Đến hết năm 2015, toàn tỉnh có 15 xã đủ điều kiện để tỉnh cấp bằng công nhận đạt chuẩn. Như vậy, tính chung cả giai đoạn này, toàn tỉnh có 60/180 xã, phường, thị trấn đạt TCQGVYT theo Bộ tiêu chí mới, vượt 6 xã so với kế hoạch đề ra.

Có nhiều kinh nghiệm từ xây dựng chuẩn quốc gia về y tế (CQGVYT) giai đoạn 2001 - 2010, được sự quan tâm của tỉnh, sự phối hợp của các sở, ban, ngành trong thực hiện công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe (CSSK) nhân dân trên địa bàn; ban chỉ đạo CSSK nhân dân các cấp và người dân ngày càng nâng cao nhận thức về công tác y tế và CSSK tại cộng đồng. Từ đó, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong công tác chỉ đạo tại các địa phương, nhất là vận động đông đảo người dân tham gia. Trạm Y tế xã Lao Chải (Mù Cang Chải) với cơ sở khang trang, sạch sẽ, cơ bản đầy đủ cán bộ, các phòng chức năng theo quy định nhưng ít ai biết, chỉ cách đây một vài năm, đơn vị vẫn rất khó khăn trong công tác xây dựng chuẩn.

Được sự chỉ đạo của huyện, Trạm Y tế xã Lao Chải đã tham mưu với Đảng ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch, kiện toàn Ban CSSK nhân dân, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên thực hiện thường xuyên trong năm. Theo đó, những nội dung trong Bộ tiêu chí xã chuẩn quốc gia về y tế được phân công cụ thể, sát theo chức năng của các tổ chức hội, đoàn thể, đồng thời Ban chỉ đạo CSSK nhân dân của xã cũng phân công các tổ chức, đoàn thể theo địa bàn các thôn, bản.

Đồng chí Trần Minh Vấn - Bí thư Đảng ủy xã cho biết: “Xây dựng CQGVYT theo Bộ tiêu chí mới ở Lao Chải bước đầu cũng gặp một số khó khăn, vướng mắc do một số ngành thành viên chưa thực sự quan tâm, sâu sát nhiệm vụ được giao, người dân nhận thức chưa đầy đủ về nội dung phải thực hiện trong Bộ tiêu chí nhưng được sự trợ giúp về chuyên môn của Trung tâm Y tế và Phòng Y tế huyện, chúng tôi đã xác định và quyết liệt thực hiện những chỉ tiêu thuộc về nhiệm vụ của chính quyền, cộng đồng dân cư địa phương. Cụ thể, với Lao Chải là vận động người dân xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh. Do đó, đến nay, ở Lao Chải đã có trên 70% số hộ xây dựng và sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, góp phần để Lao Chải đủ điều kiện đề nghị tỉnh công nhận xã đạt CQGVYT theo Bộ tiêu chí mới”.

Không chỉ ở Lao Chải mà các địa phương khác như: Nậm Khắt (Mù Cang Chải), Túc Đán (Trạm Tấu), phường Tân An (thị xã Nghĩa Lộ), Phù Nham, Tân Thịnh (Văn Chấn)... kết quả của công tác xây dựng CQGVYT đã thể hiện rõ tinh thần, sự vào cuộc trong xây dựng CQGVYT. Nơi nào cấp ủy, chính quyền chỉ đạo quyết liệt, các tổ chức đoàn thể sâu sát cơ sở, có những nội dung thiết thực thì nơi ấy chất lượng công tác xây dựng CQGVYT đạt kết quả tốt, bền vững. Phó chủ tịch UBND phường Tân An Nguyễn Khắc Diện cho biết: “Bên cạnh xác định công tác CSSK nhân dân là một trong những nhiệm vụ được quan tâm hàng đầu, Đảng ủy, chính quyền phường đã đưa công tác CSSK vào nghị quyết của Đảng ủy, HĐND phường”.

Theo đó, 10/10 chi hội nông dân trong sinh hoạt hàng tháng đã triển khai, tuyên truyền tới hội viên về công tác an toàn vệ sinh thực phẩm; Hội Phụ nữ xã đẩy mạnh phong trào “5 không, 3 sạch”, vận động từ 85 - 90% chị em thực hiện khám thai 3 lần/thai kỳ, không sinh con tại nhà, tiêm phòng đầy đủ vắc-xin; Đoàn Thanh niên tập trung vận động thanh niên tham gia công tác vệ sinh môi trường, không tảo hôn...

Công tác phòng chống dịch bệnh được quan tâm, các xã đều có kế hoạch và cơ số thuốc để chủ động sẵn sàng phòng chống dịch. Các chương trình y tế được triển khai đồng đều, có hiệu quả theo hướng dẫn của các chương trình. Các trạm y tế đã chú trọng đến công tác khám, chữa bệnh và khám, chữa bệnh bằng y học cổ truyền, chất lượng khám, chữa bệnh ngày càng nâng cao. Các hoạt động chuyên môn khác như: CSSK bà mẹ, trẻ em, dân số/kế hoạch hóa gia đình... đều được triển khai và đạt các chỉ tiêu kế hoạch được giao.

