Tình trạng xâm chiếm đất rừng, phá rừng làm nương rẫy đang là vấn đề nhức nhối và đầy thách thức với ngành chức năng và các cấp chính quyềnva Nếu như trước đây tình trạng này chỉ diễn ra ở các xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thì nay xảy ra ở hầu hết các xã có rừng. Trong năm 2008, lực lượng kiểm lâm và chính quyền xã phát hiện và xử lý 142 vụ phát, đốt nương sai quy hoạch. Trong 6 tháng đầu năm lực lượng kiểm lâm phát hiện và xử lý 29 vụ vi phạm lâm luật thì có tới 17 vụ sản xuất nương rẫy tráI phép. Chính quyền cấp xã kiểm tra, phát hiện xử lý 85 vụ xâm chiếm đất rừng, sản xuất nương rẫy trái phép.

Diện tích xâm lấn, phát rừng làm nương đều nằm trong diện tích rừng khoanh nuôi tái rinh, rừng phòng hộ đầu nguồn và rừng đặc dụng diện tích hàng chục ha. Tình trạng xâm lấn diễn ra ở hầu hết các xã, xã ít thì 3-4 vụ xã nhiều lên tới hàng chục vụ như xã: Phong Dụ Hạ, Phong Dụ Thượng, Châu Quế Hạ riêng ba xã đã xảy ra 75 vụ, một con số lớn nhất từ xưa đến nay. Một vấn đề khá nhức nhối hiện nay là số hộ dân vi phạm phá rừng làm nương rẫy đều đã tham gia ký cam kết bảo vệ rừng với kiểm lâm và chính quyền xã.

Ông Nguyễn Tiến Thành, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện cũng thẳng thắn thừa nhận về việc để việc xâm chiếm đất rừng, phát nương làm rẫy xảy ra ngày một nhiều trách nhiệm đầu tiên thuộc về lực lượng kiểm lâm.
    
Nhưng có một điều rễ nhận thấy là Văn Yên có diện tích rừng lớn với gần 92 ngàn ha trong khi đó lực lượng kiểm lâm lại quá mỏng. Có kiểm lâm viên phụ trách tới trên 4 ngàn ha rừng, với diện tích lớn như vậy chỉ cần đi hết diện tích rừng đã khó nói gì đến việc quản lý, bảo vệ. Bên cạnh đó còn có những chuyện nghe rất khôi hài về công tác quản lý bảo vệ rừng ở Văn Yên; Kiểm lâm viên phối hợp với chính quyền sở tại, điều tra bắt giữ đối tượng phá rừng làm nương đưa về trụ sở xã bắt viết bản tường trình, giáo dục xử lý vi phạm hành chính nhưng gia đình họ quá nghèo chẳng có gì mà nộp phạt! Có nhiều trường hợp vi phạm bị xử phạt hành chính lần trước còn chưa nộp lại vi phạm tiếp, ngành chức năng lại lập biên bản và xử phạt họ lại “nợ” tiền phạt. Cứ như vậy lực lượng kiểm lâm và chính quyền sở tại vẫn chưa tìm gia biện pháp hĩu hiệu.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng xâm lấn diện tích rừng và đốt nương làm rẫy là nhiều hộ dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc vùng cao, vùng sâu vùng rất thiếu đất sản xuất. Bên cạnh đó phải nói đến nhiều chính quyền cơ sở chưa thật sự vào cuộc cùng với ngành chức năng giữ rừng, mà vẫn coi công tác quản lý, bảo vệ rừng là của kiểm lâm. Cũng có không ít hộ dân dù không thiếu đất sản xuất nhưng vẫn xâm chiếm đất đai để tích tụ.

Để hạn chế tình trạng trên thiết nghĩ huyện Văn Yên phải có giải pháp bố chí đất đại cho họ sản xuất lương thực, nâng cao đời sống nhân dân. Chính quyền các xã cùng kiểm lâm tăng cường công tác quản lý, vận động nhân dân tham gia bảo vệ rừng. Một vấn việc cốt yếu là huyện phải xử lý thật nghiêm cán bộ, đảng viên đến quần chúng nhân dân vi phạm Luật bảo vệ rừng.

Thanh Phúc