Cách đây 35 năm, ngày 1 tháng 9 năm 1973, Tổng cục Lâm nghiệp (nay là Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) đã ban hành Quyết định số 740/QĐ thành lập lực lượng kiểm lâm Yên Bái - một trong ba tỉnh có tổ chức kiểm lâm sớm nhất trong cả nước.

Do yêu cầu nhiệm vụ, song song với việc thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, Chi cục vừa tập trung kiện toàn bộ máy tổ chức, vừa tham mưu cho UBND tỉnh về tổ chức quản lý rừng, đặt nền móng cho phương thức quản lý rừng tiên tiến, phục vụ kịp thời các phương án quy hoạch, kế hoạch sản xuất nông - lâm nghiệp. Trong quá trình hình thành và phát triển, dù ở hoàn cảnh nào, lực lượng kiểm lâm cũng được xác định là nòng cốt trong công tác quản lý bảo vệ rừng.

Khi mới thành lập, công chức kiểm lâm phần lớn là bộ đội chuyển ngành; trình độ học vấn, lý luận chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ còn hạn chế. Đến nay, biên chế lực lượng kiểm lâm là 258 người với 102 người có trình độ đại học, 1 cao đẳng, 120 trung cấp; 7 cao cấp lý luận chính trị, 2 cử nhân chính trị. Hàng năm, Chi cục mở nhiều lớp tập huấn nghiệp vụ cho 100% cán bộ kiểm lâm phụ trách địa bàn; cử cán bộ dự lớp tập huấn của Cục Kiểm lâm tổ chức về điều tra hình sự, công tác phòng chống cháy rừng (PCCCR), pháp chế thanh tra, theo dõi diễn biến tài nguyên rừng; bồi dưỡng kiến thức về quản lý Nhà nước.

Bên cạnh đó, xây dựng kế hoạch, quy hoạch đào tạo cán bộ nguồn 5 năm, 10 năm, 15 năm; tạo điều kiện để cán bộ, công chức học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ, lý luận chính trị; coi trọng công tác giáo dục chính trị, tư tưởng và gắn với bồi dưỡng, đào tạo chuyên môn, ngăn ngừa những biểu hiện tiêu cực trong đạo đức, lối sống và khi thi hành công vụ. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến công tác quản lý, bảo vệ rừng. Người nói: “Rừng là vàng, nếu mình biết bảo vệ, xây dựng thì rừng rất quý”.

Thực hiện lời dạy của Bác, trong suốt 35 năm qua, cán bộ, chiến sỹ lực lượng kiểm lâm Yên Bái đã không nề gian khổ, hiểm nguy, luôn làm tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng. Những năm qua, Chi cục đã chỉ đạo các hạt kiểm lâm tăng cường kiểm lâm về địa bàn xã công tác. Hiện nay, có 198 cán bộ kiểm lâm địa bàn xã với nhiệm vụ tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về công tác quản lý, bảo vệ rừng; tuyên truyền cho người dân hiểu về Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, ký cam kết với các hộ nhận khoán bảo vệ rừng, không để mất rừng và cháy rừng xảy ra. Đồng thời phối hợp với các ngành và cơ quan thông tin đại chúng tuyên truyền bằng nhiều hình thức về công tác quản lý, bảo vệ rừng.

Để từng bước và đi đến ngăn chặn lửa rừng thì lực lượng kiểm lâm là nòng cốt trong công tác PCCCR. Với phương châm chỉ đạo: “Phòng là chính - cứu chữa kịp thời, không để cháy lan và chủ động tổ chức huy động lực lượng theo phương án 4 tại chỗ”, nhiều năm qua, lực lượng kiểm lâm Yên Bái đã chú trọng từ công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về quản lý, bảo vệ và phát triển vốn rừng đến hướng dẫn kỹ thuật bảo vệ rừng, trồng rừng và sản xuất nương rẫy cho nhân dân; chỉ đạo, kiểm tra các chủ rừng chấp hành các quy phạm, quy trình kỹ thuật về PCCCR.

Chi cục đã tham mưu cho tỉnh, các huyện và 168 xã có rừng, 7 công ty lâm nghiệp và Ban Quản lý rừng phòng hộ Trạm Tấu, Mù Cang Chải củng cố các ban chỉ huy PCCCR, xây dựng kế hoạch PCCCR, tổ chức mạng lưới thông tin cảnh báo dự báo cháy rừng từ cơ sở đến tỉnh nhằm phản ánh kịp thời diễn biến tài nguyên rừng để có cơ sở đưa ra những kế hoạch, nhiệm vụ sát thực tế trên cơ sở đề án nâng cao năng lực PCCCR tỉnh Yên Bái giai đoạn 2007 - 2011; xây dựng 1.350 quy ước, hương ước bảo vệ rừng gắn với phong tục tập quán của nhân dân.

Công tác quản lý, bảo vệ rừng cũng có nhiều chuyển biến. Những năm qua, Chi cục luôn thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục trong cộng đồng dân cư; vận động 10.228 hộ và nhóm hộ gia đình nhận khoán bảo vệ 112.133,4 ha rừng tự nhiên, hướng tới chủ trương xã hội hóa công tác quản lý bảo vệ và phát triển vốn rừng; phối hợp với các ban, ngành, Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh và Báo Yên Bái tổ chức tuyên truyền, phổ biến Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, các nghị định của Chính phủ về PCCCR.