Với công tác chuyên môn, ngành Y tế Yên Bái đã thể hiện tốt vai trò nòng cốt kêu gọi đầu tư, thu hút sự quan tâm của các tổ chức trong và ngoài nước đầu tư xây dựng cơ sở vật chất (CSVC) và mua sắm trang thiết bị (TTB) cho các trạm y tế xã, là cơ sở để Yên Bái xây dựng, củng cố và hoàn thiện hệ thống y tế cơ sở về CSVC, nhân lực và TTB đáp ứng Bộ TCQGVYT xã, giai đoạn 2011 - 2020 do Bộ Y tế ban hành.

Đồng chí Trần Lan Anh - Phó giám đốc Sở Y tế cho biết: “Ngành Y tế Yên Bái đã tham mưu với tỉnh phê duyệt Đề án Xây dựng xã đạt TCQGVYT trên địa bàn, giai đoạn 2012 - 2015 và thành lập Ban chỉ đạo Đề án, phân công cụ thể các sở, ngành và các huyện tham gia thực hiện, xây dựng kế hoạch và hướng dẫn các đơn vị triển khai. Đồng thời, phân công các đơn vị chuyên môn trực tiếp chỉ đạo và hỗ trợ các huyện thực hiện và thường xuyên chỉ đạo các đơn vị y tế tuyến huyện hỗ trợ tuyến xã. Mặt khác, lập các dự án vận động các nguồn vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp các trạm y tế xã đáp ứng TCQGVYT; tổ chức thực hiện tốt công tác truyền thông giáo dục sức khỏe cả trực tiếp và gián tiếp về các nội dung CSSK tại cộng đồng, phòng chống dịch bệnh, thực hiện các chương trình y tế, vệ sinh an toàn thực phẩm và các nội dung thực hiện TCQGVYT...”.

Tuy thực hiện vượt kế hoạch về xây dựng xã đạt TCQGVYT nhưng trong công tác này cũng bộc lộ một số tồn tại, khó khăn cần khắc phục. Đó là, ban CSSK nhân dân của một số xã hoạt động chưa thường xuyên, việc đôn đốc, kiểm tra, giám sát các ban, ngành thực hiện còn hạn chế, kế hoạch của một số ban, ngành chưa bám sát nhiệm vụ, chưa thể hiện được hết nội dung hoạt động. Cá biệt, thành viên ban chỉ đạo một số xã chưa nắm được nội dung các tiêu chí mà đoàn thể mình phải thực hiện, còn nhầm lẫn giữa thực hiện tiêu chí xây dựng TCQGVYT với tiêu chí xây dựng nông thôn mới.

Người dân đến khám bệnh tại Trạm Y tế xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải.

Công tác tham mưu của một số trạm y tế với cấp ủy, chính quyền địa phương còn hạn chế; nhiều trạm y tế còn thiếu các phòng chức năng, thiếu các TTB, chưa đáp ứng số lượng các loại thuốc trong danh mục quy định cho trạm y tế xã; đội ngũ cán bộ trạm y tế xã chưa đồng đều, thiếu bác sỹ, cán bộ có chuyên khoa về y học cổ truyền, chưa thường xuyên quản lý và theo dõi các bệnh mãn tính, bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, tăng huyết áp, ung thư...; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế còn thấp, nhất là tại các địa phương có đối tượng được cấp không bảo hiểm y tế, thiếu các phương tiện truyền thông đến các thôn, bản. Mặt khác, nhận thức của cộng đồng về CSSK chưa cao, công tác vệ sinh môi trường, dân số/kế hoạch hóa gia đình, CSSK bà mẹ, trẻ em tại một số xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế, tỷ lệ sinh con thứ 3, tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên, tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi ở một số xã còn cao...

Phấn đấu để mọi người dân được cung cấp dịch vụ y tế cơ bản, có điều kiện tiếp cận và sử dụng các dịch vụ y tế có chất lượng; mọi người được sống trong cộng đồng an toàn, phát triển tốt về thể chất và tinh thần. Vì vậy, để công tác xây dựng TCQGVYT bền vững, thiết nghĩ cần tạo thành phong trào sâu, rộng trong toàn tỉnh thông qua huy động sự tham gia của các tổ chức đoàn thể, các cấp, các ngành nhằm không ngừng nâng cao nhận thức của các cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức quần chúng và của người dân về công tác bảo vệ, CSSK nhân dân.

Chú trọng thực hiện công tác truyền thông về vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh và các TCQGVYT xã, lồng ghép công tác truyền thông về CSSK cộng đồng với triển khai thực hiện các phong trào như: xây dựng làng văn hóa, xây dựng nông thôn mới trên địa bàn; thực hiện hiệu quả những cơ chế chính sách liên quan đến bảo hiểm y tế cho người nghèo, bố trí vốn đầu tư xây dựng, nâng cấp các trạm y tế tuyến xã đạt TCQGVYT cả về CSVC và TTB...

Thành Trung