Muôn nẻo chuyện “bắt nã”

Để bắt giữ thành công một đối tượng truy nã, các trinh sát phải đổ bao mồ hôi, công sức, lặn lội khắp các nẻo đường từ Bắc vào Nam, tìm dấu vết thủ phạm.  Bởi sau khi gây án, các đối tượng này luôn tìm cách trốn khỏi địa phương, thường xuyên thay đổi nơi lẩn trốn, từ khu vực tập trung đông dân cư đến biên giới, núi rừng hiểm trở, ít dân cư sinh sống, khi bị động sẽ dễ dàng trà trộn, tẩu thoát. Các đối tượng còn tạo ra “vỏ bọc” kỹ lưỡng dựa vào những mối quan hệ, thay tên, đổi họ hoặc kết hôn với người trong và ngoài nước qua mắt lực lượng chức năng, đánh lạc hướng quá trình điều tra xác minh và thu thập thông tin. Việc truy bắt các đối tượng này giống như “mò kim đáy bể”.

Đến bây giờ, vụ truy bắt đối tượng Nguyễn Xuân Thêm (sinh năm 1952), phạm tội “Vận chuyển, mua bán trái phép chất ma túy” do cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái ra quyết định truy nã năm 1994 vẫn khiến thiếu tá Nguyễn Bá Thỏa - Đội phó Đội truy bắt đối tượng truy nã cùng đồng đội nhớ mãi. Sau khi phạm tội và trốn khỏi nơi giam giữ, Thêm đã thay tên đổi họ, lẩn trốn ở nhiều nơi. Đối tượng rất cảnh giác, thấy có động tĩnh lập tức chuyển địa điểm tìm nơi trú ngụ khác. Vụ án có những lúc tưởng chừng đi vào ngõ cụt.

Quyết không để đối tượng trốn thoát, sau khi nắm được thông tin Thêm có một người con rể hiện đang sinh sống tại thành phố Bảo Lộc, tỉnh Lâm Đồng, ngay lập tức, Thiếu tá Thỏa đã cùng tổ công tác tiến hành xác minh, báo cáo lãnh đạo đơn vị, tổ chức truy bắt. Sau gần 20 năm lẩn trốn, lúc này, Thêm đã 60 tuổi và đang núp dưới “vỏ bọc” tưởng như rất an toàn là Trưởng ban bảo vệ tổ dân phố. Khi đọc lệnh bắt giữ, trong sự ngỡ ngàng của chính y và những người chứng kiến, Thêm đã phải cúi đầu nhận tội. Trong chuyến công tác này, thiếu tá Thỏa cùng tổ công tác đã bắt giữ thêm 2 đối tượng truy nã khác là Nguyễn Mạnh Hùng (sinh năm 1985) và Trần Tuấn Anh (sinh năm 1982) đều phạm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” do cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Yên Bái ra quyết định truy nã.

Thu phục bằng “đắc nhân tâm”

Xác định việc vận động đối tượng truy nã ra đầu thú sẽ giảm được công sức, thời gian, chi phí, thể hiện rõ tính nhân đạo của pháp luật, tạo cơ hội cho những người lầm lỗi sớm hoàn lương và hòa nhập với cộng đồng, đơn vị đã đặc biệt chú trọng công tác này. Để vận động các đối tượng phục thiện là cả một “nghệ thuật” đối với những người làm công tác truy nã tội phạm. Tùy từng đối tượng, hoàn cảnh, cán bộ, chiến sĩ áp dụng biện pháp khác nhau, nhưng đều lấy “lòng nhân” thu phục kẻ phạm tội.

Vụ vận động thành công đối tượng truy nã Nguyễn Khánh Toàn (sinh năm 1964) trú tại thị trấn Trạm Tấu, huyện Trạm Tấu phạm tội “Tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa” ra đầu thú sau 16 năm lẩn trốn là một ví dụ. Nguyên là thủ quỹ Phòng Lao động, Thương  binh - Xã hội huyện Trạm Tấu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình, Toàn đã tham ô tài sản với số tiền 50 triệu đồng, cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh ra quyết định truy nã Toàn năm 1998. Lần lại tất cả các mối quan hệ trong gia đình đối tượng ở các tỉnh: Cao Bằng, Sơn La, Lai Châu, Tuyên Quang, Cao Bằng Nam Định, trinh sát xác định sau khi phạm tội, Toàn đã bỏ trốn vào xã Hòa Ninh, huyện Di Linh, tỉnh Lâm Đồng và lấy vợ ở đây. Năm 2006, vợ chồng Toàn đã sang xã Đak Xá, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum sinh sống. Từ ngày bỏ trốn, Toàn đã cắt đứt liên lạc với người thân.

Xác định bố mẹ và một người em trai của Toàn có ảnh hưởng nhiều nhất đến đối tượng, thượng tá Đỗ Văn Thắng - Trưởng phòng Cảnh sát truy nã tội phạm Công an tỉnh đã lên kế hoạch, lập phương án dùng biện pháp tâm lý, thuyết phục người thân động viên, giải thích cho Toàn ra đầu thú,  hưởng sự khoan hồng của pháp luật. Ngày 30/9/2014, gia đình đã đưa Toàn đến cơ quan công an đầu thú. Thượng tá Đỗ Văn Thắng cho biết: “Năm 2014, Phòng đã bắt, vận động đầu thú 12 đối tượng. Nhiều đối tượng sử dụng vũ khí nóng, rất manh động, sẵn sàng chống trả khi bị truy bắt. Vì vậy, công tác truy nã tội phạm càng trở nên khó khăn, vất vả. Nếu không có lòng yêu nghề, người cảnh sát truy nã không thể hoàn thành nhiệm vụ”.

Công việc gian nan và vất vả nhưng các cán bộ, chiến sỹ luôn thể hiện tinh thần mưu trí, dũng cảm, quyết tâm truy bắt tội phạm đến cùng. Mỗi khi có lệnh, những bước chân không mỏi lại lập tức lên đường, “vì nước quên thân, vì dân phục vụ”.

Cảnh Toàn