Công tác quản lý lâm sản luôn được Chi cục quan tâm; tổ chức sắp xếp bỏ các trạm kiểm tra, kiểm soát lâm sản cố định; chuyển số cán bộ làm công tác kiểm tra, kiểm soát lâm sản tăng cường cho kiểm lâm địa bàn để bảo vệ rừng tại gốc. Mặt khác, củng cố đội kiểm lâm cơ động - PCCCR, các hạt kiểm lâm có tổ kiểm lâm cơ động; tổ chức nhiều đợt kiểm tra trên lĩnh vực quản lý rừng, bảo vệ rừng và sản xuất kinh doanh, vận chuyển, chế biến lâm sản trái phép. Trong 35 năm qua, nhất là trong thời kỳ đổi mới, lực lượng kiểm lâm Yên Bái đã phát hiện 870.228 vụ vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng; tịch thu trên 41.000 m3 gỗ và nhiều phương tiện ô tô, xe máy, gần 3.400 tấn động vật hoang dã; thu nộp ngân sách trên 73 tỷ đồng.

Sự nỗ lực của cán bộ, chiến sỹ lực lượng kiểm lâm Yên Bái đã góp phần đưa diện tích rừng của tỉnh từ gần 259.000 ha năm 1999 lên trên 376.000 ha năm 2007; nâng độ che phủ của rừng từ 37,6% năm 1999 lên 52% hiện nay. Những năm gần đây, kiểm lâm Yên Bái đã chủ động tiếp cận một số tổ chức quốc tế về lâm nghiệp và Quỹ Bảo tồn Việt Nam (VCF) nhằm trao đổi thông tin, phối hợp thực hiện các dự án về bảo tồn thiên nhiên, kinh nghiệm về quản lý, bảo vệ rừng cộng đồng. Được sự quan tâm của tỉnh và sự phối hợp của Tổ chức Bảo tồn loài, sinh cảnh quốc tế (FFI), tỉnh Yên Bái đã hình thành được Khu Bảo tồn loài và sinh cảnh Chế Tạo (Mù Cang Chải) và Hội đồng Bảo vệ rừng huyện Mù Cang Chải; thành lập Khu Bảo tồn thiên nhiên Nà Hẩu (Văn Yên) và đang xúc tiến thành lập một số khu bảo tồn thiên nhiên gắn với khu di tích lịch sử và du lịch trong tỉnh.

Với những thành tích đã đạt được, lực lượng kiểm lâm Yên Bái đã được Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba; được nhận bằng khen của Thủ tướng Chính phủ và nhiều bằng khen của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, của UBND tỉnh Yên Bái cho nhiều tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác quản lý, bảo vệ rừng.

Phát huy truyền thống 35 năm xây dựng và trưởng thành, trước tình hình và nhiệm vụ mới, cán bộ, chiến sĩ lực lượng kiểm lâm Yên Bái nguyện đoàn kết, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Trong thời gian tới, lực lượng kiểm lâm Yên Bái sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có và tiếp tục khoanh nuôi phục hồi rừng tái sinh, trồng rừng mới; sử dụng tiết kiệm, hợp lý tài nguyên rừng trên cơ sở áp dụng công nghệ mới, thiết bị tiên tiến, chế biến tại chỗ tạo ra sản phẩm có giá trị cao phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu; phối hợp chặt chẽ với các cấp, ngành, đoàn thể xây dựng những giải pháp, chính sách để vận dụng, tổ chức cho nhân dân tham gia sâu rộng phong trào bảo vệ, phát triển rừng và phát triển kinh tế trang trại; quy hoạch ổn định, hợp lý 3 loại rừng; xác định ranh giới các loại rừng; tổ chức hệ thống quản lý, bảo vệ rừng từ tỉnh đến cơ sở.

Bên cạnh đó, tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về rừng và đất lâm nghiệp; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra thi hành pháp luật, kịp thời ngăn chặn, phát hiện, xử lý nghiêm những hành vi vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng; chủ động hội nhập, hợp tác quốc tế và các tổ chức trong nước phối hợp thực hiện các mô hình, dự án bảo tồn thiên nhiên và quản lý, bảo vệ rừng cộng đồng; phát triển một nền lâm nghiệp toàn diện, sản xuất hàng hóa và hệ sinh thái rừng bền vững, gắn lâm nghiệp với công nghiệp chế biến và thị trường, đi đôi với xây dựng nông lâm nghiệp - nông thôn, bảo tồn đa dạng sinh học của hệ sinh thái rừng nhiệt đới Việt Nam. Và tăng cường kiểm lâm về địa bàn xã làm tốt công tác PCCCR; xây dựng các đề án định giá rừng, cho thuê rừng, đề án hỗ trợ người dân trồng rừng trên diện tích nương rẫy ổn định lâu dài và phát triển vốn rừng bền vững; phấn đấu thực hiện mục tiêu đến năm 2010 nâng độ che phủ của rừng lên 58% theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Yên Bái lần thứ XVI đã đề ra.

Dù trước mắt còn nhiều khó khăn, phức tạp nhưng chắc chắn, lực lượng kiểm lâm Yên Bái sẽ làm tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân Yên Bái đã giao cho.

 Nguyễn Quang Vinh - Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Yên Bái