Người nặng lòng với văn hóa Tày

Xây dựng con người Yên Bái “Thân thiện, nhân ái, đoàn kết, sáng tạo, hội nhập”

Người nặng lòng với văn hóa Tày

Cập nhật: Thứ hai, 5/2/2024 | 7:43:16 AM

YênBái - Say mê, trân quý những giá trị văn hóa truyền thống, nghệ nhân Hà Văn Nguyện ở thôn Kiên Lao, xã Kiên Thành, huyện Trấn Yên luôn đau đáu một nỗi niềm trăn trở về việc bảo tồn những giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc Tày.

Nghệ nhân Hà Văn Nguyện hướng dẫn học viên hát then, đàn tính.

>> Kiên Thành thêm 12 người hoàn thành khóa đào tạo hát Then dân tộc Tày

>>Trấn Yên bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc

>>Lễ hội đình làng Dọc, xã Việt Hồng, Trấn Yên

Với năng khiếu trời cho, ông Nguyện không chỉ giỏi hát then, sưu tầm các bài cúng, bài thơ nôm, các điệu múa mà còn có khả năng chế tác ra những cây đàn tính. Từ hàng chục năm nay, ông làm ra hàng trăm cây đàn và đưa đến nhưng người yêu thích nó. Ông Nguyện chia sẻ: "Bây giờ, ít người biết và quan tâm tới nhạc cụ dân tộc. Tôi muốn giữ gìn điều gì đó cho con cháu sau này nên chọn cách chế tạo đàn tính và truyền dạy lại cho những người yêu thích nó. Sau khi thành lập Câu lạc bộ (CLB) Nghệ thuật truyền thống xã Kiên Thành, tôi đã làm đủ cho các thành viên mỗi người có một cây đàn tính”.

Theo ông Nguyện, từ xưa cách mà các cụ lên dây đàn tính gọi nôm na một là dây "tồng” và một dây "tiên”, việc học sẽ rất khó và mất rất nhiều thời gian. Do học đàn tính từ nhỏ và được học thêm đàn ghi-ta sau này nên ông đã áp dụng các cao độ của cây đàn tính so với nốt bấm trên đàn ghi-ta và đặt vị trí tên các nốt trên từng cung bậc đàn tính để mọi người dễ học, dễ nhớ và các bài đàn tính cũng được ứng dụng theo đó. Trò chuyện cùng ông Nguyện được biết, điều quan trọng nhất của cây đàn tính chính là cần đàn. Tuy rất đơn giản, thô sơ nhưng loại gỗ được chọn phải là loại gỗ nhẹ như cây thừng mực.

Tuy nhiên hiện nay, do khan hiếm nên ông thường lấy lõi cây quế để làm và điều quan trọng là cần đàn phải thẳng, không được cong, vênh. Một bộ phận khác không kém phần quan trọng chính là bầu đàn. Bầu đàn là những quả bầu già, hình dáng bên ngoài tròn đẹp, quả bầu không quá to, cũng không quá nhỏ, miệng phải tròn, vỏ dày, gõ vào phải kêu đanh, như thế đàn mới có âm sắc chuẩn.

"Nhiều người rất lo bản sắc văn hóa của người Tày không được gìn giữ nhưng bây giờ nhiều người thích hát then, đàn tính kể cả các em học sinh. Từ khi hát then, đàn tính được tổ chức UNESCO công nhận là Di sản văn hóa của nhân loại đã động viên tôi tiếp tục công việc gìn giữ, truyền dạy cho mọi người” - ông Nguyện bộc bạch.

Hiện nay, nghệ nhân Hà Văn Nguyện làm Chủ nhiệm Câu lạc bộ (CLB) Nghệ thuật truyền thống xã Kiên Thành. Được biết, từ khi thành lập CLB đến nay, ông đã truyền dạy nghệ thuật hát Then đàn tính cho 3 lớp với gần 60 học viên từ các em học sinh đến những người trên 50 tuổi. Mỗi lớp có thời gian học khoảng trên 3 tháng. Đặc biệt, năm 2023, ông tự đứng ra vận động mở lớp dạy hát then, đàn tính, hát nôm, các điệu múa, điệu dậm với gần 20 học viên.

