Một vài chị em rời quê, bỏ xứ  điện về nói đã sang Trung Quốc làm vợ, một số nói sang làm ăn, sinh sống. Song, dù với bất cứ lý do gì, đây cũng là một hiện tượng xã hội rất đáng lo ngại, đang đặt lên vai chính quyền, cơ quan pháp luật, xã hội, gia đình những trách nhiệm nặng nề…

Thào A Chù ở bản Khao Mang, xã Khao Mang thần người khi chúng tôi gợi chuyện. Sớm ấy, như mọi ngày, vợ anh - Giàng Thị Tống, con gái - Giàng Thị Tình đi nương. Chù bặt tin từ đó. Khi đi, Tống 35 tuổi, Tình 12 tuổi. Chù cho biết, trong những phụ nữ ở bản mang con gái rời quê năm ngoái còn có Giàng Thị Tồng 30 tuổi, con gái Giàng Thị Ganh 12 tuổi.

So với gia đình khác, Thào A Chù hạnh phúc hơn vì qua tin bắn biết vợ con mình ở Trung Quốc. "Làm gì anh biết không?" - tôi hỏi. Chù thẫn thờ: "Biết đâu mà!". Anh Vàng A Trừ - Trưởng Công an xã ghi nhận: năm 2011 còn hai trường hợp nữa là Sùng Thị Chay, 25 tuổi; Sùng Thị Chè, 17 tuổi. 9 tháng năm 2012 thêm 4 trường hợp: Lý Thị Ca, 18 tuổi; Lù Thị Sua, 18 tuổi cùng ở bản HángBlaha A; Hờ Thị Sông, 21 tuổi ở bản Háng Tráng Lừ; Lù Thị Súa, 15 tuổi ở bản HángBlaha A.

Tính gộp, tới nay Khao Mang có 18 phụ nữ có chồng, chưa chồng và trẻ em gái đi khỏi địa bàn, một số đã xác định là đi Trung Quốc, còn lại là nghi vấn. Trong số xác định đi Trung Quốc có Thào Thị Sa, cô này đã gửi ảnh chồng con xứ người về nhà. Còn nữa, trường hợp Lý Thị Dinh đi Trung Quốc làm ăn. Dinh đã trở về nhà rồi đưa mẹ là Lý Thị Pua sang theo.

Đem những thông tin ở Khao Mang tới Lao Chải, Phó trưởng Công an xã Lý A Tính thống kê: bản Cồ Dề Seng A có Giàng Thị Dua, Giàng Thị Phếnh, Giàng Thị Dâu, Giàng Thị Chu, Giàng Thị Dê; Hồng Nhì Pá có Giàng Thị Cầu. Phếnh và Dua đã xác định chính xác là đi Trung Quốc làm ăn, mới về tháng trước... Khi làm việc, Lý A Tính nói chưa thống kê hết.

Anh rằng: "Không chỉ Lao Chải đâu, con gái Mông nhiều cô khổ quá, chồng chẳng chịu làm, chỉ uống rượu thôi. Uống rượu vào đánh vợ, vợ nó khổ quá thì đi thôi!".Tính đưa ra ví dụ nhà này, nhà kia và có xác nhận bằng đầu của mấy cán bộ xã, thôn bản quanh bàn làm việc.

Đồng chí Vàng A Trừ - Trưởng Công an xã Khao Mang (phải) động viên gia đình có thân nhân xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc.

Quả là có khó khăn kinh tế, có rượu chè, bạo hành nhưng không phải chị em nào cũng phá rào rời quê, bỏ xứ. Chị Giàng Thị Xá - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Khao Mang nói một ý chân chất: "Đàn ông hay dụ dỗ chị em". Đại ý là phụ nữ Mông nhiều người nhẹ dạ, tin người, khi có người dụ dỗ đi chơi, đi làm ăn là tin ngay".

