Ngày nay, thanh thiếu niên có điều kiện tiếp xúc sớm với nhiều nguồn thông tin về giới tính nhưng một bộ phận không nhỏ trẻ vị thành niên thiếu hiểu biết,  chưa được giáo dục đầy đủ để có nhận thức, kiến thức, hành vi đúng, nên dễ dẫn đến quan hệ tình dục thiếu trách nhiệm, thiếu văn hóa và đạo đức. Do đó, giáo dục giới tính là việc làm cấp thiết cho cả các em và phụ huynh.

Giáo dục giới tính là vấn đề hết sức tế nhị, khó nói, trong đó cha mẹ  trước hết phải là người bạn, người thầy đầu tiên tin cậy, để hiểu các em đang nghĩ gì, cần gì và có những chỉ bảo cho các em những kiến thức liên quan đến giới tính, tình yêu, tình dục. Việc giáo dục giới tính phải được bắt đầu từ những năm tháng đầu đời cho đến lúc trưởng thành với những từ ngữ, cử chỉ đơn giản, dễ hiểu nhằm tác động đến nhận thức, thái độ và hình thành cho các em kỹ năng ứng xử trong quan hệ với người khác giới.

Chị Nguyễn Thị Mai ở phường Minh Tân, thành phố Yên Bái có con đang ở lứa tuổi mới lớn, tâm sự: “Tôi có con gái lớn năm nay 15 tuổi, cháu đang có những dấu hiệu của tuổi dậy thì. Là một người mẹ, thấy được sự thay đổi về tâm sinh lý và cơ thể của con gái, tôi chủ động nói chuyện, kể lại những câu chuyện về tình yêu, giới tính tôi đã trải qua ở lứa tuổi của con để cháu thấy sự đồng cảm giữa hai mẹ con từ đó cháu mở lòng tâm sự và hỏi mẹ những điều cháu quan tâm như: tại sao con lại có kỳ kinh nguyệt, kinh nguyệt để làm gì… Mình phải cho cháu thấy được rằng mình sẽ lắng nghe, giải thích cho con hiểu để con sẽ tự tin bước vào tuổi dậy thì”.

 Bên cạnh những ông bố bà mẹ quan tâm và có định hướng cho con như chị Mai vẫn có những người mải mê công việc, chưa quan tâm, gần gũi đến con em mình. Các em không được sự chia sẻ của bố mẹ, lại tò mò tìm hiểu những điều mới lạ qua các nguồn thông tin sai lệch, thiếu định hướng đúng đắn, dẫn đến có hành vi lệch chuẩn, gây hậu quả nặng nề cho bản thân cũng như gia đình và xã hội. Thêm vào đó, nhiều em trong lứa tuổi vị thành niên còn khá e dè khi đề cập đến vấn đề sức khỏe của chính bản thân mình, các em không muốn tâm sự vì coi chuyện đó là chuyện bậy bạ nên lảng tránh.

Hiện nay, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Yên Bái triển khai các hoạt động giáo dục về giới tính và sức khỏe sinh sản tại hầu hết các trường trung học phổ thông và trung học cơ cở trên địa bàn tỉnh. Các câu lạc bộ vị thành niên được thành lập và duy trì với các hoạt động như sinh hoạt chuyên đề, hái hoa dân chủ, tư vấn “chuyện của chúng mình”… để tư vấn, giáo dục kỹ năng sống về tình bạn, tình yêu và tình dục ở tuổi vị thành niên cho học sinh.

Hòm thư với những điều các em còn thắc mắc về sức khỏe sinh sản bước đầu đã được thực hiện tại văn phòng các Đoàn trường để học sinh đặt câu hỏi và chia sẻ những điều khó nói. Tuy nhiên, các câu lạc bộ hoạt động vẫn còn mang tính chất phong trào, chưa đi sâu, đi sát, hoạt động tích cực, thường xuyên nên hiệu quả chưa cao. 

Em Nguyễn Thùy Trang – học sinh lớp 12, Trường THPT Lý Thường Kiệt, thành phố Yên Bái chia sẻ: “Em rất muốn tìm hiểu thông tin về tình yêu, tình dục. Bố mẹ em đều làm nghề nông nên rất ngại đề cập những vấn đề tế nhị. Khi em hỏi bố mẹ những băn khoăn về tình yêu, tình dục thì bố mẹ đều lảng tránh, không trả lời; trên lớp thầy cô cũng không nói kỹ. Em tự tìm hiểu qua sách báo, mạng để có kiến thức”.

Để thanh thiếu niên có kiến thức đầy đủ về sức khỏe sinh sản vị thành niên, nhà trường cần tổ chức các buổi học ngoại khóa, tổ chức những cuộc thi, những sân chơi với chủ đề về giới tính, tình dục để các em giao lưu, trao đổi với bạn bè cùng trang lứa, giúp các em tiếp nhận thông tin dễ dàng hơn. Gia đình là tổ ấm tin cậy và yêu thương nhất, là nơi để các em giãi bày những băn khoăn, thắc mắc có tính thầm kín, tế nhị. Cha mẹ cần được cung cấp thông tin, kiến thức và kỹ năng để giáo dục giới tính cho con. Đối với vị thành niên, trước ngưỡng cửa cuộc đời, các em cần được trang bị kiến thức và kỹ năng sống về sức khỏe sinh sản. Đó là hành trang quan trọng để các em vượt qua những cám dỗ, vấp ngã, vững bước vào đời.

Thu Hiền