Trước yêu cầu của sự phát triển kinh tế và khoa học kỹ thuật trong thời đại công nghiệp 4.0, việc triển khai số hóa hồ sở nhằm phục vụ có hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm; chống oan sai, bỏ lọt tội phạm và người phạm tội; tăng cường đào tạo nâng cao kỹ năng trình độ của đội ngũ kiểm sát viên; thực hiện cải cách tư pháp, góp phần nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa xét xử vụ án hình sự.
Ngày 29/9/2021, Tòa án nhân dân huyện Văn Yên đưa ra xét xử bị cáo Vũ Mạnh Thu, sinh năm 1988 trú tại thôn Cầu Khai, xã Mậu Đông, huyện Văn Yên bị VKSND huyện Văn Yên truy tố về tội "Trộm cắp tài sản”.
Đây là vụ án được VKSND huyện Văn Yên lựa chọn để thực hiện số hóa hồ sơ. Tại phiên tòa, kiểm sát viên trình chiếu công khai các tài liệu, chứng cứ được thu thập trong hồ sơ vụ án đã được số hóa luật định làm cơ sở cho việc chứng minh, đánh giá hành vi phạm tội của các bị cáo; khẳng định quan điểm truy tố, buộc tội của Viện Kiểm sát có căn cứ, đúng pháp luật.
Trước những tài liệu, chứng cứ, hình ảnh chứng minh tội phạm được trình chiếu công khai tại phiên tòa, Hội đồng xét xử và những người tham dự phiên tòa thấy rõ được hành vi phạm tội của bị cáo.
Bản thân bị cáo khi trực tiếp nhìn lại hành vi phạm tội của mình cũng tỏ thái độ ăn năn, hối cải và mong muốn nhận được sự khoan hồng của pháp luật. Trên cơ sở đề nghị của kiểm sát viên cùng với kết quả xét xử công khai tại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt bị cáo với mức án 1 năm 6 tháng tù.
Thực tế, việc số hóa hồ sơ vụ án là bước đột phá lớn trong công tác phối hợp giữa VKSND và Tòa án, giúp các cơ quan tiến hành tố tụng dễ khai thác, nghiên cứu, bảo đảm chính xác, nghiêm minh trong xét xử, đáp ứng tốt nhất nhu cầu, nhiệm vụ công tác cải cách tư pháp. Thời gian qua, công tác số hóa hồ sơ vụ án được VKSND huyện Văn Yên đặc biệt quan tâm.
Ngay từ đầu năm, VKSND huyện đã đề ra chỉ tiêu mỗi kiểm sát viên số hóa ít nhất 2 hồ sơ vụ án. Phấn đấu trong năm 2021 tổ chức từ 2 đến 3 phiên tòa có ứng dụng số hóa hồ sơ và truyền hình trực tuyến đến viện kiểm sát hai cấp để rút kinh nghiệm.
Ưu tiên lựa chọn các vụ án có nhiều bị cáo; bị cáo không nhận tội; vụ án có tình tiết phức tạp... để nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa. Đồng thời, thường xuyên tổ chức các buổi hướng dẫn về kỹ năng số hóa hồ sơ và trình chiếu tài liệu tại phiên tòa cho cán bộ trong đơn vị.
Thông qua những buổi hướng dẫn này, giúp các cán bộ nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin. Những phiên tòa sử dụng hồ sơ bản án được số hóa và trình chiếu chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa mang lại hiệu quả rõ rệt, giúp các cơ quan tố tụng dễ khai thác, nghiên cứu, bảo đảm chính xác, nghiêm minh trong xét xử, đáp ứng nhiệm vụ cải cách tư pháp.
Việc số hóa tài liệu cũng giúp giảm không gian lưu trữ, tiết kiệm thời gian tìm kiếm và nhân lực quản lý tài liệu; hạn chế hư hỏng, mất mát tài liệu do các yếu tố khách quan; chia sẻ thông tin nhanh, trích xuất thông tin đáp ứng nhiều yêu cầu công việc; tăng cường khả năng bảo mật thông tin.
Ông Trần Ngọc Quang - Viện trưởng VKSND huyện Văn Yên cho biết: "Việc số hóa, sử dụng, tìm kiếm tài liệu đòi hỏi cán bộ viện kiểm sát phải có kiến thức tin học và việc điều chỉnh, sử dụng máy chiếu, kết nối các thiết bị máy tính xách tay với màn hình, máy chiếu, thao tác với các phần mềm chuyên dụng, các thao tác khi các thiết bị gặp trục trặc kỹ thuật ngay tại phiên toà… Do đó, với mặt bằng kiến thức tin học chung hiện nay, đội ngũ kiểm sát viên cũng rất cần phải được tập huấn, đào tạo thêm nhiều mới đáp ứng được yêu cầu".
"Ngoài ra, không phải tài liệu nào cũng được công bố, trình chiếu nên thực tế tại phiên toà gần như việc công bố các chứng cứ, tài liệu, lời khai ít được thực hiện - tức là việc khai thác, sử dụng dữ liệu số hóa còn chưa cao, thậm chí không dùng tới nếu vụ án không có bị cáo phản cung, không có nhiều chứng cứ vật chất như các giấy tờ tài liệu, các file ghi âm, video, hình ảnh. Chính vì vậy, việc sử dụng dữ liệu số hoá chỉ thực sự phát huy hiệu quả tại phiên toà với vụ án lớn, có nhiều bị cáo, thực hiện rất nhiều vụ án, có nhiều bị cáo phản cung, chối tội …”, ông Quang nói.
Thời gian tới, VKSND huyện Văn Yên sẽ tiếp tục nghiên cứu, tăng cường việc số hóa hồ sơ vụ án và công bố tài liệu, chứng cứ bằng hình ảnh tại phiên tòa. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả công tác nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp trong giai đoạn hiện nay.
Mai Linh