Thiếu tá Lý Thị Cung - Phó trưởng Công an huyện Mù Cang Chải:    "Tổ chức tốt các đợt phát động phong trào tập trung, phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc; tích cực phối hợp với các ban ngành, đoàn thể tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức cảnh giác, tố giác tội phạm; sử dụng các biện pháp nghiệp vụ đấu tranh, ngăn chặn kịp thời, hiệu quả". Chị Giàng Thị Xá - Chủ tịch Hội Phụ nữ xã Khao Mang: "Tuyên truyền cho chị em hiểu nhưng phải tuyên truyền mạnh cho nam giới. Chồng phải chịu khó làm việc giúp vợ, bớt rượu chè. Đàn ông phải hiểu pháp luật đừng dụ dỗ, lừa bán chị em!".

Như Lù Thị Súa ở bản Háng Blaha B, Súa đang chăn trâu, một thanh niên lân la, sau thăm nhà xin đưa cô về ra mắt. Gia đình đồng ý, từ đó bặt tin con. Thiếu tá Lý Thị Cung - Phó trưởng Công an huyện là người dân tộc Mông, chị hiểu sâu sắc cái thiệt của chị em đồng bào mình: "Phụ nữ Mông lam lũ, phần đông ít hiểu biết dễ bị dụ dỗ do hoàn cảnh, không nhận thức hết các mối nguy hiểm có thể xảy ra nên có người còn tự nguyện để người khác môi giới đưa mình sang Trung Quốc".

Gộp những lý do trên, câu hỏi ở đây là tại sao số phụ nữ người Mông đi khỏi địa bàn, bao gồm nghi lừa bán, đi Trung Quốc làm ăn (!?)... mấy năm qua tăng nhanh đến thế? Chuyện ngắn, chuyện dài mới ngẫm ra rằng, đối tượng xấu rất bài bản, tinh vi, không chỉ lợi dụng sự nhẹ dạ, hoàn cảnh mà lợi dụng chính phong tục của đồng bào.

Người Mông ta có tục "cướp vợ". Thời hiện đại, cô gái khi đồng ý tự mình theo chàng trai về nhà làm vợ, nhà bên kia sẽ báo cho nhà gái để ba ngày sau sang đặt lễ hỏi. Trong số chị em người Mông đi khỏi địa bàn, bị lừa bán, sang Trung Quốc, hoặc diện nghi vấn nhiều người đã bị kẻ xấu lợi dụng như thế...

Dù được sự giúp đỡ của Công an huyện, Công an xã Lao Chải nhưng chúng tôi vẫn chưa gặp được Giàng Thị Phếnh và Giàng Thị Dua từ Trung Quốc trở về. Phếnh và Dua đi nương? Đi chơi? Giúp việc nhà đang mùa gặt?... Tạm gác, tôi chú ý tới vụ việc gây không ít khó khăn cho cơ quan pháp luật.

Tóm tắt: vào khoảng tháng 10/2011 Giàng A Chầu, sinh năm 1990, trú tại bản Nả Dề Thàng khai nhận lừa hai phụ nữ là Giàng Thị Xử và Giàng Thị Dà sang Trung Quốc bán cho một người không biết tên nhưng cơ quan pháp luật tạm "bó tay" vì đó là lời khai một chiều, chưa đủ điều kiện để xử lý.

Do vậy, cơ quan cảnh sát điều tra triệu tập và củng cố hồ sơ đưa Chầu vào diện quản lý, tiếp tục theo dõi. Sẽ không có gì xảy ra, nếu Giàng Thị Xử và Giàng Thị Dà không từ Trung Quốc về trình báo trước cơ quan pháp luật về hành vi phạm tội của tên Chầu. Tuy nhiên, y đã nhanh chân bỏ trốn khỏi địa bàn trước khi hai cô này kịp về tới địa phương.

Đó là việc hy hữu trong bộn bề công việc mà chính quyền, cơ quan pháp luật địa phương đã và đang kiên trì cùng với các cấp, các ngành đấu tranh, ổn định tình hình Nó cũng cho thấy tính phức tạp, sự khó khăn trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm mua bán người.

Tổng hợp tình hình: từ năm 2009 tới nay, cơ quan công an huyện đã bắt, khởi tố và chuyển cơ quan pháp luật cấp trên thụ lý 2 vụ, 6 đối tượng. Mới nhất, tháng 6/2012 đã giải cứu 5 phụ nữ bị lừa đang trên đường sang Trung Quốc. Hiện nay, một số chuyên án cơ quan cảnh sát điều tra đang thực hiện.

Nhóm P.V Nội chính