực trạng tương lai dân số già đi kéo theo cần có nhiều phúc lợi xã hội hơn, số trẻ em sẽ suy giảm. Cùng với đó sẽ giảm sự chênh lệch nam nhiều hơn nữ đang xảy ra ở một số vùng, miền, góp phần bảo đảm được nòi giống.   

 T.B