Bình quân mỗi năm, các đại biểu HĐND tỉnh tổ chức từ 80 – 100 cuộc TXCT. Ngoài các cuộc TXCT theo thông lệ (trước và sau kỳ họp), Thường trực HĐND đã tổ chức TXCT theo chuyên đề, lĩnh vực... để huy động trí tuệ của cử tri tham gia vào các chủ trương mà HĐND dự kiến sẽ ban hành nghị quyết. Thông qua đó phát huy tốt tinh thần dân chủ, tạo điều kiện cho nhân dân tham gia vào quá trình quản lý Nhà nước.

Tuy nhiên, hoạt động TXCT vẫn còn nhiều hạn chế. Số điểm TXCT còn ít, chưa đáp ứng yêu cầu của cử tri; các cuộc TXCT thường chỉ tổ chức trước và sau kỳ họp; việc TXCT theo chuyên đề, lĩnh vực chưa nhiều. Một số điểm TXCT có nhiều cử tri tham dự nhưng thời gian bố trí chỉ là một buổi nên nhiều cử tri chưa được tham gia ý kiến; có những điểm lại chủ yếu là lãnh đạo các cơ quan, ban, ngành cơ sở nên thông tin thu được chỉ một chiều.

Bên cạnh đó, không ít đại biểu chưa quan tâm nắm bắt thông tin để báo cáo, giải trình với cử tri về những vấn đề cử tri quan tâm, hoặc chỉ ghi nhận và chuyển lên cấp trên. Việc giải quyết các kiến nghị của cử tri tuy đã được quan tâm nhưng hiệu quả chưa cao. Tại các kỳ họp, các cơ quan hữu quan đều có báo cáo kết quả giải quyết những kiến nghị của cử tri nhưng thực tế vẫn còn nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri chưa được giải quyết dứt điểm; còn tình trạng đùn đẩy, né tránh khiến cử tri phải kiến nghị nhiều lần.

Để nâng cao chất lượng, hoạt động TXCT, trước hết, Thường trực HĐND cần sớm xây dựng kế hoạch TXCT (chậm nhất là 25 ngày trước kỳ họp và 10 ngày sau kỳ họp) để có thời gian chuẩn bị chu đáo. Ngoài ra, cần tăng cường TXCT theo ngành, lĩnh vực... và làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền để cử tri chủ động tham dự và đóng góp ý kiến có chất lượng; tăng số điểm TXCT và bố trí hợp lý giữa vùng, miền và các lĩnh vực. Mỗi điểm TXCT nên có từ 2-3 đại biểu, có sự tham gia của lãnh đạo chính quyền các cấp, các cơ quan chuyên môn để ghi nhận và trực tiếp trả lời kiến nghị của cử tri.

Các cuộc TXCT đòi hỏi tinh thần trách nhiệm cao của đại biểu vì đại biểu không những chỉ tham gia đầy đủ mà còn phải định hướng, gợi mở, tạo điều kiện cho cử tri phát biểu ý kiến và kiến nghị của cử tri phải được giải thích rõ ràng. Mặt khác, không chỉ “ghi nhận” và chuyển kiến nghị tới các cơ quan hữu quan, đại biểu phải theo dõi, đôn đốc cho đến khi vấn đề được giải quyết thỏa đáng để trả lời cử tri. Đối với những vấn đề đòi hỏi phải có thời gian, chưa có điều kiện giải quyết, hoặc thuộc thẩm quyền của Trung ương, cần phải giải thích rõ để cử tri hiểu và đồng thuận.

Ngoài ý kiến, kiến nghị của cử tri thông qua các đợt TXCT, nếu nhận được đơn thư, phản ánh của công dân thì đại biểu cần xem xét, chuyển tới các cơ quan chức năng và giám sát việc giải quyết để trả lời cử tri, không chờ đến kỳ họp khiến cử tri bức xúc. Hàng tháng, thường trực và các ban HĐND cần xem xét, nắm bắt thông tin về tình hình giải quyết ý kiến, kiến nghị của cử tri của các cơ quan chức năng và nếu cần thiết có thể tổ chức giám sát để đẩy nhanh tiến độ giải quyết.

 Ngoài những giải pháp trên cũng cần quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan, tránh chồng chéo trong chỉ đạo, tổ chức hoạt động TXCT của đại biểu dân cử.

Lê Thị Liêm