Ông Lương Kim Đức - Phó giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh: "Cần sự tăng cường phối hợp lồng ghép hoạt động truyền thông cho đối tượng là VTN, TN; các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức xã hội đẩy mạnh xã hội hóa công tác thanh niên với DS/KHHGĐ; lồng ghép đưa nội dung CSSKSS/KHHGĐ vào chương trình ngoại khóa của hệ thống các trường trung học phổ thông và các trường trung cấp, cao đẳng trong tỉnh bằng nhiều kênh, nhiều hình thức phong phú, đa dạng; lồng ghép hoạt động tuyên truyền với cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho VTN, TN".

Giai đoạn chuyển đổi từ vị thành niên sang người lớn được khỏe mạnh và an toàn là quyền của mọi trẻ em. Quyền này chỉ có thể được thực hiện nếu xã hội và gia đình tập trung vào đầu tư và tạo cơ hội để đảm bảo rằng trẻ vị thành niên (VTN) và thanh niên (TN) được trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết cho một cuộc sống hữu ích và khỏe mạnh.

Bảo vệ quyền của TN và VTN và đầu tư cho tương lai của các em bằng việc cung cấp giáo dục có chất lượng, công ăn việc làm ổn định, kỹ năng sống hiệu quả, tiếp cận với giáo dục sức khỏe sinh sản (SKSS) và giáo dục tình dục toàn diện, bao gồm giới và quyền lực là hết sức cần thiết cho sự phát triển của TN, VTN, gia đình, cộng đồng và đất nước.

Nhóm dân số trẻ VTN lớn nhất từ trước đến nay đang bước vào đời sống tình dục và sinh sản. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều tiến bộ trong việc ngăn ngừa mang thai ở tuổi VTN, phá thai không an toàn, tử vong mẹ, các bệnh lây truyền qua đường tình dục và nhiễm HIV. Vẫn còn những khoảng trống đáng kể về tính sẵn có, chất lượng và tiếp cận giáo dục tình dục toàn diện và các dịch vụ dành cho TN. Khi trẻ em gái bước vào tuổi VTN và TN, nhu cầu của các em về các dịch vụ chăm sóc SKSS tăng lên một cách rõ rệt. Thiếu tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc SKSS có thể có ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và cơ hội của trẻ em gái.

Đầu tư cho thanh niên là đầu tư cho tương lai.

"Đầu tư cho thanh niên" - chủ đề của Ngày Dân số năm nay là sự tiếp tục quan tâm của cả xã hội dành cho TN, trang bị kiến thức, kỹ năng, các dịch vụ và kiến thức chăm sóc SKSS cho TN. Yên Bái là địa phương miền núi nhiều khó khăn, song trong những năm qua, tỉnh đã rất quan tâm đến việc đầu tư cho thanh niên về giáo dục, y tế, công việc, trang bị kiến thức SKSS cho thanh niên, đặc biệt là thanh niên vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ngành y tế đã chỉ đạo các đơn vị y tế, đặc biệt là Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh chủ động phối hợp triển khai các hoạt động truyền thông, đặc biệt tăng cường truyền thông trong trường học, truyền thông tại cộng đồng cho đối tượng là học sinh THCS, THPT về chăm sóc SKSS.

Đồng thời, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (DS - KHHGĐ) tỉnh đã thực hiện nhiều chương trình hành động như: phối hợp với ngành giáo dục tăng cường thông tin, kiến thức về giới tính, sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục toàn diện cho VTN, TN  thông qua hoạt động ngoại khóa trong trường học; phối hợp với Tỉnh đoàn tuyên truyền nâng cao nhận thức cho VTN, TN thông qua chiến dịch TN nguyện hè hàng năm; duy trì sinh hoạt Câu lạc bộ Cha mẹ và VTN, TN về SKSS, sức khỏe tình dục ở cấp xã.