Ông Phạm Huy Mai - Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Trấn Yên cho biết: "Huyện hiện có 12 người được phong tặng nghệ nhân. Trong đó, 2 nghệ nhân ưu tú được Chủ tịch nước phong tặng và 10 nghệ nhân văn hóa phi vật thể được tỉnh Yên Bái công nhận. Thời gian qua, huyện đã chỉ đạo và có nhiều giải pháp để bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc trên địa bàn thông qua việc thành lập các CLB. Qua đó, khai thác giá trị văn hóa truyền thống dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng, tạo sản phẩm du lịch đặc trưng của từng địa phương. Ông Hà Văn Nguyện là một trong số các nghệ nhân tiêu biểu của huyện và có đóng góp tích cực trong việc bảo tồn, gìn giữ văn hóa dân tộc Tày tại xã Kiên Thành nhiều năm qua”.

Với những người đang miệt mài giữ hồn dân tộc như nghệ nhân Hà Văn Nguyện, giữ hồn dân tộc không phải chỉ vì tình yêu, tâm huyết mà còn là trách nhiệm với cộng đồng để mạch chảy văn hóa truyền thống của người Tày mãi được giữ gìn đến muôn đời sau.

Vũ Đồng

Trấn Yên văn hóa dân tộc Tày Hà Văn Nguyện Kiên Thành Kiên Lao

Các tin khác

Thầy thuốc trẻ giữa đại ngàn

Bác sĩ Cứ A Trồng đến từng thôn trong xã Làng Nhì để tuyên truyền nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe của nhân dân.

Nắng hay mưa, mùa đông hay mùa hè, người dân xã Làng Nhì, huyện Trạm Tấu đã quen với hình ảnh người cán bộ y tế xuống tận thôn bản khám, chữa bệnh (KCB) cho người dân. Không nề hà vất vả, tháng này qua năm khác, người “thầy thuốc trẻ” âm thầm lặng lẽ, tận tâm, tận lực với nghề, đem những kiến thức mình đã được học ra để giúp đồng bào - đó là bác sĩ Cứ A Trồng - Trạm trưởng Trạm Y tế xã Làng Nhì.

Đầu xuân, gặp “nữ tướng” người Yên Bái của Vingroup

Yên Bái có rất nhiều người thành đạt trên các lĩnh vực khác nhau như: khoa học kỹ thuật, văn hóa nghệ thuật... Trong những người con Yên Bái thành công trên lĩnh vực kinh doanh phải kể đến doanh nhân Trần Mai Hoa - một trong những “nữ tướng” của Tập đoàn Vingroup của tỷ phú Phạm Nhật Vượng sinh ra và lớn lên ở xóm Voi Phục, xã Minh Quán, huyện Trấn Yên. Nhân dịp xuân mới Giáp Thìn, xin giới thiệu đôi nét về doanh nhân Trần Mai Hoa - người trực tiếp điều hành một trong những mảng kinh doanh quan trọng của tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu Việt Nam.

Yên Bình lan tỏa gương sáng “Học sinh 3 tốt”

Ngô Phương Thúy là học sinh xuất sắc, gương mẫu đi đầu trong mọi hoạt động Đoàn và phong trào thanh niên của Trường THPT Thác Bà, huyện Yên Bình.

Vừa qua, tỉnh Yên Bái có 52 học sinh đạt danh hiệu “Học sinh 3 tốt” cấp Trung ương năm học 2022 - 2023. Huyện Yên Bình có 19 học sinh vinh dự nhận danh hiệu này. Tiêu biểu trong đó có em Ngô Phương Thúy (lớp 11A2, Trường THPT Thác Bà) và em Nguyễn Phương Linh (lớp 11A6, Trường THPT Trần Nhật Duật) luôn nỗ lực phấn đấu học tập, rèn luyện đạo đức, tham gia các hoạt động, phong trào thanh niên đạt nhiều thành tích xuất sắc.

Lâm Thị Kim Thoa - Người gìn giữ “báu vật tinh hoa của đất trời”

Chị Lâm Thị Kim Thoa - Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc Hợp tác xã Suối Giàng quảng bá, giới thiệu chè Suối Giàng đến với du khách.

Gắn bó với mảnh đất vùng cao Suối Giàng hơn 30 năm, có tình yêu và niềm đam mê đặc biệt với cây chè Shan tuyết, chị Lâm Thị Kim Thoa - Chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Suối Giàng đã dành mọi tâm huyết để tìm lại chỗ đứng cho chè Shan tuyết Suối Giàng - “báu vật tinh hoa của đất trời”.

Xây dựng con người Yên Bái “Thân thiện, nhân ái, đoàn kết, sáng tạo, hội nhập”