Gặp gỡ anh Triệu Tiến Đức ở thôn 1 - Khe Ván, xã Quang Minh là một trường hợp xây dựng gia đình khi vợ chồng chưa đủ tuổi kết hôn. Anh không ngần ngại kể cho chúng tôi nghe về câu chuyện cưới tảo hôn của anh: Anh Tiến kết hôn khi mới 16 tuổi, vợ anh khi đó 15 tuổi, anh lấy vợ là thuận theo ý của bố mẹ, lúc đó anh chẳng nghĩ gì ngoài việc lấy vợ để có thêm người lao động và sinh cháu cho ông bà.

Cuộc sống sau hôn nhân của anh gặp phải rất nhiều khó khăn. Sinh đẻ sớm và đẻ đông, đẻ dày, cả hai vợ chồng còn ít tuổi nên việc tính toán làm ăn hạn chế, thêm đó 4 đứa con lần lượt sinh ra sát nhau nên cuộc sống rất vất vả, đặc biệt là không đủ điều kiện để chăm lo cho con cái của mình. Vợ chồng anh Tiến nuôi con rất vất vả, ốm đau liên tục, cũng vì sinh con nhiều và dày nên sức khoẻ của vợ anh không đảm bảo.

Anh Tiến tâm sự : “Qua cuộc sống thực tế của bản thân gia đình mình, tôi thấy việc kết hôn sớm khi chưa đủ tuổi có rất nhiều bất lợi, việc cưới tảo hôn ảnh hưởng lớn đến đời sống của gia đình và xã hội. Những năm đầu mới cưới vì còn trẻ tuổi chưa biết tính toán, không có kiến thức về sức khoẻ sinh sản nên con sinh ra sức khoẻ không được đảm bảo, cơm không đủ ăn, áo không đủ mặc ”.

Những năm qua, tình trạng tảo hôn ở xã Quang Minh vẫn còn có những diễn biến phức tạp. Có nhiều em mới chỉ 14-15 tuổi đã tự ý nghỉ học để lấy vợ, lấy chồng, một phần do bản thân các em quyết định, một phần do cha, mẹ theo quan niệm lạc hậu xưa là hứa hôn cho con trẻ và phong tục tập quán của dân tộc mình. Do đó khi các em lớn lên chưa đến tuổi kết hôn theo quy định của pháp luật nhưng gia đình vẫn tổ chức đám cưới và để hai người về sống chung với nhau.

Tuy nhiên đời sống của những cặp vợ chồng “trẻ con” này cũng hết sức khó khăn do không nghề nghiệp, không phương tiện sản xuất, con đông, gia đình thiếu thốn, cuộc sống chủ yếu là dựa  vào cha mẹ và trợ cấp của chính quyền.

Tỷ lệ tảo hôn ở trẻ vị thành niên là người đồng bào dân tộc tại xã Quang Minh còn cao  là do trình độ dân trí và nhận thức về pháp luật của họ còn thấp, cộng thêm phong tục tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại trong cộng đồng dân cư.

Bên cạnh đó sự phối hợp của các cấp các ngành chưa đồng bộ trong việc tuyên truyền nâng cao nhận thức của đồng bào về chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, các quy định của pháp luật về hôn nhân gia đình và các văn bản có liên quan.

Hơn nữa, chính quyền địa phương chưa có giải pháp mạnh để chấn chỉnh hoặc xử lý kiên quyết những trường hợp tảo hôn và tổ chức tảo hôn. Từ đó phát sinh nhiều vấn đề xã hội khác như: các quyền trẻ em không được bảo đảm, mâu thuẫn vợ chồng, bạo lực gia đình nảy sinh, kéo theo những tệ nạn xã hội gây bất ổn đến an ninh trật tự xã hội.

Thời gian qua, xã Quang Minh đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm thay đổi nhận thức của đồng bào, tiến hành xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, tuy nhiên việc thay đổi nhận thức chưa thật hiệu quả, tình trạng tảo hôn và kết hôn sớm vẫn xảy ra trong cộng đồng người dân tộc thiểu số, nhất là trong cộng đồng người dân tộc Dao.

Thời gian tới, địa phương sẽ đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật đến bà con nhân dân, nhất là về vấn đề tảo hôn, giúp người dân hiểu được tác hại của việc kết hôn khi chưa đủ tuổi.

Thu Nhài