Tỉnh hội Phụ nữ cũng có nhiều hình thức tuyên truyền như tổ chức tọa đàm, nói chuyện chuyên đề về giới tính, tình yêu, tình dục an toàn cho hàng ngàn học sinh, sinh viên tại các trường học trên địa bàn tỉnh; thành lập “Câu lạc bộ kết nối mẹ và con”; “Câu lạc bộ mẹ”; “Câu lạc bộ con”, “Câu lạc bộ sức khỏe sinh sản VTN... nhằm nâng cao kiến thức, kỹ năng và hành vi cho các em học sinh trong việc tự bảo vệ và chăm sóc sức khỏe bản thân. Ngành dân số đẩy mạnh hoạt động mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân, mô hình giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Theo thống kê của Quỹ dân số Liên Hợp Quốc, hàng năm có khoảng 16 triệu trẻ em gái từ 15 - 19 tuổi sinh con và cứ 10 trẻ vị thành niên thuộc nhóm này thì có 9 trẻ vị thành niên lập gia đình. Tại Việt Nam, trung bình mỗi năm cả nước có khoảng 300 ngàn ca nạo hút thai ở độ tuổi 15 - 19, trong đó 60 - 70% là học sinh, sinh viên. Đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Theo các chuyên gia thì Việt Nam có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới. (Theo website của Tổng cục Dân số Kế hoạch hóa gia đình).

Tuy nhiên, kinh phí đầu tư cho thanh niên do Trung ương cấp từ Chương trình mục tiêu quốc gia DS-KHHGĐ gia đình rất hạn hẹp, lại khó huy động được kinh phí địa phương. Bên cạnh đó, sự hiểu biết của gia đình và cộng đồng xã hội về công tác chăm sóc sức khỏe VTN, TN còn nhiều hạn chế và không đồng đều đã dẫn đến tình trạng con cái làm gì, thay đổi tâm sinh lý như thế nào cha mẹ không biết, cha mẹ không là người bạn để các con tâm sự, sẻ chia.  Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao SKSS vị thành niên, thanh niên vẫn chưa thực sự được quan tâm, nhất là ở các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa...

Tình trạng phá thai, có thai ngoài ý muốn vẫn còn phổ biến, đặc biệt là mang thai, phá thai trong độ tuổi VTN, TN đang có chiều hướng gia tăng. Các hoạt động truyền thông, giáo dục về SKSS, sức khỏe tình dục còn hạn chế; phương tiện, tài liệu truyền thông còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu thực tế; cung cấp dịch vụ DS-KHHGĐ cho VTN, TN chưa được duy trì. Nhận thức chưa đầy đủ của gia đình và cộng đồng xã hội về công tác chăm sóc sức khỏe VTN, TN đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc đầu tư cho thanh niên.

Ông Lương Kim Đức -Phó giám đốc Sở Y tế, Chi cục trưởng Chi cục DS - KHHGD tỉnh cho biết: "Yên Bái là tỉnh miền núi, đông đồng bào dân tộc thiểu số, đời sống còn khó khăn, hạn chế về kiến thức SKSS là rào cản nâng cao chất lượng dân số. Vì vậy, ở Yên Bái, đầu tư cho thanh niên quan trọng nhất là cung cấp, trang bị cơ sở vật chất, nguồn lực - kinh phí để VTN/TN được học tập, nâng cao trình độ lý luận chính trị, trình độ văn hóa, chuyên môn, khoa học, kỹ thuật và tay nghề, đặc biệt là trang bị kiến thức về sự phát triển tâm sinh lý tuổi VTN, TN, tình bạn khác giới, tình yêu, tình dục, sức khỏe tình dục; phòng tránh mang thai và phá thai an toàn ở tuổi VTN, TN; phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS; kỹ năng sống cho VTN, TN, bình đẳng giới trong chăm sóc SKSS và phòng chống bạo lực gia đình, đặc biệt là những kiến thức, kỹ năng về sức khỏe tiền hôn nhân, tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh". 

"Đầu tư cho thanh niên" là đầu tư toàn diện, cần có sự vào cuộc của toàn xã hội, hơn cả, nhóm VTN, TN cần ý thức hơn nữa về vai trò chủ nhân tương lai của đất nước để rèn luyện, phấn đấu, đặc biệt những TN vùng cao phải thoát ra khỏi những hủ tục lạc hậu, chuyển đổi hành vi góp phần nâng cao chất lượng dân số, nâng cao đời sống.

Thanh Ba