Theo đó, nguyên nhân chủ yếu do địa hình chia cắt, lưu vực và độ dốc sông suối lớn, độ ổn định của lớp đất mặt yếu do quá trình phong hoá, lớp thảm thực vật bị tàn phá nghiêm trọng, cường độ mưa lớn, đường thoát lũ bị tắc, thời gian sinh lũ quét thường từ tháng 5 đến tháng 10 hàng năm. Hàng năm, các cấp, ngành trên địa bàn đều đã có tổng kết đánh giá sâu về vấn đề này. Đối với các xã, thị trấn thường xảy ra thiên tai nghiêm trọng như: Cát Thịnh, Nghĩa Tâm, Minh An, Phù Nham, Thanh Lương, Nậm Búng, Tú Lệ..., cấp uỷ Đảng, chính quyền đã kịp thời chỉ đạo khắc phục hậu quả, chia sẻ thiệt hại với nhân dân trong vùng bị nạn.

Ban chỉ huy PCBL huyện đã có đợt kiểm tra cho thấy các đơn vị đã xây dựng kế hoạch khá công phu và có biện pháp phòng tránh sát với điều kiện thực tế của cơ sở. Khi có tình huống xảy ra, thường trực Ban chỉ huy bố trí trực ban 24/24 giờ, theo dõi chặt chẽ diễn biến của thời tiết để thông báo kịp thời cho nhân dân phòng tránh và khắc phục ngay hậu quả. Bằng nhiều nguồn vốn, huyện đã khẩn trương chỉ đạo tất cả các tập thể, cá nhân, các cơ quan, đơn vị tập trung giúp nhân dân dựng lại nhà. Hiện nay, gần 700 ngôi nhà bị hư hỏng đã được khắc phục xong; di chuyển khẩn cấp 75 hộ trong vùng uy hiếp của thiên tai đến vị trí an toàn. Dự án di dân khỏi vùng uy hiếp của thiên tai năm 2007 đã khởi động với 4 dự án tại các xã Suối Bu, Cát Thịnh, Thạch Lương, Nậm Mười, di chuyển tổng số 155 hộ.

Để đảm bảo công tác PCBL được chặt chẽ, khâu kiện toàn Ban chỉ huy PCBL được triển khai từ huyện đến cơ sở, bổ sung quy chế, phân công cho các thành viên Ban chỉ đạo của huyện xuống xã xây dựng kế hoạch phòng chống cụ thể, lấy lực lượng công an, dân quân tự vệ làm nòng cốt. Trên cơ sở thực hiện phương châm “4 tại chỗ” mà Ban chỉ đạo PCBL tỉnh đã đề ra, Ban chỉ đạo huyện đã chỉ đạo mỗi xã có trách nhiệm phối hợp với các ngành chức năng để kiểm tra đánh giá sự an toàn của các công trình trước mùa mưa lũ như: các công trình thuỷ lợi, giao thông và cơ sở hạ tầng khác.

Đồng thời, xây dựng phương án chống lũ, lốc, bảo vệ an toàn cho nhân dân và các công trình trọng điểm. Những vùng thường hay có lũ quét, gió lốc như: Cát Thịnh, Nghĩa Tâm, Thượng Bằng La, Sơn Lương…, UBND xã phải có phương án di dời dân sớm đến vị trí an toàn, có phương án bảo đảm dự trữ một số mặt hàng thiết yếu như: lương thực, thực phẩm, dầu thắp, thuốc cấp cứu, thuốc phòng dịch; vận động nhân dân tháo dỡ những vật kiến trúc, cây cối vi phạm hành lang dòng chảy.

Huyện đã xây dựng trung đội cơ động tại 3 vùng ở Đồng Khê, Sơn Thịnh, thị trấn Nông trường Nghĩa Lộ để ứng cứu kịp thời tại các vùng đó. Về phương tiện, Ban chỉ đạo đã điều tra và yêu cầu các đơn vị, chủ phương tiện đăng ký các đầu phương tiện xe tải, xe con, xe ca. Qua đó, các cơ sở tổ chức ký cam kết với các chủ phương tiện để khi tình huống xảy ra có thể huy động được ngay.

Về lâu dài, giải pháp chủ yếu cơ bản đảm bảo PCBL trên địa bàn huyện một cách bền vững vẫn là thực hiện tốt chủ trương của Đảng và Nhà nước về phủ xanh đất chống đồi núi trọc, vận động nhân dân trồng và bảo vệ rừng đầu nguồn, đồng thời quy hoạch lại đất ở, các khu dân cư nơi thường xảy ra lũ quét.

Văn Trung