Được biết, sốt mò là bệnh nhiễm trùng cấp tính, được gây ra bởi vi khuẩn Orientia tsutsugamushi, truyền sang người qua ấu trùng mò. Sau nhiều năm không xuất hiện, thời gian gần đây, số ca bệnh sốt mò có xu hướng gia tăng. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng, bệnh thường khỏi sau 3 - 5 ngày. Tuy nhiên, do rất khó phân biệt với các bệnh sốt khác, sốt mò thường bị chẩn đoán không chính xác nên điều trị không kịp thời, tỷ lệ tử vong có thể lên tới 30%.

Sốt mò lưu hành nhiều nhất ở khu vực châu Á và Tây Thái Bình Dương, với các ổ dịch nhỏ rải rác trên các bìa rừng, nhất là rừng mới khai phá hoặc mới trồng, vùng giáp ranh, nơi nhiều cây con, bụi rậm, các bãi cỏ ven sông suối, trên nương rẫy, những điểm có bóng mát râm và đất ẩm. Bệnh sốt mò xuất hiện quanh năm nhưng chủ yếu về mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 10, cao điểm là các tháng 6,7). Mọi lứa tuổi đều có thể nhiễm bệnh.

Theo Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh, hết năm 2015, toàn tỉnh có 261 trường hợp mắc bệnh sốt mò, trong đó, có 4 trường hợp tử vong (3 ở huyện Mù Cang Chải, 1 ở huyện Văn Yên). Bệnh nhân tập trung ở 6 huyện, thị xã của tỉnh gồm: Văn Chấn, Mù Cang Chải, Trạm Tấu, thị xã Nghĩa Lộ, Văn Yên, Trấn Yên.

Cụ thể: huyện Văn Chấn có 41 bệnh nhân (chiếm 15,7%), phân bố rải rác ở 15 xã, thị trấn; huyện Trạm Tấu 35 bệnh nhân (chiếm 13,4%), phân bố ở 10 xã; thị xã Nghĩa Lộ: 18 bệnh nhân (chiếm 6,9%), phân bố ở 6 xã, phường; huyện Văn Yên 30 bệnh nhân (chiếm 11,5%) phân bố ở 16 xã, thị trấn; huyện Trấn Yên chỉ có một bệnh nhân ở xã Hưng Thịnh.

Đặc biệt, bệnh sốt mò nhiều nhất ở huyện Mù Cang Chải, với 136 bệnh nhân (chiếm 52,1%), phân bố ở 12 xã, trong đó, xã Cao Phạ 14 bệnh nhân, xã Nậm Có 12 bệnh nhân. Nhận định và đánh giá tình hình bệnh sốt mò thời gian qua, thạc sỹ, bác sỹ Lê Thị Hồng Vân - Giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh cho biết: với Yên Bái, bệnh xuất hiện từ tháng 1 đến tháng 12, cao điểm từ tháng 5 đến tháng 11 là các tháng có mùa mưa, thời tiết nóng, ẩm, thuận lợi cho sự phát triển của mò và các loại côn trùng truyền bệnh khác.

Thời điểm này, chỉ phát hiện ca bệnh ở 6 huyện, thị, chủ yếu ở huyện Mù Cang Chải với 136/261 (chiếm 52,1%). Ca bệnh chủ yếu xuất hiện ở hai dân tộc là Mông và Dao (204/261 ca), là hai dân tộc sống ở vùng cao, tập quán canh tác gắn liền với rừng, thuận lợi cho việc truyền bệnh bệnh của mò và côn trùng truyền bệnh khác. Bệnh gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng chủ yếu ở lứa tuổi lao động, tuổi thấp nhất là 1 tuổi, cao nhất là 88 tuổi. Bệnh gặp cả ở nam và nữ, nhưng phụ nữ mắc nhiều hơn, có thể do công việc hàng ngày hoặc do trang phục phụ nữ dễ tiếp xúc với mò.

Trong năm, có 4 bệnh nhân tử vong là người ở vùng cao thường đến viện muộn, khi bệnh đã có biến chứng nặng. Người bệnh thường cúng ma ở nhà, bệnh không khỏi mới đến viện.

Để giảm thiểu sự bùng phát, lây lan bệnh, thời gian qua, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh đã tích cực chỉ đạo, hướng dẫn trung tâm y tế huyện triển khai ngay các biện pháp khoanh vùng bệnh, điều tra, giám sát phát hiện các ca bệnh để điều trị tại các cơ sở y tế.

Ngoài ra, Trung tâm còn tham mưu với Sở Y tế, UBND tỉnh chỉ đạo công tác phòng, chống bệnh, phát huy vai trò lãnh đạo và trách nhiệm của chính quyền địa phương với bệnh sốt mò. Đối với đồng bào dân tộc, nhất là nơi thường xảy ra sốt mò cần đẩy mạnh tuyên truyền phòng nừa; khi đi làm nương, đi rừng cần mặc quần áo dài tay có dây chun buộc chặt ở ống quần, mang giày, đội mũ, tránh ngồi, nằm, phơi quần áo trên bãi cỏ, gốc cây…

Trần Minh