Tuy thời gian áp dụng còn rất ngắn, nhưng Luật quản lý thuế (QLT) đã có tác động tích cực đến ý thức chấp hành chính sách thuế của người nộp thuế (NNT). Vì vậy, đến hết tháng 10, tổng thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Yên Bái đã đạt 71% dự toán cả năm, tăng 15% so cùng kỳ năm 2006.

Tuy nhiên, Luật QLT có phạm vi điều chỉnh rộng, liên quan đến nhiều ngành, nhiều tổ chức, cá nhân trong xã hội nên trong quá trình tổ chức thực hiện không tránh khỏi những vướng mắc nhất định trên tờ khai thuế, rất cần được Tổng cục Thuế tháo gỡ kịp thời, tạo điều kiện cho NNT thực hiện tốt nghĩa vụ của mình và cơ quan thuế làm tốt chức năng quản lý thuế.

Trước hết là việc qui định xử lý phạt nộp chậm tờ khai thuế. Luật QLT qui định hạn nộp tờ khai chậm nhất là ngày thứ 20 của tháng tiếp theo tháng phát sinh nghĩa vụ thuế đối với loại thuế khai và nộp theo tháng, nhưng việc qui định xử phạt chỉ tính từ ngày 25 trở đi. Trong thời gian từ ngày 21 – 24, nếu NNT nộp chậm tờ khai thì không bị xử phạt. Điều này đã làm giảm hiệu quả thực thi của luật và thiếu tính giáo dục, răn đe.

Thứ hai, là về hồ sơ khai thuế theo hệ thống mẫu biểu qui định tại Thông tư số 60/2007/TT-BTC ngày 14/6/2007 của Bộ Tài chính và công văn số 3267/TCT-CS ngày 14/8/2007 của Tổng cục Thuế về việc hướng dẫn áp dụng mẫu tờ khai thuế GTGT thực hiện theo Luật QLT. Việc giải trình khai bổ sung, điều chỉnh qui định không cho phép điều chỉnh vào tờ khai. Khi phát sinh số thuế phải nộp cần bổ sung, điều chỉnh, NNT phải kê khai nộp thuế theo tờ khai mẫu số 01/KHBS. Nhưng hiện nay, Tổng cục Thuế chưa xây dựng chương trình phần mềm để nhập vào tờ khai.

Mặt khác, khi NNT khai bổ sung, điều chỉnh thông tin theo tờ khai mẫu số 01/KHBS, 01-3/GTGT còn rất phức tạp và mất nhiều thời gian. Vì khi điều chỉnh vào tờ khai của tháng kê khai thì NNT phải lập thêm tờ khai điều chỉnh, bổ sung của tháng phát sinh điều chỉnh. Nếu cơ quan thuế nhập tờ khai này thì sẽ bị trùng, nếu NNT lập và gửi cơ quan thuế để lưu thì mất thời gian. Vậy, theo chúng tôi, việc kê khai điều chỉnh, bổ sung nên để theo hướng dẫn cũ là dùng tờ khai mẫu số 02A/GTGT. Nếu NNT phát sinh trường hợp phải điều chỉnh tăng, giảm thì thực hiện kê khai điều chỉnh tăng, giảm thuế đầu vào và đầu ra như cũ. Riêng trường hợp khai bổ sung làm tăng số tiền thuế phải nộp thì NNT làm tờ khai thuế bổ sung, tương ứng với phần kê khai bổ sung kèm theo Bảng giải trình tờ khai mẫu số 01/KHBS.

Trường hợp khai điều chỉnh, bổ sung dẫn đến tăng số thuế GTGT phải nộp, giảm số thuế GTGT được khấu trừ, được hoàn (như qui định tại CV 3267/TCT-CS). Điều chỉnh tăng số thuế phải nộp khai vào chỉ tiêu 35, điều chỉnh giảm số thuế phải nộp vào chỉ tiêu 37 trên tờ khai mẫu số 01/GTGT là chưa phù hợp. Vì việc điều chỉnh tăng, giảm số thuế GTGT được khấu trừ, được hoàn  lại quy ra điều chỉnh tăng, giảm số thuế GTGT phải nộp là chưa đúng với nội dung của việc điều chỉnh số thuế GTGT đầu vào được khấu trừ.

Đối với tờ khai mẫu số 01-4A/GTGT là Bảng phân bổ số thuế GTGT của hàng hoá dịch vụ (HHDV) mua vào được khấu trừ trong kỳ. Mẫu này nên bổ sung thêm mục (C) về tổng số thuế GTGT của HHDV mua vào được khấu trừ trong kỳ. Chỉ tiêu này sẽ bằng tổng số thuế GTGT của HHDV mua vào dùng cho SXKD hàng hoá dịch vụ chịu thuế và số thuế GTGT của HHDV mua vào được khấu trừ trong kỳ (đã phân bổ). Như vậy, chỉ tiêu 23 trên tờ khai mẫu số  01/GTGT sẽ bằng số liệu tại mục (C) của bảng phân bổ.

Tờ khai mẫu số 05/GTGT dùng cho NNT tính thuế theo phương pháp trực tiếp trên doanh thu. Nếu cơ sở KD có từ 2 hoạt động SXKD trở lên thì tỷ lệ GTGT trên doanh thu sẽ khác nhau. Như vậy, chỉ tiêu GTGT phát sinh trong kỳ sẽ không bằng tổng doanh thu HHDV chịu thuế GTGT x (nhân) tỷ lệ GTGT trên doanh thu. Mặt khác, tờ khai này không có bảng kê HHDV bán ra kèm theo nên rất khó khăn trong việc nắm bắt thông tin về hoạt động SXKD của NNT. Theo chúng tôi, chỉ tiêu tổng doanh thu nên chi tiết theo từng hoạt động KD tương ứng với từng tỷ lệ GTGT trên doanh thu, chỉ tiêu GTGT phát sinh trong kỳ cũng nên chi tiết tương ứng theo từng hoạt động SXKD. Đối với tờ khai mẫu số 04/TNDN, các chỉ tiêu trên tờ khai này cũng nên chi tiết tỷ lệ thu nhập chịu thuế trên doanh thu tương ứng với từng hoạt động SXKD.

Linh Nhung - Minh Tuấn